Бичурин Никита Яковлевич: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

| Вилнĕ вăхăт = [[1853]], [[майçу,11]]

| Альма-матер = [[ХусанХусанри хакал академийĕ]]

| Паллă = вырăс китай тĕпчевĕн никĕсне хураканнисенчен пĕррипĕри

[[1777]] çулхи [[авăн, 9|авăн уйăхĕн 9-мĕшĕнче]] (ç.с.) [[Çĕрпӳ уесĕ]]нчи (халĕ [[Чăваш Енĕн Шупашкар районĕ]]) [[Типнер]] [[ял]]ĕнче çуралнă. Ашшĕ — Яков Данилович Бичурин чиркӳре ĕçлекен ([[1749]]—[[1812]]) пулнă. Амăшĕ — Акилина Стефанова (Степанова) — хутлахута пĕлмен. Несĕлĕсем мĕнле йăхран иккенне тӳррĕн кăтартнисем сыхланса юлнă документсенче çук. Йăлана кĕнĕ тăрăх, ашшĕ чăваш, амăшĕ вырăс пулнă пуль, теççĕ. Анчах та ку чат паллă чăнлăх мар. Апла-и, капла-и, Бичурин чăвашсем хушшинче ӳссе çитĕннĕ, çавна кура, ун чухнехи реалисене кура, чăвашах пулнă теме пулать<ref>[[Родионов Виталий Григорьевич|В.Родионов.]] О прототипе одного героя водевиля "Натуральная школа". // Альманах "Дружба", Ч., 1983, №2. сс. 236-241. —ББК 84 (2)7 Д 761</ref><ref>Элли Илле. Бичурин мĕнле наци çынни? — "Хыпар" хаçат, [[1998]], утă, 29.</ref><ref>Элли Илле. Каллех Бичурин нацилĕхĕ пирки. — "Хыпар" хаçат, [[2001]], çурла, 15.</ref><ref>Степанов В. [http://hypar.ru/cv/tenchen-tavata-ketessine-perleshtereken Тĕнчен тăватă кĕтессине пĕрлештерекен.] — "Хыпар" хаçат, [[2014]], сентябрь, 11. </ref>.

[[1799]] çулта [[Хусан]]ти тĕнхакал академинеакадеминче вĕренсе тухнă. [[1800]] çулхи [[утă, 18|утă уйăхĕн 18-мĕшĕнче]] манах санне тивĕçнĕ. [[1808]]-[[1821]] çулсенче [[Пекин]]ри чиркӳ ĕçченĕсен мисси пуçлăхĕ пулса вай хунă. Çав вăхатрах [[китай чĕлхи]]не тĕплĕн вĕреннĕ, [[истори]], [[географи]], [[лингвистика]], [[этика]], [[философи]], [[юриспруденци]], [[астрономи]], [[медицина]], ял хуçалăх трактачĕсене [[китай чĕлхи]]нчен вырăсла куçарнă.