Криминал: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
п Откат правок 45.81.136.142 (обсуждение) к последней версии Ymblanter
Тэг: Каялла тавăр
2-мĕш йĕрке:
 
Çапла вара, — кунта саккуна пăснин ытти тĕслĕхĕсемпе танлаштарсан, — мĕнле кодекспа явап тыттарма палăртни малта тăрать.
 
== Преступлени ӑнлав эволюцийӗ ==
Авалхи тата Вӑтам ӗмӗрсенче "преступлени" текен пӗтӗмӗшле ӑнлав паллӑ пулман, ҫакӑ Ҫӗнӗ вӑхӑт саккунӗнче кӑна йӗркеленнӗ. Вӑтам ӗмӗрсенчи вырӑс чӗлхеллӗ ҫӑлкуҫсенче "кӳренӳ" (Вырӑс прави), "ҫивӗч ӗҫ" (1550 ҫулхи Судҫӑ), "усал ӗҫ" (1649 ҫулхи Собор уложенийӗ), анчах та вӗсем йӑх ӑнлавне улӑштарман.
 
Анчах та 1791 тата 1810 ҫулсенчи французсен уголовлӑ кодексӗсенчен преступлени тӑвакан ӗҫсене йышӑнакан уйрӑм паллӑсене палӑртма пулать: преступлени тӑвассине уголовлӑ саккунпа наказани парассинчен хӑратма чарнӑ ӗҫсем йышӑнма пуҫланӑ, ҫав ӗҫсем вара nullum crimen sine lege (саккунсӑр преступлени ҫук). Ҫак паллӑсем каярахпа европӑри уголовлӑ кодекссене куҫнӑ.
 
Ҫакӑ апостолсен ӗҫӗсем преступление палӑртакан тӗп лару-тӑрӑва, уголовлӑ право чарӑвӗ пуррине кӑтартакан преступление йӗркеллӗн палӑртни пулнӑ. Преступниксен социаллӑ йӗркине ҫакӑн пек йӗркелени уҫса паман, ыйту ҫине хурав паман: мӗншӗн ҫак ӗҫе преступлени тунӑ тата ҫав ӗҫе уголовлӑ закона кӗртнӗ? УЧЕНӐЙСЕМ преступление ырлӑх-пурлӑха определени пама ПУҪЛАНӐ.
 
Преступление пурлӑхпа укҫа-тенкӗпе палӑртасси вӑл общество хӑрушсӑрлӑхӗн палли шутне кӗрет, вӑл ӗҫсен объективлӑ пултарулӑхӗ обществӑна сиен кӳме пултарнине ӑнланать.
 
Преступление пурлӑх тӗлӗшӗнчен палӑртма палӑртнӑ малтанхи нормативлӑ акт Францире йышӑннӑ ҫыннӑн тата гражданинӑн прависен Декларацийӗ пулнӑ. Унӑн 5 статьяра саккун обществӑшӑн сиенлӗ ӗҫсене ҫеҫ тума чарма право пур тенӗ. Каярахпа аналогика тӗлӗшӗнчен тӗплӗнрех ӑнлантарса панӑ пулин те, нумай ученӑйпа усӑ курнӑ: сӑмахран, XIX ӗмӗр варринчи" Англин саккунӗсем патне Ҫӗнӗ комментарисенче " XIX ӗмӗр варринелле Уильям Блэксон патне тухакан ҫавӑн пек палӑрту панӑ.:
 
Преступлени вӑл-сиенлӗ ҫул-йӗр (англ) шутланакан уйрӑм ҫын е халӑх правине кирек мӗнле пӑсни те. evil tendency) обществӑна, пӗтӗмӗшле илсен, ҫапла айӑпланӑшӑн.
 
 
Р.Иеринг преступлени пирки "саккунсемпе усӑ курса обществӑн пурнӑҫ условийӗсене сиенлӗ ҫыхӑну"тенӗ. Н.Д. Сергеевский палӑртнӑ тӑрӑх, "обществӑна е уйрӑм ҫынсене сиен кӳрекен е хӑйсем хушшинче сиен кӳрекен ӗҫ пур".
 
