Алюминий: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тэг: Пӑрахӑҫланӑ
rm xwiki ref spam
Тэг: алӑпа пӑрахӑҫлани
1-мĕш йĕрке:
{{Элементсен периодикăллă системи2}}
'''Алюмини''' ({{lang-la|Аluminium}}), [[атăм йывăрăшĕ]] 26,9815386(8) г/моль (углерод шайĕпе), çемçе, çăмăл, шурă кĕмĕл [[металл]], хавăрт йӳçекен, [[йăвăлăх|тачăлăх]]ĕ 2,7 г/ см³, шăрануирĕлнĕ [[температура|температури]] 660 °C. Çĕр витĕмĕнче саралнипе алюмини 3-мĕш вырăнта, [[йӳçлĕк]]пе [[кремни]] хыççăн [[атăм]]сем хушшинче, 1-мĕш вырăнта — [[металл]]сем хушшинче.
 
Алюминий — Менделеевăн периодикăллă системин III ушкăнĕн '''Al'''символĕллĕ хими элеменчĕ. Атăмлă нумĕрĕ — 13.
146-мĕш йĕрке:
* [[Алунит]]ы – KAl(SO<sub>4</sub>)<sub>2</sub> • 2Al(OH)<sub>3</sub>
* Тăмлă çĕрсем ([[каолин]]па хăйăр SiO<sub>2</sub>, [[акшар]]па CaCO<sub>3</sub>, [[магнезит]]па MgCO<sub>3</sub>)
Çутçанталăкра алюминий минералсенче тупăнать.
 
Вĕсен хăшĕсем:
Çутçанталăкра алюмини тĕрлĕ минералра тупăнать. Вĕсен шутĕнче:
* Боксит Al2O3 • H2O (SiO2, Fe2O3, CaCO3 хутăшĕсемпе)
* Нефелин - (Na, K)2O × Al2O3 × 2SiO2
* Корунд - Al2O3
* Ronald ist ein rotschopf
* Полевой шпат(ортоклаз) - K2O × Al2O3 × 6SiO2
* Каолинит – Al2O3 × 2SiO2 × 2 H2O
* Алунит – ( Na, K )2 SO4 × Al2( SO4 )3 × 4Al( OH )3
 
== Усă курни ==
[[Ӳкерчĕк:Aluminum Metal coinless.jpg|thumb|left|АлюминиренАлюминий тунăтаткипе американ вак укçи.]]
КонструкциллĕКонструкци материалматериалĕ вырăнĕнче усă курса ăна анлăнанлă ĕçе кĕртеççĕ. Алюминин тĕп пахалăхĕсемхаклăхĕсем — çăмăллăх, штамповкариподатливость çемçелĕхштамповке, коррозине хирĕç тăрайлăхтăрасси (сывлăшра алюмини тӳрех Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> тачă çийпеçипе витĕнет, вăлах ăна малалла йӳçекленесренйӳçĕкленесрен упрать), хăвăрт ăшă куçарулăх, наркăмăшсăрлăхĕ. Тĕслĕхрен, çак пахалăхсене пула алюминиреналюминие кухньăритĕпел савăт-сапасапи тăвассинче усă хатĕрлеççĕкураççĕ.
 
=== Алюминийе тата унпа хутăшĕсене ракетă техникинче усă курни ===
205-мĕш йĕрке:
|47%
|-
|[[ЙӳçеклĕЙӳçлĕклĕ фтор]]
|326,5 çек
|4067°С
212-мĕш йĕрке:
|38,5%
|-
|[[ЙӳçекЙӳçлĕк]]
|310,8 çек
|4028°С
226-мĕш йĕрке:
|52%
|-
|[[Тăватă йӳсеклĕйӳсĕклĕ азот|N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>]]
|300,5 çек
|3906°С
233-мĕш йĕрке:
|47%
|-
|[[Азот йӳçекĕкислоти]]
|301,3 çек
|3720°С
272-мĕш йĕрке:
* Алюминие сайра металсене хăйсен оксичĕсемпе галогеничĕсенчен тасатаççĕ.
 
== Çав.Çавăн пекех пăхăр ==
== Алюмини производствин каяшӗсене тирпейлесси ==
Алюминипе ĕçлесси — анлӑ сарӑлнӑ процедура. Аталаннӑ ҫӗршывсенче унпа пĕр вĕçĕмсĕр усă кураççĕ. Тунă япаласене ҫӗр процента çитиех темиҫе хутчен те пăрахăçа тухнисене татах шăратса усӑ кураҫҫӗ, ҫак вара алюминие хаклӑ материал тӑвать, вăлах алюмини производствинче укҫа-тенкӗ тӑкаклассине чакарма май парать<ref>[https://giesse.ru/stati/pererabotka-alyuminiya.html Алюмини производствин каяшӗсене тирпейлесси]</ref>.
 
Алюмини каяшĕсемпе, иккӗмӗш хут чӗртавар туса, пысӑк предприятисем кӑна мар, уйрӑм ҫынсем те хăтланаççĕ. Ҫак вара Çӗр ҫинчи экологие варалану хӑрушлӑхӗнчен хăтарать.
 
== Çав. пекех ==
* [[Алюмини оксичĕ]]
* [[Алюмини гидроксичĕ]]
Йӗрке 289 ⟶ 284:
* [http://www.uralgold.ru/otherPI_Al.html Алюминий çĕр управĕсенче] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928014404/http://www.uralgold.ru/otherPI_Al.html |date=2007-09-28 }}
 
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
[[Категори:Çăмăл металсем]]
[[Категори:Техĕмлĕхсем]]