Мускавшăн çапăçни: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Chuvash2017 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
57-мĕш йĕрке:
|}
<small>{{Урăх пĕлтерĕшсем}}</small>
'''Мускав çапăçăвĕ''' ('''Мускав патĕнчи çапăçу''', '''Мускавшăн çапăçни''', {{lang-de|Schlacht um Moskau}}; [[авăн, 30]] [[1941]] — [[ака, 20]] [[1942]]) — [[Хĕрлĕ Çар|совет]] тата [[Вермахт|нимĕç]] çарĕсен [[мускав]] тĕлĕнчи çăпăçăвĕ. Иккĕ тапхăра уйăраççĕ: хӳтĕленӳ ([[авăн, 30]] — [[раштав, 4]] [[1941]]) тата 2 пайлă тапăну: хирĕçлетапăну (1941 çулхи раштавăн 5-6-мĕшĕ — 1942 çулхи кăрлачăн 7-8-мĕшĕ) тата совет çарĕсен пĕрлехи тапăнăвĕ ([[1942]] çулхи кăрлачăн 7-10-мешĕ — [[ака, 20| акан 20-мĕшĕ]]).
 
[[Адольф Китлĕр]] [[СССР]] тĕп хулине Мускава çĕнсеçĕнтерсе илессине [[«Барбаросса» операцийĕ|«Барбаросса» операцин]] вăрçă тата политика паллă тĕлĕ вырăнне хунă. Германири тата анăçри вăрçă историнче ăна '''«Тайфун» операцийĕ''' ятпа асăнаççĕ.
 
== Мускава хӳтĕлени («Тайфун» операцийĕ) ==
73-мĕш йĕрке:
Авăнăн 30-мĕшĕнче ([[Гудериан Гейнц|Гудерианăн]] 2-мĕш танк группи тӳрех хăвăрт ăнăçу тунă. Юпан 3-мĕшĕнчех 24-мĕш моторлизациленĕ корпусĕн чаçĕсем 200 км яхăн чупса [[Орёл (хула)|Орёл]] хулине кĕнĕ. Нимĕç танкĕсем хулана кĕричченех урамсенче трамвайсем çӳренĕ, савутсенчен эвакуцие яма хатĕрленĕ хатĕр-хĕтĕре тыла ăсатайман.
 
Çав вăхăтрах юпан 3-мĕшĕн каçхине [[Мценск]]е [[Катуков Михаил Ефимович|М. Е. Катуков]] полковникăн [[1-мĕш гварди танк бригади|4-мĕш танк бригади]] çитнĕ те ирхине [[Катюша (хĕçпăшал)|гварди миномёчĕсен]] дивизионĕ (капитан Чумак) пулăшнипе маршри нимĕçсен 4-мĕш танк дивизин колоннисене атакăланă та ăна çапăçуран кăларнă. [[Мценск]] патĕнче хирĕç тăни нимĕç çарĕсене эрне хушши тытса тăнă. Юпан 6-мĕшĕнче 217,8 çӳллĕх патĕнче (Первый Воин, Мценск районĕ) çапăçу пуçланнă: 4-мĕш нимĕç танк дивизине каллех 4-мĕш танк бригади тӳскенĕ. Нимĕçсен [[Тулă|Тулăна]]на тапăнассипе тăхтама тивнĕ.
 
Юпан 5-мĕшĕн каçхине нимĕç çарĕсем Бранск фронтне тарăннăн çурнине пула совет çарĕсене Брянск районĕнчи иккĕмĕш хӳтĕленӳ йĕрне тата [[Десна (Тăнăвар юппи)|Десна]] юханшывăн хӳтĕленӳ кассине куçарма тинĕ.