Уэльс: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Replacing Flag_of_Wales_2.svg with File:Flag_of_Wales_(1959–present).svg (by CommonsDelinker because: File renamed: added usage dates).
Chuvash2017 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
54-мĕш йĕрке:
'''Уэ́льс''' ({{lang-cy|Cymru}} {{IPA|[ˈkəmrɨ]}}, {{lang-en|Wales}}, {{lang-fr|Pays de Galles}}) — [[Аслă Британи]]н тăватă административлă-политика пайĕсенчен пĕри, унчен никама пăханман [[кельтсем|кельт]] патшалăхĕсен конгломерачĕ. Уэльс [[Аслă Британи]]н кăнтăр-анăçĕнче вырнаçнă, тухăçра [[Чешир]], [[Шропшир]], [[Херефордшир]] тата [[Глостершир]] [[англи графлăхĕсем]]пе чикĕ тытать, виçĕ енĕпе тинĕсе тухать: кăнтăрта — [[Бристоль кӳлмекĕ|Бристоль каналне]] ([[Северн (Англи юханшывĕ)|Северн]] вăрри), кăнтăр-анăçра — [[Таса Георг кӳлмекĕ]], çурçĕрпе анăçра — [[Ирланди тинĕсĕ]], çурçĕр-тухăçра — [[Ди (Уэльс юханшывĕ)|Ди]] ({{lang|cy|Afon Dyfrdwy}}) юханшывĕн вăрри.
 
Уэльс нихçан та хальхи чикĕсенче [[суверенитет|суверен]] патшалăх пулман. [[1057]] - [[1063]] çулсенче [[Грифид ап Лливелин]] хальхи Уэльс чиккинчи çĕрсене тытса тăнă, Грифид вилсен вара çак малалла тăсăлмасть. 1216 - 1516 çулсенче «[[:en:Principality of Wales|Уэльс кнеçлĕхĕ]]» (Principality of Wales, Tywysogaeth Cymru) пулнă, анчах та [[1282]] Анăç Уэльса [[Нормансем Англие çĕнсеçĕнтерсе илни|нормансем çĕнсеçĕнтерсе илсен]] çĕршыва темиçе патшалăх пайласа хăйсем çумне хушаççĕ, [[Уэльс Тикки]] титулĕ акăлчан патша кăшăлне куçать. 1400 ç. Уэльсăн авалхи икĕ патша ăрачĕн несĕлĕ, [[Оуэн Глиндур]], акăлчансене хирĕç пăлхав çĕклет, ăна Уэльс патши астулне лартаççĕ, анчах та вăл 1410 ç. тĕлне хăйĕн сĕмне çухатнипе тарса пытанать. [[Валли саккунĕсем|Валли саккунĕсене]] акăлчансем пĕтĕмпех [[1542]] çул тĕлне пĕтереççĕ. [[1955]] çулта кăна арăм патша официаллă [[Кардифф]]а Уэльс тĕп хули тесе çирĕплетет (унчен çĕршывăн тĕп хули пулман та). Апла пулин те, [[Уэльс Тикки]]н [[инвеститура|инвеститури]] яланхилле [[Карнарвон]]ра иртет.
 
[[1997]] çулта [[Уэльс наци ассамблейи]]не туса хунă, вăл [[Аслă Британи парламенчĕ]] йышăнакан саккунсене тӳрлетӳ кĕртме пултарнă. 2006 çулта Ассамблейăн правине анлăлатакан Уэльса тытса тăмалли иккĕмĕш Саккуна йышăннă.
69-мĕш йĕрке:
Рим çарĕсем Британирен тухса кайсан ([[410]] тĕлне), римланнă бриттсем темиçе вак патшалăх туса хураççĕ. Утравăн кăнтăрпа тухăç тӳремĕсенчи патшалăхсене тапăнса кĕнĕ [[англосаксем]] хăвăрт хăйсен аллине ярса илеççĕ, Çурçĕр Англин ту районĕсенчи тата хальхи Уэльсри патшалăхсем вара çирĕпрех тăнă. Юлашкинчен, [[Авалхи Çурçĕр|çурçĕр]] бритт патшалăхĕсене англосакссемпе [[Шотланди|шотландсем]] пĕтереççĕ, çапах анăç бриттсем Уэльсре çирĕпленсе лараççĕ. Утравăн кăнтăр-тухăçри илпек çĕрсемпе пуян хуласем алран тухса ӳксен хăйсен территорине каялла тавăрас ĕç-пуç пăчланса пырать.
 
=== Нормансем çĕнсеçĕнтерсе илсен ===
 
=== Çĕнĕ Самана ===