Сăвă: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни) Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
|||
1-мĕш йĕрке:
'''Сăвă''' ({{lang-el|η στίχος}} — ĕрет, йĕрке, тытăм), — ятарлă [[Ритм|ритмпа]] палăрса тăракан [[текст]]. Тĕрĕссипе ку текст уйрăм йĕркесем (ĕретсем) çине пайланнине пĕлтерет. Сăвăра ритмăн урăх паларăмĕсем те пулма пултараççĕ. Анчах та пĕтĕмĕшле палăртавра вĕсем татăклă пĕлтерĕшлĕ мар.
== Ирĕклĕ сăвă ==
Ритмăн пĕртен-пĕр палăрăмĕпе — текст йĕркесем çине пайланнипе çеç — палăрса тăракан сăвă. Урăхла ăна верлибр теççĕ.
== Силлабика ==
Сăвă йĕркисем [[Сыпăксыпăксен]] шучĕ тан пулнипе уйрăлса тăрать. Изосиллабизм теççĕ çакна. Сыпăксен шутне [[размер]] теççĕ. Ритм ытти енсемпе йĕркелленисем çук. Вăл шутра — [[Пусăм|пусăмсем]] тĕлĕшпе те. Пусăмсем вăйсăр е пĕлтерĕшлех мар [[Чĕлхе|чĕлхесенче]] сарăлнă ку [[меслет]]. Сăмахран, [[чăваш чĕлхи]]нче те [[Çеçпĕл Мишши]]ччен пусăмсен çирĕп йĕркисем пулман.
== Метрикăлла сăвă ==
Сăввăн кашни йĕркин шалти çемми (шалти ритмĕ) пулсан çапла калаççĕ. Паллах, кунта чăн малтан пусăмсем пирки сăмах пырать. Шалти йĕркен уйрăм [[Пĕрчĕ|пĕрчине]], — енчен те вĕсем пурте пĕр пек пулсан, — [[метр]] е "стопа" (лапă) теççĕ. Пĕрчĕсем пĕр пек пулмасан апла каламаççĕ. Сăввине хăйне те "метрикăлла" теессинчен пăрăнаççĕ. Сăввăн кунашкал виçине силлабо-тоника тени те пулать. Мĕншĕн тесен ытларах чухне сыпăксен тата пусăмсен шучĕ пĕр пек. Анчах [[Вырăс чĕлхи|вырăс чĕлхинче]] "вольные стихи" [[Термин|терминпа]] палăртакан сикчевлĕ сăвăсенче изосиллабизм тата изотонизм çук. Çакана шута илсен, метрикăлла сăвă тени чылай ăнăçлăрах.
=== Метрикăллă сăввăн тĕсĕсем ===
Метрикăлла сăввăн пĕр тĕсне çÿлерех асăнтăмăр ĕнтĕ: вăл — ''сикчевлĕ сăвă''.
== Акцентлă сăвă ==
Сăввăн йĕркисенче пусăмсен шучĕ пĕр пек, сыпăксен шучĕ вара улшăнса тăма пултарать. Шалти çемĕ (ритм) çук.
=== Тактовик ===
Акцентлă сăввăн [[тĕс]]ĕ.
=== Дольник ===
Акцентлă сăввăн тĕсĕ.
== Çавăн пекех ==
| |||