Лики чĕлхи

Лики чĕлхи
Тăван ячĕ:	trm̃mili
Патшалăхсем:	—
Регионсем:	Ликия
Çухалнă:	п. эрч. I ĕмĕр
Классификаци
Категори:	Еврази чĕлхисем
	Индоевропа çемьи Анатоли турачĕ
Çырулăх:	Лики алфавичĕ
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	—
ISO 639-3:	xlc
	Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Лики чĕлхи — индоевропа çемьине кĕрекен анатоли туратĕнчи çухалнă чĕлхесенчен пĕри. Тимĕр ĕмĕрĕнче Ликия облаçĕнче (Анатолире, халĕ Турци çĕрĕ) сарăлнă пулнă.

Луви чĕлхине питĕ çывăххи шутланать, вĕсен пĕрлехи инновацисем пур, анчах та çав чĕлхерен пулса тухман (маларах çапла шутланнă). Мили чĕлхи, малтан лики чĕлхин авалтарах варианчĕ тенĕ пулсан, халĕ вара, лики чĕлхипе пĕрпек пулин те, уйрăм пулать.

П. эрч. I ĕмĕрте çухалнă —Ликие Александр Македонский аслă патшалăхне кĕртсен майĕпен ăна грек чĕлхи ылмаштарнă^[1]^[2].

Этимологи тӳрлет

Ликия ав.гр. Λυκία сăмахран тухать, ăна хетт. Lukkā кăкран илнĕ. Ликисем хăйсем trm̃mili (Trm̃mis «Ликия») тенĕ^[3].

Классификаци тӳрлет

Лики чĕлхи ытти анатоли чĕлхсен хушшинче

Лики чĕлхи хетт чĕлхипе генетика енчен тăван пулнине 1928 çултах Э. Стёртевант кăтартнă, анчах çакна пур енчен те 1945 çулта Х. Педерсен хăйĕн «Lykisch und Hettitisch» ĕçĕнче çирĕплетнĕ^[4].

Хăшпĕр йĕрсем (çав шутра инновацисем) лики тата луви чĕлхисене тăванлатаççĕ, çавăнпа та вĕсене анатоли группинче уйрăм турат çине лартаççĕ. Çавăн пекех, лики чĕлхи луви чĕлхинчен пулса кайнă шухăш та пур (çырура тупнă диалектран мар, темелле)^[1]^[2].

Лингвогеографи тӳрлет

Ареал тӳрлет

Лики чĕлхи Ликире, çурутрав çинче (Анатолин кăнтăр-аңăçĕнче), Анталипе Телмессос (халĕ Фетхие) хуласем хушшинче, сарăлнă пулнă^[5].

Диалектсем тӳрлет

Икĕ диалекта — лики А, нумай текст массивне тупнă, тата лики В е мили, икĕ текст тупнă — палăртаççĕ^[6].

Çырулăхĕ тӳрлет

Стела, Ксанфран.

Тĕп статья: Лики алфавичĕ

Текст тĕслĕхĕ тӳрлет

Летоонри стела çинчи текст (пуçламăшĕ)^[7]:

Транслитераци

Куçарни

ẽke Trm̃misñ χssaθrapazate Pigesere Katamlah tideimi
sẽ=ñne ñte-pddẽ-hadẽ Trm̃mile pddẽnehm̃mis Ijeru se-Natrbbijẽmi
sej-Arñna asaχlazu Erttimeli
me-hñti-tubedẽ arus sej-epewẽtlm̃mẽi Arñnãi
m̃maitẽ kumezijẽ θθẽ χñtawati xbidẽñni sej-Arκκazuma xñtawati
sẽ=ñn=aitẽ kumazu mahãna ebette Eseimiju Qñturahahñ tideimi
se=de Eseimijaje χuwati-ti

Когда Пиксодар, сын Гекатомна, был сатрапом Ликии
и он назначил ликийцам управляющими Гиерона и Аполлодота,
а правителем в Ксанфе Артемелиса,
свободные и зависимые граждане Ксанфа пришли к согласию
и построили сооружение, посвящённое (богам) Царю Кавна и Царю Арказуме,
и они сделали Симия, сына Кондораса, жрецом этих богов
и тех, кто сменит Симия.

Асăрхавсем тӳрлет

^ ¹^тата² Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Melchert46 не указан текст
^ ¹^тата² Bičovský J. Vademecum starými indoevropskými jazyky. — Praha: Nakladatelství Univerzity Karlovy, 2009. — ISBN 978-80-7308-287-1
^ Клукхорст А. Ликийский язык // Реликтовые индоевропейские языки Передней и Центральной Азии. — М.: Academia, 2013. — (Языки мира). — ISBN 978-5-87444-370-2
^ Danka I. R. Stanowisko języków anatolijskich w rodzinie indoeuropejskiej i ich wzajemne związki. — Łódź: Pracownia Poligraficzna Uniwersytetu Łódzkiego, 1983.
^ Fortson B. Indo-European language and culture. An Introduction. — Padstow: Blackwell Publishing, 2004. — P. 172.
^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Melchert47 не указан текст
^ Fortson B. Indo-European language and culture. An Introduction. — Padstow: Blackwell Publishing, 2004. — P. 174.

Литература тӳрлет

Клукхорст А. Ликийский язык. // Языки мира: Реликтовые индоевропейские языки Передней и Центральной Азии 2014 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ.. / Ред. колл.: Ю. Б. Коряков, А. А. Кибрик. — {{{1}}} м: Academia, 2013. — С. 131—154. — ISBN 978-5-87444-370-2
Melchert H. C. Lycian. // The Ancient Languages of Asia Minor. — New York: Cambridge University Press, 2008. — pp. 46–55. — ISBN 0-521-68496-X, ISBN 978-0-521-68496-5

Каçăсем тӳрлет

Информация о ликийском языке
Ликийский глоссарий
Текст на ликийском языке
Фридрих Иоганнес. Дешифровка забытых письменностей и языков 2012 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче архивланӑ. — в Либерее «Нового Геродота»

[Melchert46-1] ¹^тата² Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Melchert46 не указан текст

[Bičovský169-2] ¹^тата² Bičovský J. Vademecum starými indoevropskými jazyky. — Praha: Nakladatelství Univerzity Karlovy, 2009. — ISBN 978-80-7308-287-1

[3] Клукхорст А. Ликийский язык // Реликтовые индоевропейские языки Передней и Центральной Азии. — М.: Academia, 2013. — (Языки мира). — ISBN 978-5-87444-370-2

[4] Danka I. R. Stanowisko języków anatolijskich w rodzinie indoeuropejskiej i ich wzajemne związki. — Łódź: Pracownia Poligraficzna Uniwersytetu Łódzkiego, 1983.

[Fortson172-5] Fortson B. Indo-European language and culture. An Introduction. — Padstow: Blackwell Publishing, 2004. — P. 172.

[Melchert47-6] Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Melchert47 не указан текст

[7] Fortson B. Indo-European language and culture. An Introduction. — Padstow: Blackwell Publishing, 2004. — P. 174.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]