В-13
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, В-13 (НАР) пăхăр.| В-13 | ||
|---|---|---|
| Карап кун-çулĕ | ||
| Ялав патшалăхĕ |  СССР
| |
| Тăван порт | Кронштадт | |
| Шыва антарнă | ака, 25 1939 | |
| Флотран кăларнă | авăн, 7 1954 | |
| Хальхи статус | салатнă | |
| Тĕп пахалăхсем | ||
| Карап тĕсĕ | Вăтам шывай кимми | |
| Проект палăртăвĕ | IX-бис серийĕ | |
| Хăвăртлăх (шывçи) | 19,4 çыхă | |
| Хăвăртлăх (шывай) | 9,5 çыхă | |
| Ĕçлĕ тарăнăш | 80 м | |
| Чи пысăк тарăнăш | 100 м | |
| Çӳрев автономлăхĕ | 30 талăк | |
| Экипаж | 46 çын | |
| Калăпăшсем | ||
| Шывçи шыв кăларăшĕ | 844 т | |
| Шывай шыв кăларăшĕ | 1 077 т | |
| Чи вăрăм (КВЛ) | 77,7 м | |
| Корпус чи анлăшĕ | 6,4 м | |
| Вăтам анса ларни (КВЛ йĕркипе) | 4 м | |
| Хĕçпăшал | ||
| Артиллери | 100-мм кĕпçеллĕ 1 45-мм кĕпçеллĕ | |
| Торпеда- мина хĕçпăшалĕ |
6 торпеда аппарачĕ (сăмсинче 4 тата хыçалта 2), пĕрлехи 533 мм калибрлă 12 янтă торпеда. | |
«В-13» (IX-бис серинчи, С — «Вăтам») — Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи вăхăтĕнчи совет дизель-электрика торпедăллă шывай кимми.
Историлле хыпар
тӳрлетКимĕне 1938 çулхи юпан 19-мĕшĕнче Чулхулари 112 № «Красное Сормово» савутра тума пуçланă, шыва 1939 çулхи акан 25-мĕшĕнче антарнă, çар йĕрне 1941 çулхи утăн 31-мĕшĕнче кĕртнĕ те 1941 çулхи çурла 14-мĕшĕнче Балти флочĕ йышне кĕнĕ.
Çапăçу харçисем
тӳрлет«С-13» 4 çапăçу харçинче пулнă, 12 хутчен атакăланă, 19 торпедăпа пенĕ, пиллĕк транспорта путарнă, пĕрне амантнă.
Путарнă транспортсем
тӳрлетНимĕçсен «Wilhelm Gustloff» тата «General Steuben» транспорчĕсене шыва путарнă хыççăн «В-13» чапа тухать.
- авăн, 11 1942 финн транспорчĕ «Hera» (1 379 брт)
- авăн, 12 1942 финн пăрахучĕ «Jussi Н.» (2 325 брт)
- авăн, 18 1942 голланд пăрахучĕ «Anna W.» (290 брт)
- юпа, 9 1944 «Siegfried» (563 брт) нимĕç транспортне амантнă
- кăрлач, 30 1945 «Wilhelm Gustloff» нимĕç транспорчĕ (25 484 брт)
- нарăс, 10 1945 нимĕç транспорчĕ «General Steuben» (14 660 брт)
«Wilhelm Gustloff»
тӳрлет1945 çулхи кăрлачăн 30-мĕшĕнче В-13, А. И. Маринеско ертсе пынипе, 21сех. 15 мин. Эскорт хӳтĕлевĕпе пыракан «Wilhelm Gustloff» нимĕç транспортне асăрхать. Совет шывай кимми хăвалама тытăнать те 23:08 вăхăтра 4,8 кабельт дистанцирен транспорта виçĕ торпедăпа тапăнать. Виççĕшĕ те тĕле çитеççĕ, тепĕр 40 минутран карап путать[1] «Wilhelm Gustloff» затонул. Хальхи хаклавсемпе 6000 яхăн çын пĕтнĕ.
.jpg){kind=link}
Карап çинче:[1]
- экипажăн 173 пайташĕ
- вермахтăн аманнă 162 çар çынни
- 373 хĕрарăм çар çынни
- шывай вăйĕсен 2-мĕш вĕренӳ дивизин 918 матросĕпе офицерĕ
- 3000 паллă мар çын
- 5000 яхăн вăрçăран тарнă çын (çав шутра 3000 яхăн ача, ыттисем хĕрарăмсем) пулнă.
«Wilhelm Gustloff» транспорта путарни право енчен тĕрĕсех тенĕ[2], мĕншĕн тесен транспорт хăйне кирлĕ пек кăтартса мар, çар карапĕсем хушшинче пынă, борт çинче хĕçпăшал, çар çыннисем пулнă.
