Википеди

Тимĕрçенсем Ваççа Аниççи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
27 956 тӳрлетӳ
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
NBCHR (Сӳтсе яв | хушни)
86 тӳрлетӳ
пТӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
{{Çыравçă
|Ят = Тимĕрçенсем Ваççа Аниççи
|Тăван ят = Анисия Васильевна Княгинина
|Çуралнă чухнехи ят = Анисия Васильевна Васильева
7-мĕш йĕрке:
|Çуралнă вăхăт = [[1893]] çул, [[кăрлач, 6|кăрлачăн 6-мĕшĕ]]
|Çуралнă вырăн = [[Анатри Тимĕрçен]] ялĕ, {{ÇуралнăВырăн|Чĕмпĕр кĕперни|Чĕмпĕр кĕпернинче}}
|Вилнĕ вăхăт = [[19781975]] çул, [[раштав, 17|раштавăн 17-мĕшĕ]]
|Вилнĕ вырăн = [[Димитровград]], [[Чĕмпĕр облаçĕ]]
|Ĕçлев тĕсĕ = сăвă
14-мĕш йĕрке:
}}
{{Капăрлатмалла}}
'''Тимĕрçенсем Ваççа Аниççи''' (паспортри ячĕ '''КнягиниаКнягинина Анисия Васильевна''', çуралнă хыççăнхи [[хушамат]] — '''Васильева''', çавăн пекех '''Итэсь''' хушаматпа асăнни те пур; чылай вăхăт культура уçлăхĕнче '''Ваççа Аниççи''' ятпа асăннă; ''[[1893]] çулхи [[кăрлач, 6|кăрлачăн 6-мĕшĕ]], [[Анатри Тимĕрçен]] [[ял]]ĕ, [[Чĕмпĕр кĕперни]], (халĕ [[Чĕмпĕр облаçĕ]]н [[Чăнлă районĕ]]) — [[1975]] çул, [[раштав, 17|раштавăн 17-мĕшĕ]] [[Димитровград]] х.''), — чăваш [[сăвă]]çĕ<ref>[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/pisateli/vassja-anissi-vasileva-knjaginina-anisija-vasilevna/ Васся Анисси (Васильева-Княгинина Анисия Васильевна)]</ref>. Чăваш пичетĕнче, çавăн пекех чăваш литературинче те, палăрнă чи малтанхи хĕрарăм авторсенчен пĕри теме пулать.
 
==Пурнăçĕ, килйышĕ, тăванĕсем==
25-мĕш йĕрке:
Сăвăçăн ашшĕ — Итэсь Василий Максимович (Иттеç Ваççи), хутла пĕлекен, сĕрме купăс калама та пултаракан çын. Тăван шăллĕ Итэсь Виктор Васильевич Свердловск (халĕ [[Екатеринбург]]) хулинче пурăннă, — геолог-инженер.
 
Упăшки — Княгинин Александр Семёнович, [[вĕрентекен|вĕрентевçĕвĕрентӳçĕ]]<ref>[http://nm-school.ru/news/nachalnoe_obuchenie_v_shkolakh_novaja_malykla_malaja_jakushka_i_staraja_kulikovka/2012-01-17-159 Новомалыклинская средняя школа.]</ref>. Унăн кунçулĕ паллă мар.
 
Пилĕк ача çуратса ÿстерни паллă. Ывăлĕ [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи|Аслă АтилĕхАтелĕх вăрçинчен]] таврăнман.
 
==Ăçта вĕренни==
[[1901]]-[[1904]] çулсенче ялти пуçламăш шкулта вĕреннĕ. Унтан пĕр çулталăк — [[Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ]]нче. Вара каялла таврăнса каллех ялти шкулта вĕренĕве тăснă. Çакă вĕсен килйышĕ [[Çĕпĕр]]е куçса камакайма шут тытнипе çыхăннă (чăннипе каяйман). [[1908]]-[[1911]] çулсенче вĕрентевçĕсеневĕрентӳçĕсене хатĕрлекен Сумароковăри ([[Хусан кĕпĕрни]], [[Теччĕ уесĕ]]) [[икĕ класслă шкул]]та<ref>[http://www.enc.cap.ru/?t=publ&hry=15&lnk=1234 Чувашская энциклопедия.]</ref> вĕреннĕ. [[1916]]-мĕш çулта Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн программипе экзамен тытать, çапла вара [[Вĕрентекен|вĕрентевçĕвĕрентӳçĕ]] пулса тăрать.
 
