Балкарсем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Chavash (Сӳтсе яв | хушни)
п Палкарсем çине куçарни
 
Удалённое перенаправление на Палкарсем
Тэг: каҫаракан каҫӑна кӑларса пенӗ
1-мĕш йĕрке:
{{Халăх
#REDIRECT| ячĕ = [[Палкарсем]]
| ӳкерчĕк = <table border=0 align="center"><tr>
</tr><tr>
<td>[[File:Abay Shakhanlany.jpg|150x150px]]</td>
<td>[[File:Kazim Mechiev.jpg|150x150px]]</td>
</tr><tr>
<td><small>[[Шаханов Абай Шалукаевич|Абай Шаханов]]</small></td>
<td><small>[[Мечиев Казим Беккиевич|Казим Мечиев]]</small></td>
 
</tr><tr>
<td>[[File:Магомед Алиевич Энеев.jpg|150x150px]]</td>
<td>[[File:K-Akkaev-snatch-198.jpg|150x150px]]</td><!--
<td>[[File:Kaisyn Kuliev 0041.jpg|150x150px]]</td>-->
<td></td>
</tr><tr>
<td><small>[[Магомед Алиевич Энеев|Магомет Энеев]]</small></td>
<td><small>[[Аккаев, Хаджимурат Магомедович|Хаджимурат Аккаев]]</small></td><!--
<td><small>[[Кулиев Кайсын Шуваевич|Кайсын Кулиев]]</small></td>-->
 
</tr><tr>
</table>
| йышĕ = {{ӳсĕм}} 125 000 ях. ([[2010]], хаклав)
| вырнаçăвĕ = {{ялавлани|Раççей}}: <br />&nbsp;112&nbsp;924 (2010)<ref name="perepis2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref> <br />
** {{ялавлани|Кабарда-Балкари}}: <br />&nbsp;108&nbsp;577 (2010)<ref name="perepis2010"/>
** {{ялавлани|Ставрополь Ен}}: <br />&nbsp;&nbsp;883 (2010)<ref name="perepis2010"/>
** {{ялавлани|Мускав}}: <br />&nbsp;&nbsp;666 (2010)<ref name="perepis2010"/>
** {{ялавлани|Карачай-Черкеси}}: <br />&nbsp;&nbsp;418 (2010)<ref name="perepis2010"/>
 
 
{{ялавлани|Казахстан}}: 2 300<ref>{{cite web|url=http://joshuaproject.net/countries/KZ|title=Kazakhstan - People Groups. Balkar // Joshua Project. A ministry of the U.S. Center for World Mission}}</ref><br />
 
{{Ялавлани|Кăркăстан}}: 1 900<ref>{{cite web|url=http://joshuaproject.net/countries/KG|title=Kyrgyzstan - People Groups. Balkar // Joshua Project. A ministry of the U.S. Center for World Mission}}</ref><br />
 
{{ялавлани|АПШ}}:<br /> &nbsp;&nbsp;3&nbsp;542<ref>{{статья |автор= Борлакова Ф.А.|заглавие= Карачаево-балкарская диаспора в США|ссылка=http://www.npgi.ru/gournal/15_2008.pdf|язык= |кăларăм= Научные проблемы гуманитарных исследований|çул= 2008|том= |номер= 15|страницы= 9-15|doi= |issn=}}</ref> (2010)
 
{{ялавлани|Украина}}: 206 <ref>{{cite web|url=http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/nationality_population/nationality_popul1/select_51?box=5.1W&rz=1_1&rz_b=2_1&k_t=00&botton=cens_db|title=Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку|publisher=Государственный комитет статистики Украины|archiveurl=http://www.webcitation.org/61CUK0Izp|archivedate=2011-08-25}}</ref>
 
{{ялавлани|Узбекистан}}:&nbsp; 700 (хаклав, 2016)<ref>{{cite web|url=http://joshuaproject.net/countries/UZ</ref>
| чĕлхе = [[Карачай-палкар чĕлхи|Карачай-палкар]]
| тĕн = [[ислам]] ([[суннизм]])
| тăван = [[карачайсем]], [[крым тутарĕсем]], [[кумыксем]], [[нохайсем]]
| пулса тухни = [[тĕрĕксем]]
| расă = [[Европеоидсем]]<ref>"Соматологически карачаевцы и балкарцы относятся к кавкасионской расе северокавказских популяций" Источник: ИЭА Российской академии наук, Фундаментальный том серии "Народы и культуры" - "Карачаевцы. Балкарцы", стр.24, 2014, М.: Наука, 2014, - стр. 815. (в пер.) ISBN 978-5-02-038043-1</ref>
}}
'''Палкарсем''' (''аланла'') — [[тĕрĕк халăхĕсем|тĕрĕк]] çемйинчи, [[карачайсем|карачайсене]] çывăх, вĕсемпе пĕр [[карачай-палкар чĕлхи|чĕдхепе]] калаçакан халăх.
 
== Халăх йышĕ ==
[[Раççей]]ре — 108 пин çын ([[2002]]) пурăнать, [[Кабарда-Балкари]] республикинче (кăнтăр тата кăнтăр-анăç енче) — 105 пин.
 
== Пайăр ушкăнĕсем ==
Вырăнти ушкăнĕсем: палкарсем (''малкъарлыла''), пиçинкисем (''бызынгычыла''), холамсем (''холамлыла''), чегемсем (''чегемлиле''), урусбисем е баксансем (''басханчыла'').
 
== Тĕн ==
Хăйсен йăлипе [[ислам]]ăн [[суннитсем|суннит]] тĕсне тытса пыраççĕ. Палкарсен авалхи тĕн йăли - [[танкăр]].
 
== Кун-çулĕ ==
[[XIII ĕмĕр]]те монголсем тапăнса килсе, палкарсене тӳремсенчен ту хушăкĕсене тĕртсе куçараççĕ; кунта вĕсем пилĕк пысăк «пĕрлĕх» йĕркелеççĕ: Палкар, Хулам, Пеçенке, Чекем тата Уруспи. XIX ĕмĕрĕн иккĕмĕш пайĕнче палкарсен пĕр ушкăнĕ айлăма анать, тепĕррисем [[Турци]]е куçса каяççĕ ([[махаджирлăх]]), несĕлĕсем халĕ те унтах пуранаççĕ.
 
[[1944]] çулта палкарсене, нимĕç çарĕсемпе пĕр май пулнă тесе айăпласа, пĕтĕмпех [[Вăтам Ази]]не ирĕксĕрех куçараççĕ. [[1957]] çулта тин халăхăн сахал пайĕ Кабарда-Палкара таврăнать; чылайăшĕ [[Казахстан]]па [[Киргизи]]ре юлаççĕ.
 
== Паллă палкарсем ==
 
* [[Кулиев Кайсын Шуваевич|Кайсын Кулиев]], паллă палкар сăвăçĕ.
* [[Казим Мечиев]] - палкар чĕлхин илемлĕхне никĕслекенĕ.
 
== Каçăсем ==
[[Категори:Тĕрĕк халăхĕсем]]
[[Категори:Раççей халăхĕсем]]
[[Категори:Кабарда-Балкари]]