Ахматова Анна Андреевна: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Removing A._Gorenko.jpg, it has been deleted from Commons by Jameslwoodward because: per c:Commons:Deletion requests/File:A. Gorenko.jpg.
Chuvash2017 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
8-мĕш йĕрке:
|Çуралнă вăхăт = [[1889]] çулхи [[Çĕртме, 11|çĕртме уйăхĕн 11-мĕшĕ]] (23)
|Çуралнă вырăн = {{ÇуралнăВырăн|Одесса таврашĕ, Большой Фонтан| }}, [[Раççей империйĕ]]
|Вилнĕ вăхăт = [[1966]] çулхи [[пуш, 5 |пуш уйăхĕн 5 -мĕшĕ]]
|Вилнĕ вырăн = [[Домодедово]] хула, [[Мускав облаçĕ]], {{ВилнĕВырăн|СССР|Совет Союзĕнче}}
|Гражданлăх = {{USSR}}
21-мĕш йĕрке:
}}
 
'''Анна Андреевна Ахматова''' (çуралнă чухнехи хушамачĕ — Горенко; 11 (23) çĕртме 1889, Одесса таврашĕ, Большой Фонтан, Раççей ĕмпÿвĕĕмпӳвĕ - 5 пуш 1966, Домодедово, Мускав облаçĕ, СССР — сăвăç, çыравçă,
çыравлăх тишкерÿçитишкерӳçи, хурлавши тата тăлмачĕ, XX - мĕш ĕмĕрĕн вырăс çыравлăхĕн пĕлтерĕшлĕрех пайташĕнчен пĕри.
<br />Сăвăçăн шăпи питĕ хурлăхлă пулнă. Унăн çывăх виçĕ çынĕсене репрессисем тивнĕ: пĕрремĕш упăшкине, Николай Гумилёва, 1921-мĕш çулта персе вĕлернĕ; виççĕмĕш упăшкине, Николай Пунина, виçĕ хут арестленĕ, 1953-мĕш çулта вăл лагерте вилнĕ; пĕртен пĕр ывăлĕ, [[Гумилёв Лев Николаевич]], 1930 - 1940 - мĕш çулсенче тата 1940 - 1950 - мĕш çулсенче, пĕтĕмĕшле 10 çул ытла тĕрмесенче ирттернĕ. «Халăх тăшманĕсен» тăлăх арăмĕпе амăшĕн хуйăхне Ахматова пĕлтерĕшлĕрех «Реквием» поэминче сăнласа панă.
1920-мĕш çулсенчех сăвă классикĕ ятне илнĕскер, Ахматова шарламаннинчен, цензура пусмăрĕнчен хĕн курнă, (ЦК ВКП(б) - ăн 1946-мĕш çулхи çирĕплетÿçирĕплетӳ вăл пурăннă вăхăтра те пăрахăçланман), уăнăн нумай хайлавĕсене пурăннă вăхăтра çех мар, вилсен çирĕм çул ытла иртсен те
пичетлемен. Çав вăхăтрах унăн пурăннă чухнех мухтавлă ячĕ СССР-та та, эмиграцинче те инçете сарăлнă.
 
