Википеди

Пушкăртсем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
45-мĕш йĕрке:
{{KAZ}}: <br />17 263 (перепись 2009 г.)<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/Нац%20состав.rar Агентство Республики Казахстан по статистике. Национальный состав, вероисповедание и владения языками в Республике Казахстан]</ref> <br />
{{UKR}}: <br />4 253 (2001 ç. çырав)<ref name="un.org">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybcensus/V2_table4.xls Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence: each census, 1985—2003] {{ref-en}}</ref> <br />
{{Флагификацияялавлани|Туркменистан}}: <br />3 820 (1995 ç. çырав)<ref>[http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году]</ref> <br />
{{UZB}}: <br />3 707 (2000 ç хаклав.)<ref>Этнический атлас Узбекистана. Институт «Открытое Общество» — Фонд содействия — Узбекистан, 2002</ref> <br />
{{KGZ}}: <br />1 111 (2009 ç. çырав)<ref>Национальный статистический комитет Кыргызской Республики. Численность постоянного населения по национальностям по переписи 2009 года</ref> <br />
51-мĕш йĕрке:
{{LAT}}: <br />264 (2013 ç. хаклав)<ref>[http://www.pmlp.gov.lv/lv/statistika/dokuments/2013/ISVN_Latvija_pec_TTB_VPD.pdf Latvijas iedzivotaju sadalijums pec nacionala sastava un valstiskas piederibas {{ref-lv}}]</ref> <br />
{{TJK}}: <br />143 ([[ислам]] (2010 ç. çырав)<ref>[http://www.stat.tj/ru/img/526b8592e834fcaaccec26a22965ea2b_1355501132.pdf Перепись населения и жилищного фонда Республики Таджикистан 2010 года. Национальный состав, владение языками и гражданство населения Республики Таджикистан. Том III]</ref> <br />
{{EST}}: <br />112 (перепись 2011 гç. çырсатухни)<ref>[http://pub.stat.ee/px-web.2001/Dialog/varval.asp?ma=PCE04&lang=1 PCE04: ENUMERATED PERMANENT RESIDENTS BY ETHNIC NATIONALITY AND SEX, 31 DECEMBER 2011] {{ref-en}}</ref> <br />
{{LIT}}: <br />84 (перепись 2011 гç. çырсатухни)<ref>[http://web.stat.gov.lt/uploads/docs/gyv_kalba_tikyba.pdf GYVENTOJAI PAGAL TAUTYBĘ, GIMTĄJĄ KALBĄ IR TIKYBĄ (Национальный, языковой и религиозный состав Литвы)]</ref>
| çухалнă =
| архкультура =
65-мĕш йĕрке:
[[File:Young bashqorts.jpg|right|200px]]
[[Ӳкерчĕк:Prokudin-Gorskii-23.jpg|thumb|Пушкăрт, Çĕпĕр витĕр магистралĕн ĕçтĕшĕ. С. М. Прокудин-Горский фотоӳкерчĕкĕ, 1909—1915&nbsp;ç.ç.]]
'''Пушкăртсем''', — ытларах енĕпе [[Пушкăрт Республики]]нче пурăнакан [[тĕрĕк халăхĕсем|тĕрĕк халăхĕ]]. [[Пушкăрт чĕлхи]]пе калаçаççĕ.
 
'''Пушкăртсем''', — чылайрах енĕпе [[Пушкăрт Республики]]нче пурăнакан [[тĕрĕк халăхĕсем|тĕрĕк халăхĕ]]. [[Пушкăрт чĕлхи]]пе калаçаççĕ.
== Халăх пурăнакан вырăнсем ==
 
== Халăх ареалĕ ==
 
Пушкăрт Респуликисĕр пуçсăр тата [[Челябинск облаçĕ|Челябинск]], [[Оренбург облаçĕ|Оренбург]], [[Курган облаçĕ|Курган]], [[Свердловск облаçĕ|Свердловск]], [[Самар облаçĕ|Самар]] тата [[Саратăв облаçĕ]]сенче, [[Пермь Енĕ]]нче пурăнаççĕ.
Йӗрке 73 ⟶ 74:
Малтан пушкăртсем выльăх тытнă, кĕтӳпе çӳренĕ. Çавăн пекех сунара çӳренĕ, пирпе кавирсем тĕртнĕ, тир тунă. [[XVII]]-[[XIX ĕмĕр]]сенче пушкăртсем куçса çӳреме пăрахнă, çĕр ĕçĕпе пурăнма пуçланă.
 
[[1897]] çулта РаççейреРаççей Федерацинче 1 321 363 çын хăйĕн тăван чĕлхи шутĕнче [[пушкăрт чĕлхи]]не тесе палăртнă. [[1926]] çулта пушкăртсен шучĕ Раççейре 712 366 çын, [[1939]] çулта — 843 648 çын ([[СССР]] шутĕнче), [[1970]] çулта — 1 239 681 çын (СССР шутĕнче), [[1989]] çулта — 1 449 157 çын (СССР шутĕнче) пулнă. [[2002 çулхи халăх çыравĕ]] тăрăх пушкăртсен шучĕ [[Раççей]]ре 1 673 389 çын таран çитнĕ. Нумайăшĕ ку çыравра пĕтĕмлетнĕ хисепсене суя вырăнне хураççĕ.
 
{|class="wide"
Йӗрке 149 ⟶ 150:
=== Пушкăрт патшалăхлăхĕ çурални ===
 
== Авалхи этеплĕхĕкультура ==
 
== Тĕнĕ ==
Йӗрке 215 ⟶ 216:
|}
 
== ÇаплахÇав. пăхăрпекех ==
* [[Пушкăртăстан историйĕ]]
* [[Пушкăрт АССРĕАССР]]
* [[Пушкăрт Республики]]
* [[Йĕпхӳ кĕперни]]
* Пушкăрт халăх кăссайĕ [[Урал-паттăр]]
 
