|
[[File:Suvar-bulgar (9).jpg|250px|thumb|[[Атăлçи Пăлхар]] территорийĕнчи [[IX ĕмĕр|9]]-[[XV ĕмĕр|15]]-мĕш ĕмĕрсенчи йăхсемпе халăхсем. Хăйне "bolgar" тесе палăртнă [[автор]] [[суваризм]] тата [[неосуваризм]] концепцийĕ çине таянса ăсталанă [[Географилле карттă|карттă]].]]
''Суваризм пирки пĕтĕмĕшле çырнине '''[[Суваризм (юхăм)]]''' статьяра пăхмалла.''
'''Неосуваризм''' — [[Суваризм (юхăм)|суваризм]] текен пĕрлĕхри юхăмăн малалли аталанавĕ, тĕпрен илсен [[XXI ĕмĕр]]е пырса тивет теме пулать. Паянхи кунчченех тăсăлать.
== Неосуваризм палăрăмĕсем ==
Çав-çавах "чăваш" [[сăмах]]а "сувар" сăмахпа çыхăнтарас текенсем ăславçăсем хушшинче те тупăнсах тăраççĕ-ха. Акă мĕн теççĕ И.И. Бойко тата Ю.В. Гусаров<ref>Бойко И.И., Гусаров Ю.В. [http://enc.cap.ru/?t=publ&lnk=3057 ИСТОРИОГРАФИЯ. Электронла чăваш энциклопедири статья.]</ref>:
{{Цитата пуçламăшĕ}}
{{oq|ru|Его <этнонима "чуваши"> ранней формой является название тюркоязычного племени «сувазы» (сувары), к-рые вместе с родственными болгарами являются предками чуваш. народа.}}<Куçару: Унăн <"чăваш" этнонимăн> маларахри форми — "суваз" (сувар), тĕрĕк чĕлхиллĕ йăхăн ячĕ, — вăл йăх, хăйпе хурăнташлă пăлхарсемпе пĕрле, чăваш халăхĕн несĕлĕ пулса тăрать.>
{{Цитата вĕçĕ}}
Кăна "шуса пыракан суваризм" теме пулать. Унта тÿреммĕн неосуваризма ырлани питех çук. Çав вăхăтрах [[Санкт-Петербург]]ра ĕçлесе пурнакан [[Салмин Антон Кириллович|А.К.Салмин]] этнограф чат неосуваризм сĕмĕллĕ статьясем çырать<ref>Салмин, Антон Кириллович. Этноним чуваши в лабиринтах времени [Текст] / Антон Кириллович Салмин // Радловский сборник : научные исследования и музейные проекты МАЭ РАН в 2011 г. - Санкт-Петербург, 2012. - С. 438-445</ref><ref>Салмин А.К. [https://cyberleninka.ru/article/n/bulgarskiy-yazyk-v-kontekste-istorii-chuvashey БУЛГАРСКИЙ ЯЗЫК В КОНТЕКСТЕ ИСТОРИИ ЧУВАШЕЙ.] — Журнал «Вестник Чувашского университета» [[2015]], 4№.</ref><ref>Салмин А.К. [https://cyberleninka.ru/article/n/chuvashskiy-yazyk-v-tyurko-mongolskom-mire ЧУВАШСКИЙ ЯЗЫК В ТЮРКО-МОНГОЛЬСКОМ МИРЕ.] — ВЕСТНИК ЧУВАШСКОГО УНИВЕРСИТЕТА. 2015, №2, Издательство: Чувашский государственный университет им. И.Н. Ульянова (Чебоксары) ISSN: 1810-1909</ref>, [[кĕнеке]] те кăларать<ref>Салмин, А. К. История чувашского народа : савирская гипотеза / Чувашский государственный институт гуманитарных наук, А. К. Салмин .— Чебоксары : ЧГИГН, 2016 .— 128 с. — ISBN 978-5-87677-209-1</ref>.
=== "Сăвар" сăмаха "Пăлхар" сăмахран маларах хурса асăнса ят панă кĕнекесем ===
Ятсем пирки сăмах пырать. Анчах ăнланмалла ĕнтĕ: кĕнекен ячĕ епле — ăшлăхĕ те çавнашкалах.
*Ювенальев Ю. Ю., Ювенальев С. Ю. Культура суваро-булгар: история предметов вооружения. — Чебоксары, 2015. — 160 с.: ил.
*Иванов В. Н. Культурная идентификация суваро-булгаро-чуваш. // Вестник славянских культур. — 2015. — Вып. 2. — С. 67—74.
*Иванов В. Н. Национальное самосознание как модель сохранения народа суваро-булгаро-чуваш. // Российское государство и социально-экономические вызовы современности: сборник научных статей. Том II. — Москва: Проспект, 2015. — С. 330—333.
*Алмантай В. Н. Культура суваро-булгар. Этнические имена и их значения. — Чебоксары, 2014. — 272 с., ил.
*Ювенальев Ю. Ю., Ювенальев С. Ю. Культура суваро-булгар. Этническая религия и мифологические представления. — Чебоксары, 2013. — 128 с., илл.
*Алмантай В. Н. Культура суваро-булгар. Философия символов монет и украшений. — Чебоксары, 2012. — 96 с.: илл.
*Алмантай В. Н. Кто мы — суваро-булгары или чуваши? Очерки. Изд. 2-е, сокр. — Чебоксары, 2011. — 78 с.
*Алмантай В. Н. Кто мы — суваро-булгары или чуваши? Очерки. — Чебоксары, 2010. — 136 с., ил.
Кунсăр пуçне тата ак çаканашкал кăларăм пур:
* Трофимов А. А. Зороастризм: суваро-болгарская и чувашская народная культура. — Чебоксары: ЧГИГН, 2009. — 256 с., илл. —ISBN 978-5-87677-121-6
Анчах та çакна çÿлерех асăннă ĕçсемпе пĕр рете лартма, тен, кирлех мар-тăр халлĕхе. Мĕншĕн тесен унта зороастризм тĕнĕ пирки сăмах пырать, ун палăрăмĕсем вара Кавказри (!) савирсем хушшинче чăнах та вăйлă пулма пултарнă.
Çавăн пекех акăлчан чĕлхипе тухнă ак çак кĕнеке те уйрăмрах тăрать:
* Salmin Anton. Savirs – Bulgars – Chuvash. Ed. Peter Golden. – Saarbrücken: Lambert Academic Publishing, 2014. – 147 p.
[[Кĕнеке]] [[ят]]ĕнчи компонентсене пĕр-пĕринчен [[дефис]]па мар, вăрăм йĕрпе (тирепе) уйăрнă. Эппин вĕсем пĕрпетĕмĕшле [[ăнлав]]а мар пĕлтереççĕ — чăннипе пĕрин хыççăн тепри уйрăммăн тăрса кашнийĕ хăйне май уçăмланаççĕ.
=== "Сувар" тенине Раççей Федедерацийĕнчи халăхсен йышне кĕртни ===
Раççей Федерацийĕн экономикăлла аталанавĕн министăрлахен патшалах статистикин Федералла хĕсмечĕн ертÿçи Е.Суринов çирĕплетнипе (27.01.2010ç.) №74 Приказ кăларнă; унпа килешÿллĕн "сувар" тенине кашни çыннăнах [[2010]]-мĕш çулхи [[çырсатуху]]ра калама юранă (код 1191); асăннă çырсатуху вăхăтĕнче миçе [[çын]] хăйне çапла палăртни паллă мар<ref>[http://сувары.рф/ru/content/suvary-vklyucheny-v-perechen-nacionalnostey-rossiyskoy-federacii-0 СУВАРЫ ВКЛЮЧЕНЫ В ПЕРЕЧЕНЬ НАЦИОНАЛЬНОСТЕЙ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ .]</ref>.
=== Ытти палăрăмсем ===
* Интернетри В.Н.Алмантайăн сувары.рф хăватлă сайчĕ. [[2012]]-мĕш çултанпа ĕçлет. Чăн та, интерактивлă, диалогла меслетпе мар. Тĕпрен илсен, монологла меслетпе ĕçлет. Усă куракансем, вулакансем сайтăн ĕçне тĕрлĕ майпа хутшăнма питех пултараймаççĕ<ref>[http://сувары.рф/ru сувары.рф сайт.]</ref>.
