Япалалăх (хими): версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Тэг: Пӑрахӑҫла
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
664034 хутшăнакан Фейк Тихон 2019 (сӳтсе яв) кĕртнĕ № улшăнăва тавăрнă
Тэг: Пӑрахӑҫла
1-мĕш йĕрке:
'''Япалалăх''' — [[МатериЙăмлăх (физика)|матери]] форми, [[Уй (физика)|уйпа]] танлаштарса пăхсан, унăн [[тӳлек йывăрăшĕмасса]] пур.
 
Япалалăх [[элементарлă пĕрчипĕрчĕ|пĕрчĕсенчен]] тытăнса тăрать, вĕсем хушшинче тăтăшах [[электрон]]сем, [[протон]]сем тата [[нейтрон]]сем тĕл пулаççĕ. Юлашки иккĕшсем [[нуклонсар|атом тĕшши]]сене, пурĕ те пĕрле — [[атом]]сене, [[молекула|молекулăсене]], [[кристалл]]сене т. ыт. тăваççĕ
 
Биологире '''Япалалăх''' — клетка [[органелла|органелли]] шутне кĕрекен [[Тĕртĕм (биологи)|организм тĕртĕмне]] тăвакан [[МатериЙăмлăх (физика)|матери]] форми.
 
== Малтанхи палăртăвĕ ==
'''Япалалăх''' — [[МатериЙăмлăх (физика)|матери]] хорми, [[уй (физика)|уйпа]] танлаштарсан, [[йывăрăшĕ покоя|йывăрăшĕмасса]] пур. Япалалăх [[элементарлă пĕрчĕ|пĕрчĕсенчен]] тытăнса тăрать, вĕсен хушшинче тăтăшах [[электрон]]сем, [[протон]]сем тата [[нейтрон]]сем. Иккĕ юлашкинчисем [[атом тĕшши]]сене, пурĕ те пĕрле — [[атом]]сене, [[молекула|молекулăсене]], [[кристалл]]сене тата ытти объектсене тăваççĕ.
 
== Япалалăхпа уй хушшинчи уйрăмлăх ==
13-мĕш йĕрке:
Халĕ çутçанталăка тĕпчев йĕркипе япалалăхпа уйа пĕр тĕслĕтесе уйăрмаççĕ, вĕсем тĕрлĕ корпускула-хум (икĕ тĕслĕ?) пĕрлĕ çутçанталăк пулăмĕсем. Уйпа япалалăх тачă çыхăнăвне тĕпчени материал тĕнчин хормипе тытăмĕн пĕрлĕхне ăнлантарса парать.
 
Пĕр тĕслĕ япалалăхăн [[йăвăлăх|тачăлăх]]ĕ — япалалăх йывăрăшнемассине унăн калăпăшĕ çине пайлани — пур:
 
<math>\rho = \frac{m}{V} </math>