Космос тусанĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
[[File:Porous chondriteIDP.jpg|thumb|250px|right|Космос тусанĕ микроскоп айĕнче]]
[[File:Three Bands of Light.jpg|thumb|right|[[Зодиак çуттиçути]] — астрономири космос тусанне пула тухнă пулăм<ref>{{cite web|title=Three Bands of Light|url=http://www.eso.org/public/images/potw1614a/|accessdate=2016-04-04}}</ref>]]
 
'''Космос тусанĕ''' (''микрометеоритсем'') — космослăхра вĕçекен е Çĕр çине ӳкекен [[тусан]]. Пĕрчисен пысăкăшĕ темиçе [[молекула|молекулăран]] 0,2 [[микрометр|мкм]] çити.
[[Çĕр (планета)|Çĕр]] çине, тĕрлĕ хаклва шута илсен, кунсерен 60 - 100 тоннă космос тусанĕ анать, çулталăкне вара 25-40 пин тоннăна çитет<ref>{{Cite news|title=60 Tons Of Cosmic Dust Fall To Earth Every Day|url=http://www.popsci.com/60-tons-cosmic-dust-fall-earth-every-day?dom=tw&src=SOC|work=Popular Science|accessdate=2016-12-08}}</ref><ref>{{Статья|автор=Herbert A. Zook|заглавие=Spacecraft Measurements of the Cosmic Dust Flux|ссылка=https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4419-8694-8_5|язык=en|ответственный=Bernhard Peucker-Ehrenbrink, Birger Schmitz|издание=Accretion of Extraterrestrial Matter Throughout Earth’s History|издательство=Springer US|год=2001-01-01|страницы=75—92|isbn=9781461346685, 9781441986948|doi=10.1007/978-1-4419-8694-8_5}}</ref>.
 
[[Хĕвел системи]]нчи тусан йышне [[комета тусанĕ]], [[астероидсен кăшăлĕ|астероид тусанĕ]], [[Койпер кăшăлĕ]]н тусанĕ тата Хĕвел системи витĕр тухакан [[çăлтăрсем хушшинчи тусан]] кĕрет. Çак тусан пĕлĕчĕн тачăлăхĕ 10<sup>−6</sup> тусан пĕрчи пĕр м<sup>3 çине</sup><ref name="MatloffJohnson2005">[https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20050215611.pdf «Applications of the Electrodynamic Tether to Interstellar Travel»] Gregory L. Matloff, Less Johnson, February, 2005</ref>. [[Хĕвел системи]]нче çăлтăрсем хушшинчи тусана пула [[зодиак çуттиçути]] курăнать.
 
Космос тусанĕнче хăшпĕр [[органика пĕрлешĕвĕсем]] ([[Ароматлăх|аромат]]-[[Алифатика пĕрлешĕвĕсем|алифатика]] структуриллĕ аморфлă органика хытă япалалăхĕсем) пур, вĕсем çутçанталăкра хăйсемех хăвăрт чĕрĕлме пултараççĕ<ref name="Space-20111026">{{cite web |last=Chow |first=Denise
|title=Discovery: Cosmic Dust Contains Organic Matter from Stars
|url=http://www.space.com/13401-cosmic-star-dust-complex-organic-compounds.html
|date=2011-10-26 |publisher=[[Space.com]]
|accessdate=2011-10-26 }}</ref><ref name="ScienceDaily-20111026">{{cite web |author=[[ScienceDaily]] Staff
|title=Astronomers Discover Complex Organic Matter Exists Throughout the Universe
|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2011/10/111026143721.htm
|date=2011-10-26 |publisher=[[ScienceDaily]] |accessdate=2011-10-27 }}</ref><ref name="Nature-20111026">{{статья
|пуçелĕк=Mixed aromatic–aliphatic organic nanoparticles as carriers of unidentified infrared emission features
|кăларăм=[[Nature|Nature]]
|doi=10.1038/nature10542
|bibcode=2011Natur.479...80K
|том=479
|номер=7371
|страницы=80—3
|pmid=22031328
|чĕлхе=en
|тип=journal
|автор=Kwok, Sun; Zhang, Yong
|хисеп=26
|уйăх=10
|çул=2011
}}</ref>. Небольшую часть космической пыли составляет «звёздная пыль» — тугоплавкие минералы, оставшиеся в процессе звёздной эволюции.
 
== Çав. пекех ==