Чулман Атăл: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
721123 хутшăнакан 176.52.104.110 (сӳтсе яв) кĕртнĕ № улшăнăва тавăрнă Паянхи литература чĕлхинче «Чулман» теме пулать. Анчах унччен Чулман тесе Агидельчченхи пайне çеç çапла каланă. Анатри Камăна Агидельпе пĕрле Шуратăл тенĕ. Ыттине сÿтсеявура вула.
Тэг: Пӑрахӑҫла
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
28-мĕш йĕрке:
}}
 
'''Чулман АтăлЧулма''' ({{lang-tt|Чулман}} ''Идель'', {{lang-mhr|Чолман}}, {{lang-udm|Кам}}, [[Пушкăртсем|пушк.]] ''Кама'') — [[Атăл]]ăн сулахай юппи. Атăлăн чи пысăк юппи.
 
[[Юханшыв]] тăршшĕ 1 805 çухрăм, бассейн лаптăкĕ 507 км<sup>2</sup>. [[Тури Чулман сăртлăхĕ]]нче юхма пуçлать те [[Куйбышев шывуправĕ]]н Чулман кӳлмекне юхса кĕрет.
43-мĕш йĕрке:
* [[Обва (юханшыв)|Обва]]
 
== Атăл е ЧулманЧулма Атăлçырма ==
[[Атăл]]па ЧулманЧулма Атăлăнçырма пысăкăшĕ пĕр пек, анчах та тĕп юханшыв вырăнне Атăла шутлаççĕ. Ку вăл историпе çыхăннă пулăм. Гидрологи уйрăмлăхĕсене пăхсан вара тĕп юханшыв вырăнне Чулман АталЧулма шутланмалла: унăн бассейн лаптăкĕ пысăкрах, вăтамран шыв калăпăшĕ ытларах юхать, тинĕс шайĕнчи вăтамри çӳллĕшĕ пысăкрах. Çапла вара гидрологи уйрăмлăхĕсене тĕпе хурсан Каспи тинĕсне Чулман АтăлЧулма юхса кĕрет теме май пур.
 
== Упоминания в источниках ==
{{Раççей юханшывĕсем}}
Выдающийся русский историк, этнограф и географ ХVII в. В.Н. Татищев в своей «Истории Российской»:<blockquote>«Вниз по Каме жили биляры, или болгары, и Чолматы… ныне остатки их чуваша, которых и вниз по Волге довольно, наполняли весь уезд Казанской и Симбирской!»</blockquote>Милкович<blockquote>«О болгарском народе, коль назывался чолматы, и живали внизъ по Каме реке, изъявляя, что они реку Каму именуютъ Чолма, а татары Чолманъ Идель.</blockquote>Закамские чуваши Чистопольского района Республики Татарстан до сих пор называют реку Каму - Чулма , от него и город Набережные Челны (Чаллы Яр, Чуллă Çыр).{{Раççей юханшывĕсем}}
 
[[Категори:Атăл юпписем]]