Якут алфавичĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Addbot (Сӳтсе яв | хушни)
п Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q846875 (translate me)
Modun (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
[[Якут чĕлхи|Якут чĕлхин]] авалхи çырăвĕ тахçанах çухалнă, унăн йĕрне халлĕхе тупайман. [[1922]] çултанпа [[1939]] çулчен {{s|С. А. Новгородов}} тунă латиница çинче тытăнса тăракан алфавита усă курнă. [[1939]] çулта вара [[кириллица]] çине куçнă.
[[Файл:Yakut alphabet 1929.JPG|thumb|200px|left|Алфавит Новгородова из букваря 1929 года]]
 
'''Якут латин алфавичĕ (1929–1939):'''
 
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B b
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | C c
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ç ç
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ƣ ƣ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N̡ n̡
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ө ө
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Q q
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ş ş
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | W w
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | X x
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Y y
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ƶ ƶ
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | '
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
|}
 
== Хальхи алфавит ==
Йӗрке 47 ⟶ 97:
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я
|}
 
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|+'''Таблица соответствия алфавитов'''<ref>{{Cite book
| first =Н.Е.
| last =Петров
| editor-last =Баскаков
| editor-first =Н.А.
| contribution =Алфавит Якутского Языка
| title =Вопросы Совершенствования Алфавитов Тюкских Языков СССР
| year =1972
| place =[[Moszkva]]
| publisher =[[Szovjet Tudományos Akadémia|Академия наук СССР]]
| language = [[Orosz nyelv|Orosz]]}}
</ref>
![[International Phonetic Alphabet|IPA]]
!1819-1858||1851-1917||1858-1917||1917-1927<br/>(Новгородов алфавечĕ)||1924-1929||1929-1939<br/>(Новый тюркский алвафит)||1939-по настоящее время
|-
|-
|{{IPA|a}}||Аа||Аа||Аа||a||Aa||Aa||Аа
|-
|{{IPA|b}}||Бб||Бб||Бб||b||Bb||Bb||Бб
|-
|{{IPA|v}}||Вв|| - || - || - || - ||Vv||Вв
|-
|{{IPA|g}}||Гг||Гг||Гг||g||Gg||Gg||Гг
|-
|{{IPA|ɣ, ʁ}}|| - ||Ҕҕ|| - ||ʃ||[[File:SakhaEsh.jpg|13px]]||Ƣƣ||Ҕҕ
|-
|{{IPA|d}}||Дд||Дд||Дд||d||Dd||Dd||Дд
|-
|{{IPA|ɟ}}|| - ||Џџ||[[File:SakhaDzhe.gif|30px]]||з||Зз||Çç||Дьдь
|-
|{{IPA|e, je}}||Ее|| - ||Ее|| - || - ||Ee||Ее
|-
|{{IPA|jo}}|| - || - || - || - || - || - ||Ёё
|-
|{{IPA|ʒ}}||Жж|| - || - || - || - ||Ƶƶ||Жж
|-
|{{IPA|z}}||Зз|| - || - || - || - ||Zz||Зз
|-
|{{IPA|i}}||Ии,Іі||Іі||Ии||i||Ii||Ii||Ии
|-
|{{IPA|j}}|| - ||Јј||Йй||j||Jj||Jj||Йй
|-
|{{IPA|j̃}}|| - || - || - ||j̶|| - || - || -
|-
|{{IPA|k}}||Кк||Кк||Кк||k||Kk||Kk||Кк
|-
|{{IPA|l}}||Лл||Лл||Лл||l||Лл||Ll||Лл
|-
|{{IPA|ʎ}}|| - ||Ll|| - ||ʎ||Ll|| - || -
|-
|{{IPA|m}}||Мм||Мм||Мм||m||Mm||Mm||Мм
|-
|{{IPA|n}}||Нн||Нн||Нн||n||Nn||Nn||Нн
|-
|{{IPA|ŋ}}|| - ||Ңң||Ҥҥ||ŋ||Ņŋ||Ņŋ||Ҥҥ
|-
|{{IPA|ɲ}}|| - ||Н̕н̕|| - ||ɲ||[[File:SakhaNje.gif|17px]]||Njnj||Ньнь
|-
|{{IPA|o}}||Оо||Оо||Оо||ɔ||Ɔɔ||Oo||Оо
|-
|{{IPA|ø}}|| - ||Ӧӧ||Ёё||[[File:SakhaOeSmall.png|11px]]||[[File:SakhaOe.png|22px]]||Ɵɵ||Өө
|-
|{{IPA|p}}||Пп||Пп||Пп||p||Pp||Pp||Пп
|-
|{{IPA|r}}||Рр||Рр||Рр||r||Rr||Rr||Рр
|-
|{{IPA|s}}||Сс||Сс||Сс||s||Ss||Ss||Сс
|-
|{{IPA|h}}|| - ||һ|| - ||h||Hh||Hh||Һһ
|-
|{{IPA|t}}||Тт||Тт||Тт||t||Tt||Tt||Тт
|-
|{{IPA|u}}||Уу||Уу||Уу||u||Uu||Uu||Уу
|-
|{{IPA|y}}|| - ||Ӱӱ|| - ||y||Yy||Yy||Үү
|-
|{{IPA|f}}||Фф, Ѳѳ|| - || - || - || - ||Ff||Фф
|-
|{{IPA|x}}||Хх||Хх||Хх||q|| - || - ||Хх
|-
|{{IPA|ʦ}}||Цц|| - || - || - || - || - ||Цц
|-
|{{IPA|ʧ}}||Чч||Чч||Чч||c||Cc||Cc||Чч
|-
|{{IPA|ʃ}}||Шш|| - || - || - || - ||Şş||Шш
|-
|{{IPA|ɕː}}||Щщ|| - || - || - || - || - ||Щщ
|-
|{{IPA|◌.}}||Ъъ||Ъъ|| - || - || - || - ||Ъъ
|-
|{{IPA|ɯ}}||Ыы||Ыы||Ыы||ɯ||Ыы||Ьь||Ыы
|-
|{{IPA|◌ʲ}}||Ьь||Ьь|| - || - || - || - ||Ьь
|-
|{{IPA|e}}||Ее||Ää||Ээ||e||Ee||Əə||Ээ
|-
|{{IPA|ju}}||Юю||Юю|| - || - || - || - ||Юю
|-
|{{IPA|ja}}||Яя||Яя|| - || - || - || - ||Яя
|-
|}