==Литературăри пултарулăхĕ==
Сăвăçăн литературăри пултарулăхне икĕ тапхăрпа палăртса кăтартма пулать.
*[[XX ĕмĕр]] пуçламăшĕнчи [[Хыпар (хаçат)|"Хыпар" хаçат]] çине таянса та пулса пынă ĕç.
*[[1960]]-мĕш çулсенчен пуçласа пулса пынă ĕç.
Çак икĕ тапхăр хушшинчи вăхăта ку тĕлĕшпе чат пуш-пушă тесе шутлама кирлĕ мар. Литература ĕçĕпе кăсăкланма пăрахман Анисия Васильевна. Анчах та вăл хушăри еткерлĕх сыхланса юлман теес пулать.
50-мĕш йĕрке:
</poem>
{{Цитата вĕçĕ}}
Асăннă малтанхи тапхăрта çамрăк Аниççине ашшĕ (Иттеç Ваççи), ялти шкулта ĕçлекен [[Тăваньялсем Сергей]] ([[1886]]-[[1956]]), [[Чĕмпĕр]]те вĕрентнĕ Василий Иванович Иванов (кайран "Хыпар" редакторĕ те пулнă) пулăшса, хавхалантарса пынă. Пĕр вăхăт ялта "Хайхи" ятпа алăпа çырнă журнал та кăларса тăнă. Анчах ун номерĕсем упранса юлман. Калас пулать, асăннă тепĕр тапхăрĕнче те сăвăçа хавхалантарса пулашакансем пулнă. Чăн малтанах кунта Константин Петров тата [[Стихван Шавли|Стихван Шавлы]] [[çыравçă]]сене асăнмалла.
Калас пулать, асăннă тепĕр тапхăрĕнче те сăвăçа хавхалантарса пулашакансем пулнă. Чăн малтанах кунта Константин Петров тата [[Стихван Шавли|Стихван Шавлы]] [[çыравçă]]сене асăнмалла.
 
==Ӗçĕсем==
Пичĕтленсе тухнă сăвăсен пуххисем:
* «Çутă çăлтăр хăпарчĕ»[http://elbib.nbchr.ru/lib_files/kzd/kalendar/archives/kp/vassya_anissi_vzoshla_zvezda.jpg] ([[1966]]);
* «Ӗмĕт çитрĕ»[http://elbib.nbchr.ru/lib_files/kzd/kalendar/archives/kp/vassya_anissi_mechta_sbilas.jpg] ([[1972]]).
== Чыславсем ==
Асăну хăмисем:
Йӗрке 62 ⟶ 61:
* [[Чăнлă районĕ|Чăнлă районĕнчи]] [[Анатри Тимĕрçен]] [[шкул]] çурчĕ çинче.
== Кăсăклă фактсем ==
[[Ямпак]] шкулĕнче ĕçленĕ чухне Тимĕрçенсем Ваççа Аниççин вĕрнекенĕсенчен пĕри кайран [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] пулса тăнă [[Чернов Матвей Степанович]] пулнă<ref>Еграшкина, Нина. [http://kanash.su/1973.html Матвей Чернов – Упамсар мухтавĕ!]</ref>. Матвей Чернов паттăр пирки Анисия Васильевна [[поэма]] та çырнă.
 
