[[Ӳкерчĕк:NE 600ad.jpg|thumb|300px|Европа 600 çулта, кăтăркăрсемпе кӳршĕ халăхсене кăтартнă.]]
'''Кăтăркăр''' — (кутуркур) V-VII ĕмĕрсенче [[Тан|Танпа]]па [[Тăнай шывĕ|Тăнай]] хушшинчи хирсенче куçса пурăннă анăç [[Пăлхар|пăлхарсенпăлхар]]сен йăхĕ. Пĕрремĕш хут кăтăркăрсене 469-488 çулсенче асăнса [[Тăнăвар|Тăнăварпа]]па [[Тан]] шывĕсен хушшинчи хирсенче пурăннине палăртаççĕ. [[Аттил|Атăл]] ĕмпӳн [[Тинĕс]] ятлă ывăлĕ ертсе çӳренĕ йăхран пулса кайнă пулнă шутланаççĕ.
== Кун-çулĕ ==
[[VI ĕмĕр|VI ĕмĕрте]]те [[вăтăркăр]] текен тухăç [[Пăлхар|пăлхарсенпăлхар]]сен йăхĕпе вăрçса пурăннă пулнă. Унсăр пуçне [[Византи|Византипе]]пе тата унăн майлă халăхсемпе вăрçса пурăннă пулнă. 550 çулта кăтăркăрсем [[Авар хаканлăхĕ|Авар хаканлăх]] йышне кĕнĕ. 558 çулта [[Сапирхан]] хум [[Византи]] çине тапăнать. 661 [[Альших|Алчăк]] хум хăйне [[Авар хаканлăхĕ|Авар хаканлăхри]] хакан суйлавне тăратнă пулнă та, суйланман. Çĕнĕ хаканпа унăн пирки харкашу пуçланса кайнине пула кăтăркăр урти [[Рейн (юханшыв)|Рейн]] шывĕ хĕррине, [[Франксем|Хăранк]] çĕрĕсем çине куçса кайнă. [[Дагоберт|Такапирт]], [[Франксем|Хăранксен]] ĕмпĕвĕ, вĕсене малтан [[Бавари|Паварта]] çĕр уйăрса панă пулнă та, анчах кайран хăйĕн çарĕпе çĕрле кăтăркăрсене тапăнса касса тăкнă пулнă. Вилĕмрен хăтăлса юлнă кăтăркăрсем [[Ломбарди|Лампарта]] тарнă пулнă. [[Крăмывал]], [[Ломбарди|Лампарт]] ĕмпĕвĕ, кăтăркăрсене питĕ хапăллăн йышăнса,[[Равенна]] çумĕнчи çĕрсенче пурăнма ирĕк панă. Тепĕр пайĕ 633 çулта [[Вăтăркăр|вăтăркăрсемпевăтăркăр]]семпе пĕрлешсе кайнă.
[[Павăл Тĕйаккăн]] [[Ломбарди|Лампартри]] кăтăркăрсем çинчен çапла çырса хăварнă:
