Чӗрӗлӳ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Статьяна йăлтах пушатрĕ Тэг: тасатасси |
п Откат правок Император Тихон (обсуждение) к версии Chuvash2017 Тэг: Каялла тавăр |
||
1-мĕш йĕрке:
[[Ӳкерчĕк:Da Vinci Vitruve Luc Viatour.jpg|thumb|«[[Витрувианçынни]]» [[Леонардо да Винчи]]]]
'''Чĕрĕлӳ''', е '''Ренесса́нс''' ({{lang-fr|Renaissance}}, {{lang-it|Rinascimento}}, тӳррĕн ''çĕнĕрен çурални'' тесе куçать<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?search=renaissance&searchmode=none Online Etymology Dictionary]</ref>) — [[Европа|Европăн]] этеплĕх самани. [[Европа]] [[культура|культурин]] [[истори]]йĕнчи пĕр [[тапхăр]]. [[Пĕлӳлĕх]], [[ăслăх|ăславсем]], илемлĕх, ӳнер, [[вĕрентӳ]] тĕлĕшпе пулса иртнĕ пулăмсем пирки пырать кунта [[сăмах]]. Культурăпа çыхăннă хăйне майлă [[парадигма]].
[[Итали]]ре [[XIV ĕмĕр|XIV]] ĕмĕр пуçламăшĕнчех тытăннă, Европăри ытти çĕршывсенче — [[XV ĕмĕр|XV]]-[[XVI-ĕмĕр|XVI]] ĕмĕрсенче аталаннă. Малалла вара тĕллĕн-тĕллĕн [[XVII ĕмĕр|XVII]] ĕмĕрех кĕрсе кайнă.
== Пĕтĕмĕшле паллисем ==
Тĕп палласенчен пĕри — культура, пĕлӳлĕх, ăславсем, ӳнер, вĕрентӳ, илемлĕх майĕпен [[тĕн]] вăйăмĕнчен хăпса пыма пуçлани. Пурте [[антика]] тапхăрĕнчи пахалăхсене анлăн аса илеççĕ (терминне хăйне те çак вăхăтсем "чĕрĕлсе тăнипе" çыхăнтарса каланă чăн малтан). Чăн мала [[гуманизм]], [[çын|этеме]] хисеп туни тухса тăраççĕ. Ренессанс текен [[термин]] хăйĕн паянхи пĕлтерĕшне [[XIX ĕмĕр|XIX]] ĕмĕрте йышăннă. Кунсăр пуçне ку сăмахпа культурăри хуть те мĕнле çитĕнĕве палартма та усă кураççĕ<ref>''Крашовец Д.'' [http://arzamas.academy/materials/410 Было ли Возрождение?] Arzamas</ref>.
== Ăслăлăх ==
== Философи ==
''' Чĕрĕлӳ тапхăрĕн философĕсем '''
* Николай Кузанский
* Леонардо Бруни
* Марсилио Фичино
* [[Галилео Галилей]]
* [[Коперник Николай|Николай Коперник]]
* Джордано Бруно
* Джованни Пико делла Мирандола
* Лоренцо Валла
* Джаноццо Манетти
* Пьетро Помпонацци
* Жан Боден
* [[Мишель де Монтень|Мишель Монтень]]
* [[Томас Мор]]
* Эразм Роттердамский
* Мартин Лютер
* Томмазо Кампанелла
* [[Никколо Макиавелли]]
== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Çутлăх самани]].
== Вуламалли ==
* Возрождение, эпоха // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
* Пясецкий В. Н. Архитектурные формы раннего возрождения в Италии. Обзор архитектурных форм раннего Возрождения вместе с историческими сведениями о них с указанием причин их появления в итальянском искусстве. Описание различных деталей памятников итальянского зодчества XV века с чертежами и рисунками. С 142 чертежами на десяти отдельных листах и 10 рисунками в тексте. — С.-Петербург: Издание редакции журнала "Строитель". Типография Е. Евдокимова. Троицкая ул., №18. 1897. — 106 с.
* Абрамсон Мэри Лазаревна. От Данте к Альберти / Ответственный редактор член-корреспондент АН СССР Зинаида Удальцова. Академия наук СССР.. — М.: Наука, 1979. — 176, [8] с. — (Из истории мировой культуры). — 75 000 экз. (обл.)
* Гарэн Э. Проблемы итальянского Возрождения: Избранные работы. — М.: Прогресс, 1986. — 400 с. — 40 000 экз.
* Искусство раннего Возрождения. — М.: Искусство, 1980. — 257 с.
* История искусства: Ренессанс. — М.: АСТ, 2003. — 503 с.
* Яйленко Е. В. Итальянское Возрождение. — М.: ОЛМА-ПРЕСС, 2005. — 128 с.
* Андреев М. Л. Инновация или реставрация: казус Возрождения// Вестник истории, литературы, искусства. Т. 1. — М.: Наука, 2005. С. 84-97.
* Баренбойм П., Шиян С. Микеланджело. Загадки Капеллы Медичи. М.: Слово, 2006. ISBN 5-85050-825-2
* Государство как произведение искусства: 150-летие концепции: Сб. статей/ Институт философии РАН, Московско-Петербургский философский клуб; Ответственный редактор Абдусалам Гусейнов. — М.: Летний сад, 2011. — 288 с. (PDF-версия)
* Рыков, А.В. Вокруг Леонардо да Винчи: модернизм, террор, грезы и метаистория // Вестник Санкт-Петербургского университета. Сер. 15. 2015. Выпуск 4. С. 98-108
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
[[fr:Renaissance artistique]]
[[Категори:Культура]]
[[Категори:Пĕлӳ]]
[[Категори:Истори]]
[[Категори:Истори тапхăрĕсем]]
| |||