«General Steuben»
тӳрлет
1945 çулхи нарăсăн 10-мĕшĕнче совет субмарини нимĕçсен хĕçпăшалланнă хоспиталь «General Steuben» карапне (ăна «Эмден» класĕнчи крейсер тесе) шыраса тупнă. Çĕрле, 00:50 вăхăтра карапа икĕ торпедăпа атакăланă. Иккĕшĕ те тĕл лекнĕ те карап 15 минутран шыва чăмать. 3000 ытла çын пĕтет (çак хисепсене кăтартаççĕ: 3608 çын вилнĕ, 659 çынна çăлнă), ытларах суранлă çăр çыннисемпе вăрçăран тарнăскерсем[3]
Карап çинче пулнă:
- 160 экипаж пайташĕ
- 2800 аманнă çын
- 800 вăрçăран тарнă çын
- 100 хĕçпăшалланнă салтак
- 270 медицина ĕçтешĕ
- Нимĕç Хĕрлĕ Хĕресĕн 12 аппăшĕ
- 64 зенитчик
- 61 ТÇВ ăстаçи (çыхăнуçсем, сигнальщиксем)
«Wilhelm Gustloff» тата «General Steuben» пĕтни тĕнчери тинĕс катастрофисем йышĕнче
тӳрлет| Карап | Çул | Патшалăх | Инкекре пĕтнисем | Пĕтнин сăлтавĕ |
|---|---|---|---|---|
| Гойя | 1945 | 
|
~ 7000 | Л-3 ШК атаки
|
| Кап Аркона | 1945 |
|
5594 | .svg){kind=small} Авиаци атаки
|
| Вильгельм Густлофф | 1945 |
|
~ 5300 | ШК атаки С-13
|
| Эрмени | 1941 |
|
~ 5000 | Авиаци атаки
|
| Донья Пас | 1987 | 
|
~ 4375 | Танкерпа çапăнса çуннă |
| Ланкастри | 1940 |
|
~4000 | Авиаци атаки
|
| Генерал Штойбен | 1945 |
|
3608 | С-13 ШК атаки
|
| Тильбек | 1945 |
|
~ 2800 | Авиаци атаки
|
| Зальцбург | 1942 |
|
~ 2000 | М-118 ШК атаки
|
| Титаник | 1912 |
|
1503 | Айсбергпа çапăннă |
| Лузитани | 1915 |
|
1198 | U-20 ШК атаки
|
Кăсăклă фактсем
тӳрлет- Шыва путарнă пĕтĕмĕшле тоннажпа (44 138 брт) «В-13» ШК Совет Союзĕн ТÇФ иккĕмĕш (Л-3» ШК хыççăн) вырăнта.
- 1945 çулхи акан 20-мĕшĕнче «В-13» ШК Хĕрлĕ Ялав орденĕпе чысланă.
- 1954 çулхи юпан 6-мĕшĕнче «В-13» кимĕне «КБП-38» ят панă.
- 1954 çулхи авăнăн 7-мĕшĕнче «В-13» çапăçу йышĕнчен кăларнă, хĕпăшалне антарнă, ишсе çӳрекен вĕренӳ шывай киммине куçарнă.
- 1956 çулхи пушăн 23-мĕшĕнче «В-13» ТÇФ 11 № Ăслăлăх-тĕпчев институчĕн шывра çӳрекен хатĕрсен ушкăнне кĕртнĕ.
- 1956 çулхи раштавăн 17-мĕшĕнче «В-13» ТÇФ шывпа çӳрев хатĕрĕсен ят-йышĕнчен кăларнă.
- 1957 çулхи çăвăн 31-мĕшĕнче «В-13» йĕркерен кăларнă, каярах вакланă.
- Хĕçпăшаллă Вăйсен Тĕп музейĕнче «В-13» шывай киммин ялавне курма пулать.
- «В-13» ШК рубкин копине Чулхула кремлĕн территоринче курма пулать.
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ 1 тата 2 М.Морозов. Гибель «Вильгельма Густлова»: правда и домыслы. - Военно-Исторический сборник «Мифы Великой Отечественной», М.: Яуза, Эксмо, 2008 ISBN 978-5-699-28293-7
- ^ Вильгельм Густлов, человек и теплоход 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
- ^ http://www.mediasprut.ru/info/c13/marinesko7.shtml МедиаСпрут
Каçăсем
тӳрлет- www.sovboat.ru // С-13
- www.morflot.tsi.ru// IX-бис тĕсĕн шывай киммисем 2009 ҫулхи Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
- Вăрçă-промăçлă курьер 2008 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ.