Çăлтăрлăх

Çăлтăрлăх, — çăлтăрлă тӳпере çăлтăрсене çăмăлрах тупмашкăн йышăннă тӳпе лаптăкĕсем.

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Çăлтăрлăх (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Ку ăнлава Çăлтăр кĕпĕрленчĕкĕ тенипе пăтраштармалла мар

Çăлтăрлăхсем е çăлтăр ушкăнĕсем — хальхи астрономире çăлтăрсене тӳпере тупма ансат пулма тӳпе сферине пайсене уйăрнă. Хăй евĕрлĕ кĕлеткене пуçтарăнакан йăлтăр çăлтăрсене аваллăхра çăлтăрлăхсем тенĕ.

Çăлтăрсем, çăлтăр ушкăнĕсем, çăлтăр кĕпĕрленчĕкĕсем,...

Алтăр çăлтăр (Большая Медведица)
Ĕлкĕр е Ала çăлтăр (Плеяды)
Кĕвенте (Орион)
Çурçĕр çăлтăрĕ е Тимĕр Шалча (Поляр çăлтăрĕ)

Тĕнче астрономи пĕрлешĕвĕ официаллă 88 çăлтăрлăха палăртнă. Таблицăра çаплах латин ячĕсене ят тата камăнлăх ӳкĕмĕсенче çырнă.