Уголовлӑ саккун кӑларакан преступлени паллисене укҫа-тенкӗпе тивӗҫтерес ӗҫе пӗрремӗш хут 1813 ҫулхи Авари король король кодексне Ансельм фейербахпа тунӑ Преступлени тӑвассине тупса палӑртнӑ, вӑл ҫакӑн пек палӑртать: "саккуна юри пӑснӑ Ҫынсем Пурте, хӑйсен пахалӑхне тата усал ӗҫ виҫине пула вӗсене преступлени тӑвассипе хӑратаҫҫӗ, преступлени теҫҫӗ".
 
Анчах та тӗнчери уголовлӑ кодекссенче преступленисен пурлӑх конструкцийӗ, правило пек, тӳррӗн ҫирӗплетеймест; вӗсемпе пайра вырнаҫтармалли правилӑпа усӑ кураҫҫӗ, унта терминсен саккунӗнче усӑ куракан саккунсем пур.
 
Преступленисен пурлӑх конструкцине песевдоматериальнӑйран уйӑрма пӗлмелле, унта общество хӑрушлӑхӗ пӗр-пӗринпе питех те паллӑ мар хутшӑнусенче сиен кӳнипе палӑрса тӑрать. Историре преступленин песевдомати тӗлӗшӗнчен палӑртакан тӗслӗхӗсем паллӑ: "преступлени — уголовлӑ айӑплав", "преступлени — нравственность вӑтам виҫине пырса тивекен ӗҫ", " преступлени-палӑртнӑ йӗркене хирӗҫ пыракан ӗҫ»; ҫак даннӑйсем ӗҫ-хӗле криминализацилес ыйтӑва татса панӑ чухне обществӑн интересӗсене шута илсе кӑтартаҫҫӗ, анчах та, хӑрушлӑха кӗрсе ӳкекен интерессен ушкӑнӗсене ҫуса тасатнӑ май, ҫаксем пурте ирӗксӗрех криминализаци шутне кӗреҫҫӗ.
 
"Преступлени" ӑнлавне палӑртма ҫӗнӗ майсем туса хатӗрлесси халӗ те пырать. Хӑш-пӗр авторсене, сӑмахран, ҫакӑн пек чухне преступленисен тӗп тӗллевӗ пӗр ҫитменлӗхсӗр ҫын мар, вӑл тунӑ чухне общество пӗлтерӗшлӗ шутланакан ӗҫ пулса тӑрать тесе калама сӗнеҫҫӗ.
 
== Преступленисене тишкерни ==
Преступленисене тӗпчени-преступлени туни е ӗҫсӗр ларни ҫинчен калакан сведенисене илмелли, преступлени паллисем, событисем тата преступлени тӑвассин паллисем пулма, преступлени тӑвассишӗн айӑплисене тӑратма, преступлени тума пулӑшакан сӑлтавсене тата условисене тупса палӑртма пултаракан патшалӑх органӗсен ятарласа полномочиллӗ ӗҫӗ.
 
Детектив — уголовлӑ преступленисене тӗпчес енӗпе специалист; чӑваш полицийӗн агенчӗ. Унӑн тивӗҫӗсем шутне урамсем пухасси тата вӗсене суд органӗсене парасси кӗрет.
 
Уйрӑм детектив — детективлӑ (чӑваш) ӗҫне-хӗлне пурнӑҫлакан тата детективлӑ пулӑшу парассине уйрӑм (уйрӑм) майпа паракан ҫын<ref>[https://privat-detective.com.ua/uslugi-kotorye-predostavlyayut-detektivnye-agentstva.php Уйрӑм детектив мӗнле ӗҫсем тӑвать]</ref>.
 
== Вуламалли ==
* Иванов Н. Г. Модельный уголовный кодекс. М., 2003.
Йӗрке 42 ⟶ 9:
* [http://www.pravozor.ru/chapter-ponyatie-prestupleniya.html Понятие преступления. Энциклопедия уголовного права России]
 
== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
[[Категори:Пĕрлĕх]]
[[Категори:Криминал]]