Шывай кимми: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
{{пĕлтерĕшсем}}
[[File:Akula (Typhoon) class submarine DD-ST-85-06625.jpg|thumb|right|250px|Совет атомлă [[Проект Акула|«Акула» тĕслĕ]] (SSBN «Typhoon») шывай кимми]]
'''Шывай кимми''' ([[акăлчан чĕлхи{{lang-en|акăлч.]] submarine}}) — шыв айне анма (каялла хăпараканхăпарма) тата шыв айĕнче чылай вăхăт хушши ĕçлеме пултаракан [[карап]]. Шывай киммин чи чаплă енĕ — вăрттăн çӳреме пултарни.
 
== Карап конструкцийĕ ==
[[Ӳкерчĕк:U-47.jpg|thumb|250px|right|Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи вăхăтĕнчи ДШК U-47]][[Ӳкерчĕк:HMCS VICTORIA.jpg|thumb|250px|right|VICTORIA класĕллĕ шывай киммин схеми]]
Шывай киммисен корпусне металран тăваççĕ, тумлам е сигарă евĕрлĕскер шыв тĕпĕнче чылай шыв пусăмне чăтса тăма пултарать. Шыв тарăнашне анма балласт цистернисене шыв тултараççĕ. Шыв айĕнче çӳле хăпарма е аяла анма тата шыв çине тухма горизонталь рулĕсем пулăшнипе балласт цистернисенчи шыва хĕссе чăмăртанă сывлăшпа е газпа (çăмăл сывлăшпа) тĕксе кăлараççĕ. Шывай киммисене шыв çинче куçса пыма атом энергиллĕ е дизеллĕ моторсем; шыв айĕнче — атомлă моторсем, электрикăэлектрика аккумуляторĕсем, пĕчĕк тарăнăшра — «шнорхель» меслечĕллĕ дизель моторĕсем.
 
Тĕрлĕ вăхăтра дизель вăйĕпе тарăна анса çӳремелли темиçе шывай кимми проекчĕсем хатĕрленĕ пулнă, анчахь та вĕсене пушархăрушăлахĕ тата шавлавĕ ытлашши пулнă пирки ĕçе кĕртмен.
 
== Карапăн хĕçпăшалĕ ==
== Карап хĕç-пăшалĕ ==
 
Шывай кимми çинче баллистика тата çунатлă ракетăсем, торпедăсем, минăсем, хирĕç тăмалли гидроакустика хатĕрĕсем, зенит-ракета комплексĕсем пулаççĕ.
 
Йӗрке 16 ⟶ 15:
[[Ӳкерчĕк:USS Virginia (SSN-774) bravo sea trials.jpg|right|thumb|250px|[[USS Virginia (SSN-774)|USS ''Virginia'']], «Вирджиния» класĕллĕ америкăн атомлă шывай кимми]][[Ӳкерчĕк:Einmann-U-Boot-Biber.jpg|thumb|250px|«Biber» питĕ пĕчĕк шывай кимми [[Ӳкерчĕк:Biber 002.jpg|250px|]]]]
* энерги енĕпе:
** атăмлăатомлă (АПЛ)
** дизель-электрикăллă
* шыв кăларăвĕпе:
Йӗрке 22 ⟶ 21:
** крейсерлĕ
** пысăк
** ватамвăтам
** пĕчĕк
** чи пĕчĕк
Йӗрке 30 ⟶ 29:
** уйрăм ĕçлĕ
* тĕп хĕçпăшалĕпе:
** ракетăллă
** ракетлă
** торпедăллă
** ракетлăракета-торпедăллă.
 
 
* Экспериментсенчи çĕнĕ тĕсĕсем:
** Вĕçекен шывай кимми