Чăваш ячĕ	Латин ячĕ (ят ӳкĕмĕ)	Латин ячĕ (камăнлăх ӳкĕмĕ)	Кĕскетни	Лаптăк (тв. градус)	6 çутăрах çăлтăр хисепĕ^m,0^[1]
Андромеда	Andromeda	Andromedae	And	722	100
Йĕкĕрешсем	Gemini	Geminorum	Gem	514	70
Алтăр çăлтăр	Ursa Major	Ursae Majoris	UMa	1280	125
Пысăк Йытă	Canis Major	Canis Majoris	CMa	380	80
Тараса	Libra	Librae	Lib	538	50
Шывтăкан	Aquarius	Aquarii	Aqr	980	90
Возничий	Auriga	Aurigae	Aur	657	90
Кашкăр	Lupus	Lupi	Lup	334	70
Волопас	Bootes	Bootis	Boo	907	90
Вероника çӳçĕсем	Coma Berenices	Comae Berenices	Com	386	50
Çăхан	Corvus	Corvi	Crv	184	15
Геркулес	Hercules	Herculis	Her	1225	140
Гидра	Hydra	Hydrae	Hya	1303	130
Кăвакарчăн	Columba	Columbae	Col	270	40
Вĕшле Йытăсем	Canes Venatici	Canum Venaticorum	CVn	565	30
Хĕр	Virgo	Virginis	Vir	1294	95
Дельфин	Delphinus	Delphini	Del	189	30
Аçтаха	Draco	Draconis	Dra	1083	80
Единорог	Monoceros	Monocerotis	Mon	482	85
Жертвенник	Ara	Arae	Ara	237	30
Сăрлавӳнерçĕ	Pictor	Pictoris	Pic	247	30
Жираф	Camelopardalis	Camelopardalis	Cam	757	50
Тăрна	Grus	Gruis	Gru	366	30
Мулкач	Lepus	Leporis	Lep	290	40
Çĕлен Йăтавçи	Ophiuchus	Ophiuchi	Oph	948	100
Çĕлен	Serpens	Serpentis	Ser	637^[2]	60
Ылтăн Пулă	Dorado	Doradus	Dor	179	20
Индей	Indus	Indi	Ind	294	20
Кассиопея	Cassiopeja	Cassiopejae	Cas	598	90
Киль	Carina	Carinae	Car	494	110
Кит	Cetus	Ceti	Cet	1231	100
Козерог	Capricornus	Capricorni	Cap	414	50
Компас	Pyxis	Pyxidis	Pyx	221	25
Корма	Puppis	Puppis	Pup	673	140
Лебедь	Cygnus	Cygni	Cyg	804	150
Арăслан	Leo\|Leonis	Leo	947	70
Вĕçевçĕ Пулă	Volans	Volantis	Vol	141	20
Лира	Lyra	Lyrae	Lyr	286	45
Тилĕ	Vulpecula	Vulpeculae	Vul	268	45
Кĕçĕн Алтăр Çăлтăр	Ursa Minor	Ursae Minoris	UMi	256	20
Пĕчĕк ăйăр	Equuleus	Equulei	Equ	72	10
Пĕчĕк Арăслан	Leo Minor	Leonis Minoris	LMi	232	20
Пĕчĕк Йытă	Canis Minor	Canis Minoris	CMi	183	20
Микроскоп	Microscopium	Microscopii	Mic	210	20
Шăна	Musca	Muscae	Mus	138	30
Нассус	Antlia	Antliae	Ant	239	20
Наугольник	Norma	Normae	Nor	165	20
Овен	Aries	Arietis	Ari	441	50
Октант	Octans	Octantis	Oct	291	35
Ăмăрткайăк	Aquila	Aquilae	Aql	652	70
Кĕвенте	Orion	Orionis	Ori	594	120
Павлин	Pavo	Pavonis	Pav	378	45
Паруса	Vela	Velorum	Vel	500	110
Пегас	Pegasus	Pegasi	Peg	1121	100
Персей	Perseus	Persei	Per	615	90
Печь	Fornax	Fornacis	For	398	35
Çатмăх кайăкĕ	Apus	Apodis	Aps	206	20
Рак	Cancer	Cancri	Cnc	506	60
Резец	Caelum	Caeli	Cae	125	10
Пулăсем	Pisces	Piscium	Psc	889	75
Çӳлевĕç	Lynx	Lyncis	Lyn	545	60
Çурçĕр Кăшăл	Corona Borealis	Coronae Borealis	CrB	179	20
Секстант	Sextans	Sextantis	Sex	314	25
Сетка	Reticulum	Reticuli	Ret	114	15
Скорпион	Scorpius	Scorpii	Sco	497	100
Скульптор	Sculptor	Sculptoris	Scu	475	30
Столовая Гора	Mensa	Mensae	Men	153	15
Сăнă	Sagitta	Sagittae	Sge	80	20
Ухӑҫӑ	Sagittarius	Sagittarii	Sgr	867	115
Телескоп	Telescopium	Telescopii	Tel	252	30
Вăкăр	Taurus	Tauri	Tau	797	125
Виçкĕтеслĕх	Triangulum	Trianguli	Tri	132	15
Тукан	Tucana	Tucanae	Tuc	295	25
Феникс	Phoenix	Phoenicis	Phe	469	40
Хамелеон	Chamaeleon	Chamaeleontis	Cha	132	20
Центавр (Кентавр)	Centaurus	Centauri	Cen	1060	150
Цефей	Cepheus	Cephei	Cep	588	60
Циркуль	Circinus	Circini	Cir	93	20
Сехет	Horologium	Horologii	Hor	249	20
Чаша	Crater	Crateris	Crt	282	20
Питлĕх	Scutum	Scuti	Sct	109	20
Эридан	Eridanus	Eridani	Eri	1138	100
Кантăр Гидри	Hydrus	Hydri	Hyi	243	20
Кăнтăр Кăшăл	Corona Australis	Coronae Australis	CrA	128	25
Кăнтăр Пулă	Piscis Austrinus	Piscis Austrini	PsA	245	25
Кăнтăр Хĕрес	Crux	Crucis	Cru	68	30
Кăнтăр Виçкĕтеслĕх	Triangulum Australe	Trianguli Australis	TrA	110	20
Калта	Lacerta	Lacertae	Lac	201	35

Тĕрлĕ тĕнче этеплĕхĕсенче

Инксем

Хур кайăк çулĕ инксен космологинче.

Асăрхавсем

^ . — М. УРСС, 1971. — ISBN 5836003033
^ Змея иккĕне пайланă: Çĕлен пуçĕ (Serpens Caput, 429 тв. градус) тата Çĕлен хӳри (Serpens Cauda, 208 тв. градус).

Каçăсем

Шаблон:Çăлтăрлăхсенчи çăлтăрсем

[1] . — М. УРСС, 1971. — ISBN 5836003033

[2] Змея иккĕне пайланă: Çĕлен пуçĕ (Serpens Caput, 429 тв. градус) тата Çĕлен хӳри (Serpens Cauda, 208 тв. градус).

[1]

[2]