Ӳкĕм: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ymblanter (Сӳтсе яв | хушни)
п Откат правок Император Тихон (обсуждение) к версии Chuvash2017
Тэг: Каялла тавăр
2-мĕш йĕрке:
== Чăваш чĕлхинче ==
[[Чăваш чĕлхи]]нче пурĕ 8 ӳкниӳкĕме палăртма йышăннă. Вĕсен йĕрки, ыйтăвĕсем тата ӳкниӳкĕм системине тăвакан [[аффикс]]сем çакăн пек:
 
{| border=1
|'''Ӳкĕм'''
|'''Латтин ячӗ'''
|'''ЫйтăвĕсемЫйтусем'''
|'''Аффиксем'''
|-
45-мĕш йĕрке:
| -сăр (-сĕр)
|-
|Пирки
|Пирке
|''Causativ''
|камшăн? мĕншĕн?
51-мĕш йĕрке:
|}
 
Юлашки виççĕвиçĕ ӳкекенниӳкĕм хальтерех пулса кайнă, ыттисем — авалах пулса кайнисем, вĕсемвĕсенчен кашни тĕрĕк чĕлхинчехчĕлхисенче пур.
 
Кашни ӳкниӳкĕм нумай пĕлтерĕшлĕ, вĕсем контекстра палăраççĕ. Пĕр пĕлтерĕшех темиçе падежӳкĕм кăтартма пултарать. Тĕслĕхрен, вырăн пĕлтерĕшĕ пару (вăрмана), вырăн (вăрманта), туху (вăрмантан), пĕрлелĕх (вăрманпа) ӳкнисен пур.
 
[[Япала ячĕ]]сен ӳкекенниӳкĕмĕ — чăваш чĕлхин [[морфологи]] тытăмĕнчи кăткăс категори. Япала ячĕ ӳкниӳкĕм тăрăх улшăннине '''вĕçленӳ''' теççĕ. Чăваш чĕлхинче пĕр вĕçленӳ çеç, мĕншĕн тесен кашни ӳкемĕнӳкĕмĕн пĕр [[аффикс]] çеç. Кирек мĕнлеепле [[сăмах]]ран та ӳкниӳкĕм форми çав аффикс хушăннипе пулать. [[Сингармонизм]] сакунне пула аффикссем икĕ вариантлă: (хытă тата çемçе).
 
Япала ячĕ вĕçленнĕ чухне камăнлăхпа пару ӳкнинчеӳкĕмĕнче чăваш фонетикин тĕп законнесаккунне (икĕ уçă сасă юнашар тăма юратманни) пула морфемăсен чиккинче [[фонетика]] улшăнăвĕсем пулаççĕ:
# икĕ уçă сасса уйăрма '''н''' хупă сасă кĕрсе ларать (''лаша + а > ла-шана, ĕне + е > ĕнене'');
# пĕр уçă сасси тухса ӳкет (''пахчаçă + ăн > пахчаçăн, пахчаçă + а > пахчаçа'');