Бактри чĕлхи — çухалнă вăта иран чĕлхи, Бактри, Греци-Бактрин çĕрĕнче, Кушан Империнче патшалăх чĕлхи шутланнă.

Бактри чĕлхи
Тăван ячĕ: ари (αρια) [1]
Патшалăхсем: Бактри, Греци-Бактри, Кушан Империйĕ.
Официаллă статус: Патшалăх чĕлхи
Çухалнă: IX ĕмĕрте. Тӳрĕ нĕселĕсем çук. Таджик чĕлхинче, бактрисен нĕселĕсен чĕлхинче бактри чĕлхинчен чылай сăмах куçнă.
Классификаци
Категори: Еврази чĕлхисем
Инди-европа çемьи
Инди-иран турачĕ
Иран ушкăнĕ
Кăнтăр-тухăç кĕçен ушкăнĕ[2]
Çырулăх: грек çырăвĕ, манихей çырăвĕ
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1:
ISO 639-2: -
ISO 639-3: xbc
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Тĕпчев кун-çулĕ тӳрлет

1957 çулчен вак укçасем тата алçыравĕсен пысăках мар фрагменчĕсем тĕл пулкаланă. 1957 çулта Сурх-Коталра, Багланран (Афганистан) инçех мар, курăнмалла пысăккăн çырнине тупнă. 1993 çулта Рабатакра (Сурх-Коталана çывăх) тепĕр пысăк та аван упранса юлнă çырнине асăрханă.

1990-мĕш çулсен пуçламăшĕнче Лондонра авалхи япаласене пуçтаракансем сутакансем урлă чылай лайăх упранса юлнă бактри çырăвĕсемпе юридици докуменчĕсене туяннă. Вĕсене Николас Симс-Вильямс тĕпчесе вуланă.

Çырулăх тӳрлет

Александр Македонскин Бактри харçи хыççăн унта грек-македон сатрапине йĕркеленĕ, авалхи грек чĕлхипе грек алфавичĕ патшалăх чĕлхи тата çырулăхĕ пулса тăнă. Бактрилле çырусен чылайăшне грек алфавитне «ш» сасине пĕлтерекен çĕнĕ ϸ сасă палли хушса çырнă. Турфан оазисĕнчи бактрилле алçырав текстĕнче манихей çырăвĕпе хайланă чылай фрагмент пур.

 
Бактри алфавичĕн ϸ (Ш) сасă палли.

Вуламалли тӳрлет

  • Sims-Williams, Nicholas (2007) Bactrian documents from Northern Afghanistan, Vol. 2: Letters and Buddhist texts. Studies in the Khalili Collection, 3 (2). London: The Nour Foundation in association with Azimuth Editions.
  • Sims-Williams, Nicholas (2004) Recent discoveries in the Bactrian language and their historical significance. Society for the Preservation of Afghanistan's Cultural Heritage (Afghanistan).
  • Sims-Williams, Nicholas (2001) Bactrian Documents from Northern Afghanistan, Vol I: Legal and Economic Documents. Oxford; New York: The Nour Foundation in association with Azimuth Editions and Oxford University Press.

Асăрхавсем тӳрлет

 
«Викисăмахсар» логотипĕ
Викисăмахсарти сăмах йышĕ бактрийского языка категоринче «Бактри чĕлхи»