Википеди

Метр: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
27 956 тӳрлетӳ
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Статьяна йăлтах пушатрĕ
Тэг: тасатасси
1-мĕш йĕрке:
{{Пĕлтерĕшсем|Метр (пĕлтерĕшсем)}}
'''Метр''' (палăртăвĕ: '''м''', '''m'''; {{lang-grc|μέτρον}} — [[виçе]], виçмелли) — хушă виçмелли виçе.
[[Вакуум|Вакуумра]] çеккунтăн <math>\frac{1}{299\,792\,458}</math> пайĕнче çутă кайнă хушăпа пĕр тан.
 
 
== Истори ==
[[Ӳкерчĕк:Platinum-Iridium meter bar.jpg|thumb|[[1889]]-1960 çулсенче тĕнче усă курнă метр эталонĕ.]] [[1799]]-мĕш çулта [[платина|платинăран]] метр [[эталон|эталонне]] туса хатĕрленĕ. Ун тăршшĕ Париж меридианĕн пĕр 40-миллионмĕш пулнă
<ref name="brief_history">{{cite web|url=http://www.bipm.org/en/si/history-si/|title=Brief history of the SI|publisher=[[Международное бюро мер и весов|International Bureau of Weights and Measures]]|lang=en|accessdate=2010-07-12}}</ref>.
 
[[1889]]-мĕш çулта 90% платинăпа 10% [[ириди]] [[шăранчăк|шăранчăкĕнчен]] Х саспалли евĕр тепĕр эталон туса хатĕрленĕ. <ref>{{Из|Кругосвет|ссылка=http://www.krugosvet.ru/enc/nauka_i_tehnika/himiya/PLATINA.html|пуçелĕк=ПЛАТИНА}}</ref>. Ун копине метра хушă виçин стандартне йышăннă çĕршывсене панă. Çак эталон, унпа усă курмаççĕ пулсан та, халь те упранать,
 
== Вуннăлла хутла тата пай виçисем ==
Вуннăлла хутла тата пай виçисем метр умне стандартлă СИ приставкисем хушса пулаççĕ. Унсăр пуçне системăсăр виçесем пур: [[Ангстрем]], [[микрометр|микрон]]. Вĕсене усă курма сĕнмеççĕ.
* [[километр]]-1000 метр
* [[дециметр]] — 0,1 метр
* [[сантиметр]] — 0,01 метр
* [[миллиметр]] — 10<sup>-3</sup> метр
* [[микрометр]] — 10<sup>-6</sup> метр
* [[нанометр]] - 10<sup>-9</sup> метр
* [[пикометр]] - 10<sup>-12</sup> метр
 
== Ытти хушă виçисемпе танлаштарни ==
{|
|-style="font-size:125%;padding-left:0px;"
!colspan="5" style="text-align:left;"|Метр виçи,<br />СИ не кĕмен виçесемпе&nbsp;
!colspan="5" style="text-align:left;"|СИ-не кĕмен виçе,<br />метр виçипе
|-
|1 метр ||≈ ||style="text-align:right;"|39,37 ||[[дюйм]]||{{spaces|14}}
|1 [[дюйм]]||≡ ||style="text-align:right;"|0,0254 ||метр||{{spaces|10}}
|-
|1 [[сантиметр]] ||≈ ||style="text-align:right;"|0,3937 ||дюйм||&nbsp;
|1 дюйм||≡ ||style="text-align:right;"|2,54 ||сантиметр||&nbsp;
|-
|1 [[миллиметр]] ||≈ ||style="text-align:right;"|0,03937 ||дюйм||&nbsp;
|1 дюйм||≡ ||style="text-align:right;"|25,4 ||миллиметр||&nbsp;
|-
|1 метр ||≡ ||style="text-align:right;"|[[Экспоненциальная запись|1{{e|10}}]]||[[ангстрем]]||&nbsp;
|1 ангстрем||≡ ||style="text-align:right;"|1{{e|−10}} ||метр||&nbsp;
|-
|1 нанометр ||≡ ||style="text-align:right;"|10||ангстрем||&nbsp;
|1 ангстрем||≡ ||style="text-align:right;"|100 ||пикометров||&nbsp;
|}
 
== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
{{СИ единицисем}}
 
[[Категори:Хушă виçисем]]
[[Категори:СИ]]
[[Категори:Метрологи]]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Метр»