Сăвă: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
'''Сăвă''' ({{lang-el|η στίχος}} — ĕрет, йĕрке, тытăм), — ятарлă [[Ритм|ритмпа]] палăрса тăракан [[текст]]. Тĕрĕссипе ку текст уйрăм йĕркесем (ĕретсем) çине пайланнине пĕлтерет. Сăвăра ритмăн урăх паларăмĕсемпалăрăмĕсем те пулма пултараççĕ. Анчах та пĕтĕмĕшле палăртавра (дефиницире) вĕсем татăклă пĕлтерĕшлĕ мар.
== Ирĕклĕ сăвă ==
Ритмăн пĕртен-пĕр палăрăмĕпе — текст йĕркесем çине пайланнипе çеç — палăрса тăракан сăвă. Урăхла ăна верлибр теççĕ.
16-мĕш йĕрке:
</poem>
{{Цитата вĕçĕ}}
Сăвăри сыпăксен шучĕ кашни йĕркере тĕрлĕрен кунта: 8, 4, 9, 5. Çав [[вăхăт|вăхăтрах]] икĕ сыпăклă виçесенчен пĕрин — хорейĕн — сулăмĕ пурри те курăнса тăрать. Тепĕр çакнашкал [[виçе]] — ямб.
Виçĕ сыпăклă метрикăллă сăвă виçисем: амфибрахий, анапест, дактиль. Тăватă сыпăклă сăвă виçисем те пулаççĕ (пеонсем).
 
== Акцентлă сăвă ==
Сăввăн йĕркисенче пусăмсен шучĕ пĕр пек, сыпăксен шучĕ вара улшăнса тăма пултарать. Шалти çемĕ (ритм) çук. [[Чăвашсем|Чăваш]] акцентлă сăввинчен уйрăмах унччен "силлабика" терминпа палăртма хăнахнă виçеллисем кăсăклă. Силлабика тени [[Çеçпĕл Мишши|Çеçпĕл Мишшичченхи]] тапхăршăн çеç юрăхлă. Хальхи вăхăтра, паллах, пурте пусăмсене палăртса [[Илемлĕ вулав|вулаççĕ]]. Çав шутра ĕлĕкхи текстсене те. Калăпăр, [[Нарспи (поэма)|"Нарспи" поэмăна]] çавнашкал вулаççĕ паян. Вуланă чухне изосиллабизмлă акцентлă сăвă пек пулса тухать. Изосиллабизмсăр акцентлă сăвăсем чăваш [[Поэзи|поэзийĕнче]] сайрарах тĕл пулаççĕ.
Сăввăн йĕркисенче пусăмсен шучĕ пĕр пек, сыпăксен шучĕ вара улшăнса тăма пултарать. Шалти çемĕ (ритм) çук.
=== Тактовик ===
Акцентлă сăввăн [[тĕс]]ĕ.
Йӗрке 41 ⟶ 42:
* [[Гаспаров Михаил Леонович|Гаспаров М. Л.]] Очерк истории европейского стиха. — М., 2003.
* Цисык А. З., Шкурдюк И. А. Античная метрика. — Минск, 2004.
* Иванов Н.И. Чăваш сăвви. — Шупашкар, 1977
* Илле, Элли. Сӑвӑ теорийӗн никӗсӗсем [Текст] : Çеҫпӗл Мишшин 100 ҫулхи юбилейӗ ҫитнӗ май - аслӗ поэта хисеп туса: [Сӑвӑ системи ҫин.] / Элли Илле // Ҫамрӑксен хаҫачӗ. - 1999. - 20 ҫурла - 3 авӑн (№ 31-32). - С. 10
* [[Çеçпĕл Мишши]]. Сăвă çырассипе ударени<ref>"Ударени" тени сăмахсенчи пусăма пĕлтерет кунта.</ref> правилисем. Статья ([[1920]]).
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}