== Вуламалли ==
* [[Артемьев Юрий Михайлович|Артемьев, Ю. М]]. ВаccаВаççа АниccиАниççи // Артемьев, Ю. EмeрĔмĕр пуcламaшeпуçламăшĕ / Ю. Артемьев. – Шупашкар, 1996. – С. 290-291.
* ВаccаВаççа АниccиАниççи : малтанхи чaвашчăваш хeрарaмхĕрарăм-сaвacaнсăвăçăн пултарулaхeпултарулăхĕ / пухса хатeрлекенeсемхатĕрлекенĕсем Г. Юмарт, В. АкaшпиАкăшпи ; тeптĕп ред. А. Леонтьев ; худож. И. Владимиров // Хыпар. – 1993. – 26 кaрлачкăрлач. – 16 с. – («Хыпар» кeнекикĕнеки).
* Ваа<nowiki>Ваҫҫа АнииАниҫҫи, Элпи, Сарпи... : [чвашсенчӑвашсен прремшпӗрремӗш хрармхӗрарӑм-свисӑвӑҫи ВааВаҫҫа АнииАниҫҫи инченҫинчен] // Хыпар. – 2010. – 27 нарснарӑс. – С. 4.</nowiki>
* УнЭлиме, caлтaрeВ. cутаттaрПӗрремӗш eмeрехӗрарӑм сӑвӑҫ ячӗпе / В. Петрова хатeрленeЭлиме // ЧaвашЧӑваш хeрарaмeхӗрарӑмӗ. – 20062013. – 1516-2122 утaнарӑс (№ 286). – С. 2.
* Юман, А. Е. ВааВаҫҫа АнииАниҫҫи ырвсемҫырӑвӗсем / А. Юман // ТванТӑван АтлАтӑл. – 2008. – № 1. – С. 125-132.▼
* Чaвашсен малтанхи поэтесси кам пулнa? // Хыпар. – 2000. – 25 юпа.
* [[Юмарт Геннадий Фёдорович|Юмарт, Г.]] Хурлăхлă пурнăç шухăшĕ : Ваççа Аниççи çуралнăранпа – 115 çул / Г. Юмарт // Çамрăксен хаçачĕ. – 2008. – 8 нарăс (№ 5). – С. 14.
* Элиме, В. Прремш храрм св ячпе / В. Элиме // Чваш храрм. – 2013. – 16-22 нарс (№ 6). – С. 2.
* [[Пурхи Ахван|Афанасьев, П.]] <strong>Васся Анисси</strong> (Васильева–КнягининаВасильева-Княгинина Анисия Васильевна) // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 66-67.▼
▲* Юман, А. Е. Ваа Ании ырвсем / А. Юман // Тван Атл. – 2008. – № 1. – С. 125-132.
* Курайкин, Н. Н. <strong>Васся Анисси</strong> / Н. Н. Курайкин // Краткая чувашская региональная энциклопедия. – Ульяновск, 2009. – Т. 1 : Пензенская, Саратовская, Ульяновская области. – 2009. – С. 84-85.
* Юмарт, Г. Хурлaхлa пурнac шухaшe : Ваccа Аниccи cуралнaранпа – 115 cул / Г. Юмарт // Cамрaксен хаcачe. – 2008. – 8 нарaс (№ 5). – С. 14.
* Покровская, В. Долгий путь к признанию / В. Покровская // Республика. – 2013. – 23 янв. (№ 2). – С. 11 : фот.
▲* Афанасьев, П. Васся Анисси (Васильева–Княгинина Анисия Васильевна) // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 66-67.
* Юмарт, Г. Ф. <strong>Васся Анисси</strong> (Васильева-Княгинина) / Г. Ф. Юмарт // [http://enc.cap.ru/?t=prsn&lnk=1045 Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 289.]▼
* Юман, А. Имя поэтессы в памяти народной / А. Юман // Цильнинские новости (Ульянов. обл.). – 2010. – 21 авг. (№ 42). – С. 4.
*
▲* Юмарт, Г. Ф. Васся Анисси (Васильева-Княгинина) / Г. Ф. Юмарт // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 289.
* Юмарт, Г. Звезда Васся Анисси / Г. Юмарт // Совет. Чувашия. – 1993. – 7 янв.
 
== Асăрхавсем ==
Йӗрке 85 ⟶ 83:
* [http://kanash.su/1037.html Ваççа Аниççи юбилейĕ тĕлне]
* [http://kanash.su/1049.html Анатолий Юман. Ваççа Аниççине. Сăвă.]
* [http://nasledie.nbchr.ru/personalii/pisateli/vassja-anissi-vasileva-knjaginina-anisija-vasilevna/ Культурное наследие Чувашии]
* [http://litkarta.nbchr.ru/cgi-bin/irbis64r_14/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=KZDKR&P21DBN=KZDKR&S21FMT=lk_biogr&C21COM=S&S21P03=I=&S21STR=-961929 Литературная карта Чувашии]
* [http://www.old.nbchr.ru/index2.php?option=com_irbis_calendar Ҫулталӑк кӗнеки=Книга года]
* [http://dihanie-zemli.ru//pervaya-chuvashskaya-poetessa.html Первая Чувашская поэтесса]
 
[[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Тимĕрçенсем_Ваççа_Аниççи»