Википеди

Крешшĕнсен калаçăвĕсем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
Chuvash2017 (Сӳтсе яв | хушни)
3401 тӳрлетӳ
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Статьяна йăлтах пушатрĕ
Тэг: тасатасси
1-мĕш йĕрке:
{{Чĕлхе
|тĕс = алтай
|ят = Кряшен калаçăвĕсем
|тăван ят = тутар, кряшен
|патшалăхсем = [[Раççей]]
|регионсем = [[Тутарстан]], [[Самар облаçĕ]], [[Челепи облаçĕ]]
|официаллă чĕлхе =
|калаçакансен йышĕ =
|рейтинг =
|статус =
|çухалнă =
|категори = [[Еврази чĕлхисем]]
|классификаци =
[[Алтай чĕлхисем|Алтай çемьи]]
: [[Тĕрĕк чĕлхисем|Тĕрĕк турачĕ]]
:: [[Кăпчак чĕлхисем|Кăпчак ушкăнĕ]]
::: [[Половец-кăпчак чĕлхисем]]
:::: [[Мишер диалекчĕ]]
::: [[Атăлçи-кăпчак чĕлхисем]]
:::: [[Хусан (вăта) диалекчĕ]]
|çыру = кириллица ([[тутар çырулăхĕ]])
|ISO1 =
|ISO2 =
|ISO3 =
}}
 
'''Кряшен чĕлхи''' (кр. ''кряшен'', станд. тутар. ''керәшен'') — [[тутар чĕлхи|тутар]] кряшенсен калаçăвĕсен йышĕ.
 
== Пĕрлехи хыпарсем ==
Мĕнпур [[крешшĕнсем|крешшĕнсен]] хăйне уйрăм [[чĕлхе]] çук. Вĕсен калаçăвĕсем вара [[мишер диалекчĕ|мишер]] е [[хусан (вăта) диалекчĕ|хусан]] диалекчĕ шутне кĕреççĕ.
 
Ак çакăн пек калаçусене уйăрма пулать:
* Анат [[Чулман Атăл]] крашянĕсен калаçăвĕ;
* Хусан лешьен кряшенĕсен калаçăвĕ;
* Чистай кряшенĕсен калаçăвĕ;
* молькей кряшенĕсен калаçăвĕ;
* [[Нагайбаксем|нагайбак]] калаçăвĕ.
 
== Çырулăх ==
Крещшен алфавичĕ [[Ильминский Николай Иванович|Н. И. Ильминский]] миссионер тата чĕлхеçĕ алфавитĕнчен тымар илет. Алфавита вырăс сасă паллăхне тутар фонетикине кирлĕ саспаллисем хушса йĕркеленĕ. Ильминский ĕçĕ-хĕлĕ Атăлçи халăхĕсемпе çыхăннă май крешшенпе [[Мари çырулăхĕ|мари]] алфавичĕ çывăх.
 
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӓ]] ӓ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (В в)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҥ]] ҥ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӧ (кириллица)|Ӧ]] ӧ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӱ]] ӱ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (Ф ф)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (Х х)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (Ц ц)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (Щ щ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (Ъ ъ)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | (Ь ь)
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я
|-
|}
 
Хальхи вăхăтра ку алфавитпа тата çырулăхпа никамах та усă курмасть. Мĕншĕн тесен мĕнпур тутарсен, вăл шутра крешшĕнсен те, пĕрлĕхлĕ тата пайланми пĕтĕмĕшле çырулăх пур.
 
== Çавăн пекех ==
* [[Крешшĕнсем]].
 
== Вуламалли ==
*{{кĕнеке|автор=Баязитова, Ф. С. |пуçелĕк=Говоры татар-кряшен в сравнительном освещении|яваплă=Яв. ред. Ф. С. Хакимзянов|вырăн=М.|издательство=Наука |çул=1986|страниц=247}}
*{{кĕнеке|автор=Воскресенский, А. А.|пуçелĕк=Русско-татарский словарь с предисловием о произношении и этимологических изменениях татарских слов|вырăн=Хусан|çул=1894|страниц=374}}
* {{кĕнеке|автор=Остроумов, Н. П. |пуçелĕк=Первый опыт словаря народно-татарского языка по выговору крещеных татар Казанской губернии |вырăн=Хусан|каçă=http://www.tatknigafund.ru/books/1528|издательство=Типография Императорского университета|çул=1876|страниц=145}}]
 
== Каçăсем ==
 
{{Тĕрĕк чĕлхисем}}
{{Тутар чĕлхи}}
 
[[Категори:Тутар чĕлхи]]
[[Категори:Диалектсем]]
[[Категори:Раççей чĕлхисем]]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Крешшĕнсен_калаçăвĕсем»