* Сăвар-пăлхар-чăваш культурин, почта историйĕн, Çĕпĕр çулĕн музейĕ (Шупашкар районĕ); [[2017]]-мĕш çултанпа; музее Чăваш республикин Пуçлăхĕ килнĕ пулăма В.Н.Алмантай (Иванов) хутшăннă<ref>[http://сувары.рф/ru/node/1642 Глава Чувашии посетил музей суваро-болгаро-чувашской культуры.]</ref>.
* Чăваш Енти Патăрьел районĕнчи [[Аслă Чемен]]ти Анатолий Туптов фермер хуçалăхĕнчи "Сувар" утар (60 вĕлле) тата вăл туса кăларакан "Суварский мёд"<ref>[http://сувары.рф/ru/node/1648 «Десант ученых» Чувашской Республики посетил этнографический пасечный парк «Сувар» в с. Большое Чеменево.]</ref>.
* Истори-культурологи тĕпчевĕсен К.В.Иванов ячĕллĕ фончĕ (ФИКИ) çумĕнчи "Сувар" пĕрлĕх"<ref>Тимĕр Акташ. [http://сувары.рф/ru/node/1641 Паломничество на родину предков — 2017.]</ref>.
* Чăваш культурине тĕрек паракан "Сувар" фонд ([[Шупашкар]] хули); Президенчĕ — [[Тяпкин Владимир Геннадьевич]]<ref>[http://www.rusprofile.ru/id/6622072 "Сувар" Фонд.]</ref>.
* "Сувар" социаллă-культурăллă центр; [[Çĕмĕрле районĕ]]нчи [[Тури Кăмаша]] [[ял]]ĕ<ref>[http://сувары.рф/ru/content/socialno-kulturnyy-centr-suvar Социально-культурный центр «Сувар»]</ref>.
== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Булгаризм]].
== Вуламалли ==
* Тафаев Г. И. [https://moluch.ru/conf/hist/archive/129/8120/ Чувашский суваризм (неосуваризм) – политический заказ казанских булгаристов [Текст]] // Исторические исследования: материалы III Междунар. науч. конф. (г. Казань, май 2015 г.). — Казань: Бук, 2015. — С. 104-111.
* Тафаев Г. И. [https://moluch.ru/archive/86/16461/ Болгаризм, суваризм и татаризм в произведениях краеведов и историков Урало-Поволжского региона] // Молодой ученый. — 2015. — №6. — С. 540-546.
* Тафаев Г. И. [http://сувары.рф/ru/content/samoidentifikaciya-chuvash-v-usloviyah-rossiyskoy-federacii-v-nachale-xxi-veka Самоидентификация чуваш в условиях Российской Федерации в начале XXI века.] Статья.
* Болгарский, Владимир. [http://cheboksari.bezformata.ru/listnews/suvarizm-kak-propaganda-nizshej/44197414/ Суваризм — как пропаганда низшей ступени и «вторых ролей»] Статья. — Вăлах [https://ru.chuvash.org/news/1591.html "Чуваш_орг" сайтра та пур.]
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
==Каçăсем==
* [https://chuvash.org/blogs/comments/2612.html Мӗншӗн чӑваша неосуваризм лачакине сӗтӗреҫҫӗ?]
* [https://chuvash.org/blogs/comments/2627.html Мӗн вӑл неосуваризм?]
* [https://chuvash.org/blogs/comments/2642.html Алмантай тата неосуваризм.]
* [https://chuvash.org/blogs/comments/2630.html Высшая и последняя стадия неосуваризма]
* [https://chuvash.org/content/3165-Крах%20суваризма.html Крах суваризма.]
* [https://ru.chuvash.org/blogs/comments/2562.html Неосуваризм]
* [https://korpunktrf.ru/nauka-chuvashii/1737-gennadij_tafaev_v_svoej_novoj_state_utverzhdaet_suvarizm_put_assimilyatsii_chuvashskoj_natsii.html ГЕННАДИЙ ТАФАЕВ В СВОЕЙ НОВОЙ СТАТЬЕ УТВЕРЖДАЕТ: «СУВАРИЗМ – ПУТЬ АССИМИЛЯЦИИ ЧУВАШСКОЙ НАЦИИ»]
* [http://suwar.org suwar.org]
{{Шаблон:Hist-stub}}
[[Категори:Чăвашсем]]
[[Категори:Атăлçи Пăлхар]]
[[Категори:Булгаризм тата суваризм]]
[[Категори:Пĕрлĕхри юхăмсем]]
| 