34-мĕш йĕрке:
<br />1908-1910 — Киеври Хĕрарăмсен аслă курсĕсенче тата Петербургри историпе çыравлăх Н. П. Раевăн Хĕрарăмсен аслă курсĕсенче вĕреннĕ. 11-те пĕрремĕш сăввине çырнă. Ашшĕ сăввисене Горенко хушаматпа ал пусма чарнă пирки вăл аслă кукамăшĕн, Прасковья Федосеевна Ахматован (качча кайсан — Мотовилова, 1837-мĕш çулта вилнĕ) хĕр чухнехи хушаматне илнĕ. Ашшĕ енчен Прасковья Федосеевна авалхи дворянсенчен Чагадаевсен кнеçсенчен, XVI-мĕш ĕмĕртен паллă тухнă пулнă, амăшĕ енчен авалхи XVII-мĕш ĕмĕртен паллă, XVI-мĕш ĕмĕрте вырăсланса кайнăскер Ахматовсен тутар йăхĕнчен пулса тухнă.
<br />1910 — ака уйăхĕнче Николай Гумилёва качча тухать.
<br />1910 - 1912 — икĕ хутчен Парижра пулать, Итали тăрăх çул çÿретçӳрет. Парижра Амедео Модильянипе паллашса çывăх пулать.
<br />1911 — «Анна Ахматова» хушаматпа пĕрремĕш хут пичетленет (унччен маларах, 1907-мĕш çулта, «Анна Г.» ал пуснипе Гумилёв Парижра хăй кăларакан «Сириус» журналта унăн сăввине «На руке его много блестящих колец…»
пичетлесе кăларнă. Журнал ăнăçман, унăн кун-çулĕ питĕ те кĕске пулнă.
45-мĕш йĕрке:
лето — В. К. Шилейкопа уйрăлать.Çĕрле 3-рен 4 çурла арестленĕ, каярах, тепĕр виçĕ эрнерен, Николай Гумилёва персе вĕлернĕ. Юпа уйăхĕнче «Anno Domini MCMXXI» (лат. «В лето господне 1921») «Петрополис» тухăмăшĕнче
пиллĕкмĕш кĕнеки кун курнă.
<br />1922 — ÿнерӳнер тĕпчевçи Николай Пунин арăмĕ пулса тăрать.
<br />1923-1934 — пичетленме пĕрех. Л. К. Чуковская тăрăх («Записки об Анне Ахматовой») вăл тапхăрти сăввисенчен нумайăшĕ эвакуаци вăхăтĕнче куçса çÿренĕçӳренĕ чухне çухалнă. 1965-мĕш çулта Ахматова
хăйĕн «Коротко о себе» асаилевĕнче ун çинчен çапла çырнă: «20-мĕш çулсен варринчен манăн çĕнĕ сăвăсене пачах тенĕ пек пичетлеме пăрахрăç, киввисене те пичетлеме пăрахрăç».
<br />1924 — «Фонтанлă çуртра пурăнма пуçланă». 8 çĕртме уйăхĕнче 1926 — В. К. Андреевапа мăшăрланма хатĕрленнĕ Владимир Шилейкопа уйрăлать. Уйрăлнă хыççăн пĕрремĕш хут официаллă Ахматова хушамат илнĕ (унччен
документсем тăрăх упăшкисен хушамачĕсемпе çÿренĕçӳренĕ. 22 юпа уйăхĕнче1935 — Николай Пунинпа Лев Гумилёва арестленĕ, тепĕр эрнерен ирĕке кăларнă.
<br />1938 — ывăлне, Лев Гумилёва арестленĕ, ăна 5 çул ТÿрлетÿллĕТӳрлетӳллĕ-ĕç лагерĕсем панă. Николай Пунинпа уйрăлнă.
<br />1939 — ăна Совет çыравçисен союзне илнĕ.
<br />1935 - 1940 — «Реквием» поэма çырнă.
59-мĕш йĕрке:
<br />1946 — 1946-мĕш çулхи çурла уйăхĕн 14-мĕшĕнчи ЦК ВКП(б) Оргбюро «Звезда» тата «Ленинград» журналсем çинчен Постановленинче Анна Ахматовпа Михаил Зощенко пултарулăхĕне хытă хурласа тиркенĕ.
Вĕсене иккĕшне те Совет çыравçисен союзĕнчен кăларнă. Кайрах Анна Андреевна, Л. К. Чуковская сăмахĕсем тăрăх, Постановленипе тата А. А. Жданов хăйне мĕнле хакланипе килĕшнĕ.
<br />1949 — 26 çурла уйăхĕнче Н. Н. Пунина арестленĕ, 6 чÿкчӳк уйăхĕнче Л. Н. Гумилёва арестленĕ. Ăна 10 çул ТÿрлетÿллĕТӳрлетӳллĕ-ĕç лагерĕсем панă. Çак çулсенче Анна Ахматова ăна ирĕке кăларма тăрăшнă. 1935-мĕш çултан тата
Лев Николаевич ирĕке тухиччен поэтесса хăйĕн халăхра каланă сăмахĕсенче питĕ асăрхануллă пулнă. Тен, совет йĕркипе килĕшнине кăтартма «Слава Миру» (1950) сăвă кăшăлĕ çырса кăларнă. Каярах Ахматова ку сăвăсане
хăйĕн кĕнекисене кĕртмен.
73-мĕш йĕрке:
пек ансат пирамида лартасшăн пулнă, анчах Лев Гумилёв хăйĕн студенчĕсемпе пĕрле чултан «Кресты» тĕрмен стенине пĕлтерекен стена хăпартса амăшĕн палăкне хайласа лартнă, ку тĕрмене амăшĕ ывăлĕ патне пайтах
передача илсе пынă.
<br />Малтанах стенинче тĕрме чÿречинечӳречине аса илтерекен шăтăк хăварнă пулнă, каярах ку «амбразурана» поэтессан сăнарлă барельефпа хупланă. Хĕресĕ, Анна Ахматова халалласа хăварнă тăрăх, малтан çывăçран пулнă.
 
== ŸнерçĕсемӲнерçĕсем хайланă Анна Ахматова сăнарĕсем ==
Ахматована нумай ÿнерçĕсемӳнерçĕсем сăнарланă. Вĕсен хушшинче — С. А. Сорин, К. С. Петров-Водкин, Н. И. Альтман, [[Делла-Вос-Кардовская Ольга Людвиговна|О. Л. Делла-Вос-Кардовская]], Амедео Модильяни, Н. Я. Данько, Т. Н. Глебова, В. Милашевский, Ю. Анненков, Л. А. Бруни, Н. Тырса, Г. Верейский, Н. Коган,Б. В. Анреп, Г. Неменова, А.Тышлер, С. Б. Рудаков.
<gallery perrow=5 widths=160 heights=160>
Akhmatova by Altman.jpeg|Н. И. Альтман ĕçĕ
Modigliani78.jpg|Амедео Модильяни ÿкерчĕкĕӳкерчĕкĕ
Kuzma petrov-vodkin, ritratto di anna akhmatova, 1922.JPG|К. С. Петров-Водкин ĕçĕ
Anna Akhmatova by Petrov-Vodkin 1922 sketch.jpg|К. С. Петров-Водкин ÿкерчĕкĕӳкерчĕкĕ
Olga kardovskaya portret ahmatovoy 1914 szh 16.jpg|О. Л. Делла-Вос-Кардовская ĕçĕ
</gallery>