Çемçе хупă сасăсем

Çемçе хупă сасăсем, — чĕлхе тӳрчĕн вăтам пайĕ çăвар маччи çумнелле çĕкленнипе пулакан хупă сасăсем. Фонемăпа фонемоид пулакан çемçе хупă сасăсем çаксем:j, л', н', ç, т', ч, z', ҷ, j:, л':, н':, в', д', к', м', п', р', х', ш'. Кунта кăтартнă сасăсенчен вун виççĕшĕн хытă мăшăрĕсем пур: в'- в, п'-п, т'-т, д'-д, к'-к, х'-х, ш'-ш, л'-л, м'-м, Н'-н, р'-р, л':-л, н':-н. Тĕп чăваш сăмахĕсенче тĕл пулакан j, j:, ç, ч, ҷ, z' сасăсен хытă мăшăрĕсем çук, вĕсем яланах çемçе.

Çемçе хупă сасăсем, сингармонизм саккунне пула, тĕпрен илсен, çемçе уçă сасăсемпе юнашар тăраççĕ (кил, çимĕç, хĕвел, мĕн), анчах та хăш-пĕр çемçе хупă сасăсем (ç, ч, л', н', т', z', ч,) çумĕнче хытă уçă сасăсем те (а, ы, ă, у) пулма пултараççĕ (çывăх, çаран, чылай, выл'ăх, курат', уză, ач'а).

Литература

• Котлеев В.И. Чăваш чĕлхин сасă тытăмĕ. Ш., 1981;
• Сергеев Л.П., Котлеев В.И. Чăваш чёлхи. Ш., 1988;
• Яковлев П.Я. Чăваш фонетики. Вĕренӳ канеки. Ш., 1995.

Çаплах пăхăр

• Çемçе уçă сасăсем
• Хытă хупă сасăсем
• Хытă уçă сасăсем

Каçăсем

Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.