== Литература ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Башкиры}}
* {{кĕнеке |автор= |пай=Башкиры |каçă пайĕ=http://www.krskstate.ru/80/narod/etnoatlas/0/etno_id/68|пуçелĕк=Этноатлас Красноярского края |оригинал= |каçă=http://www.krskstate.ru/80/narod/etnoatlas яваплă=Совет администрации Красноярского края. Управление общественных связей ; тĕп ред. [[Рафиков Рашит Гиззатович|Р. Г. Рафиков]] ; редкол.: [[Кривоногов Виктор Павлович|В. П. Кривоногов]], Р. Д. Цокаев |кăларăм=2-мĕш кăл., тӳрл. тата хуш. |вырăн=Красноярск |издательство=Платина (PLATINA) =2008 |том= |страницы= |столбцы= |страниц=224 |серия= |isbn=978-5-98624-092-3 |тираж= |ref=Этноатлас Красноярского края }}
* {{кĕнеке
| автор = [[Кузеев Раиль Гумерович|Кузеев Р. Г.]]
| пуçелĕк = Происхождение башкирского народа. Этнический состав, история расселения
| каçă = http://rihll.ru/library/190-rg-kuzeev-proishozhdenie-bashkirskogo-naroda-etnicheskiy-sostav-istoriya-rasseleniya.html
| вырăн = М.
| издательство = [[Наука (издательство)|Наука]]
| çул = 1974
| том =
| страниц = 571
| серия =
| isbn =
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор = [[Руденко Сергей Иванович|Руденко С. И.]]
| пуçелĕк = Башкиры: историко-этнографические очерки
| вырăн = Ĕпхӳ
| издательство = [[Китап (издательство)|Китап]]
| çул = 2006
| том =
| страниц = 376
| серия =
| isbn = 5-295-03899-8
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = Антропология башкир / М. А. Бермишева, В. А. Иванов, Г. А. Киньябаева и др.
| каçă = http://www.rfbr.ru/rffi/ru/books/o_491765
| вырăн = СПб.
| издательство = [[Алетейя]]
| çул = 2011
| том =
| страниц = 496
| серия =
| isbn = 978-5-91419-386-4
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/188-istoriya-bashkirskogo-naroda-tom-1.html
| яваплă = тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = М.
| издательство = [[Наука (издательство)|Наука]]
| çул = 2009
| том = I
| страниц = 400
| серия =
| isbn = 978-5-02-037010-4
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/255-rssrsres-rrsryeressryerrr-rrsrrr-rrr-2.html
| яваплă = тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = Ĕпхӳ
| издательство = [[Гилем]]
| çул = 2012
| том = II
| страниц = 400
| серия =
| isbn = 978-5-91608-100-8
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/228-rssrsres-rrsryeressryerrr-rrsrrr-rrr-3.html
| яваплă = тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = Ĕпхӳ
| издательство = [[Гилем]]
| çул = 2011
| том = III
| страниц = 476
| серия =
| isbn = 978-5-7501-1301-9
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/231-rssrsres-rrsryeressryerrr-rrsrrr-rrr-4.html
| яваплă = тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = СПб.
| издательство = [[Наука (издательство)|Наука]]
| çул = 2011
| том = IV
| страниц = 400
| серия =
| isbn = 978-5-02-038276-3
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/189-istoriya-bashkirskogo-naroda-tom-5.html
| яваплă= тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = Ĕпхӳ
| издательство = [[Гилем]]
| çул = 2009
| том = V
| страниц = 468
| серия =
| isbn = 978-5-7501-1199-2
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/230-rssrsres-rrsryeressryerrr-rrsrrr-rrr-6.html
| яваплă = тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = М.
| издательство = [[Наука (издательство)|Наука]]
| çул = 2009
| том = VI
| страниц = 374
| серия =
| isbn = 978-5-02-036494-3
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = История башкирского народа: в 7 т.
| каçă = http://rihll.ru/library/256-rssrsres-rrsryeressryerrr-rrsrrr-rrr-7.html
| яваплă = тĕп ред. [[Кульшарипов Марат Махмутович|М. М. Кульшарипов]]; [[Институт истории, языка и литературы Уфимского НЦ РАН|Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН]]
| вырăн = Ĕпхӳ
| издательство = [[Гилем]]
| çул = 2012
| том = VII
| страниц = 424
| серия =
| isbn = 978-5-4466-0040-3
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
| автор =
| пуçелĕк = Военная история башкир: энциклопедия
| яваплă = гл. ред. [[Асфандияров Анвар Закирович|А.З. Асфандияров]]
| вырăн = Ĕпхӳ
| издательство = НИК «[[Башкирская энциклопедия (издательство)|Башкирская энциклопедия]]»
| çул = 2013
| том =
| страниц = 432
| серия =
| isbn = 978-5-4466-0040-3
| тираж =
}}
* {{кĕнеке
|автор =
|пуçелĕк = Башкирская энциклопедия (Электронный ресурс)
|оригинал =
|каçă = http://башкирская-энциклопедия.рф/
|вырăн = Ĕпхӳ
|издательство = НИК «[[Башкирская энциклопедия (издательство)|Башкирская энциклопедия]]»
|çул = 2013
|страниц =
|isbn = 978-5-88185-143-9}}
* {{кĕнеке
|автор =
|пуçелĕк = Башкирская энциклопедия (Электронный ресурс)
|оригинал =
|каçă = http://башкирская-энциклопедия.рф/
|вырăн = Ĕпхӳ
|издательство = НИК «[[Башкирская энциклопедия (издательство)|Башкирская энциклопедия]]»
|çул = 2013 {{ba icon}}
|страниц =
|isbn = 978-5-88185-143-9}}
 
== Каçăсем ==
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Пушкăртсем»