Кёнигсфельд, Тобиас: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Çĕнĕ страница "'''Тобиас Кёнигсфельд''' (çавăн пекех '''Товий Кёнигсфельд'''<ref>Смирнова, София. [http://www.uralstalker.com/..."
 
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
8-мĕш йĕрке:
 
Асăннă [[экспедици]]ре Т.Кёнигсфельд [[кунсеренлĕх]] çырса пынă. Çав кунсеренлĕхре [[чăвашсем]] пирки каланисем те чылай, мĕншĕн тесен экспедицирен таврăннă чухнехи [[çул]] шăпах Чăваш Ен тата [[Шупашкар]] витĕр иртнĕ.
== [[1740]]-[[1741|41]]-мĕш çулсенче тытса пынă кунсеренлĕх çинчен<ref>Титова, 3. Д. [http://journal.iea.ras.ru/archive/1970s/1975/no6/1975_6_094_Titova.pdf Дневник Т. Кенигсфельда этнографический источник первой половины XVIII в. по народам Сибири] / 3. Д. Титова // Сов. этнография, 1975. — Вып. 6. - С. 46-58.</ref> ==
Обдорск экмпедицийĕ вăхăтĕнче Тобиас Кёнигсфельд [[нимĕç чĕлхи]]пе кунсеренлĕх çырса пынă. Каярахпа çавна [[автор]]ĕ хăйех [[француз чĕлхи|хранццусла]] куçарнă. Асăннă хранццусла верси, «Voyage de Koenigsfeld et Delisle à Béresof» ятлăскер, хальхи вăхăтра Вырăс географи пĕрлĕхĕн архивĕнче упранать<ref>Архив Всесоюзного географического общества СССР, ф. Б-30.</ref>. Хранццусла куçарăва та, авторĕ хăй майлаштарнине кура, оригиналах теме пулать, анчах та архивра упранакан алçырăва, Кёнигсфельд хатĕрленĕ вариантран пăхса, Делиль хай аллипе çырнă.
Обдорск экмпедицийĕ вăхăтĕнче Тобиас Кёнигсфельд [[нимĕç чĕлхи]]пе кунсеренлĕх çырса пынă.
 
[[1865]]-мĕш çулта П. П. Пекарский çырнă пысăк тĕпчев пичетленет<ref>П. П. Пекарский, Путешествие академика Н. И. Делиля в Березов в 1740 г., «Записки Академии наук», т. 6, СПб., 1865, прил., стр. 1—74.</ref>. Паянхи ăславçăсем час-часах, Тобиас Кёнигсфельд çырнă нимĕçле тата хранцццусла оригиналсем (уйрăмах пĕрремĕшĕ<ref>Нимĕçле оригинал паянччен сыхланман текенсем те пур. — А. И. Андреев, Очерки по источниковедению Сибири XVIII в. (первая половина), М.— Л., 1965, стр. 71.</ref>) ал айĕнче маррине кура тата [[чĕлхе]]сене пĕлменрен, асăннă кунсеренлĕхри материалсемпе П. П. Пекарский ĕçĕ урлă паллашаççĕ.
 
Çавăн пекех [[Париж]]ри Тинĕс архивĕнче упранакан материалсем пур. Вĕсем каллех Кёнигсфельд çырнине пăхса тÿреммĕн майлаштарнисем шутланаççĕ<ref>В. Я. С т р у в е , О рукописи астронома Делиля, принесенной в дар Русскому географическому обществу членом оного князем И. А. Долгоруковым, «Записки Русского географического общества», кн. 3, 1849, стр. 50—67.</ref>.
 
Кунсеренлĕхе 1740-мĕш çулхи февралĕн 28-мĕшĕнчен пуçласа 1741-мĕш çулхи январĕн 12-мĕшеччен çырнă. [[Чăвашсем]] çинчен çырни 1740-мĕш çулхи [[кĕркунне]] тĕлне лекет.
 
Калас пулать, тĕрлĕ [[халăх]]сене сăнаса тĕпчесси Тобиас Кёнигсфельдăн экспедицири ятараласа хушнă [[ĕç]]ĕ шутланнă<ref>Омельчук, Анатолий. [http://www.uralstalker.com/uarch/us/1982/04/69/ Куриозное путешествие Делиля] — Уральский следопыт, 1982, 04 апрель</ref>.
{{Цитата|Самым известным участником экспедиции, естественно, после Делиля, был сотрудник Академии наук, адъюнкт-астроном обсерватории Товий Кенигсфельд, который в штатном расписании числился «рисовальщиком, помощником по части наблюдений и вычислений, переводчиком, натуралистом и этнологом».}}
== Тобиас Кёнигсфельд чăвашсен авалхи руна çырулăхĕ пирки ==
А.А. Трофимов кĕнекинчен<ref>Трофимов, А. А. Древнечувашская руническая письменность : памятники : алфавит : дешифровка / А. А. Трофимов ; Чуваш. нац. акад., Науч.- исслед. ин-т яз., лит., истории и экономики при Совмине Чуваш. Респ. - Чебоксары : ЧНИИЯЛИЭ, 1993. - 49 с.</ref>:
Йӗрке 22 ⟶ 31:
* Российская Биографическая Энциклопедия «Великая Россия». Том 11. Под ред. проф. А.И .Мелуа. Предс. Набл. Совета поч. проф. Я.Я. Голко.
* В.И. Гохнадель. «Ученые-естественники немецкого происхождения». Книга 1. СПб.: «Гуманистика», 2014. 560 с. УДК 003+331 ISBN 5-86050-338-5 (011). Почтовый адрес издательства: 191186, Санкт-Петербург, а.я. 49 .
* «Материалы для истории Академии наук», т. 3, СПб., 1886, стр. 41, 715—718; т. 4, СПб., 1887, стр. 18, 540, 626—628, 740; т. 5, СПб.. 1889, стр. 5, 129, 131—139, 245, 246, 251, 260, 261, 275, 276;
* А. И. Андреев, Сибирские зарисовки первой половины XVIII в., «Летопись Севера», 1949, № 1, стр. 125.
== Каçăсем ==
*Электронлă почта: office@humanistica.ru Интернет: www.humanistica.ru. Seite(n)/Страница(ы) 462-463 http://www.rusdeutsch.ru/?news=6302