Печора (юханшыв): версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Addbot (Сӳтсе яв | хушни)
п Bot: Migrating 44 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8168 (translate me)
п БОТ:Раççей юханшывĕсем
1-мĕш йĕрке:
{{Юханшыв
[[Ӳкерчĕк:LA2-Demis Pechora River.png|right|200px|thumb|Печора]]
|Ячĕ = Печора
'''Печора''' [[Коми|Коми республики]]пе [[Ненец автономлă округĕ]]н çĕрĕсенче юхакан юханшыв. Тăсăлăвĕ 1809 çм, шыв-çĕр лаптăкĕ 322 пин çм².
|Нацилле ячĕ =
|Ӳкерчĕк = Boat and Pechora.JPG
|Ӳкерчĕке ăнлантарни = Кимĕ тинĕс порче патĕнче
|Ӳкерчĕк анлăшĕ =
|Карта = Pechora.svg
|Карта ăнлантарни =Печора бассейнĕ
|Карта Ӳкерчĕк анлăшĕ =
|Тăршшĕ = 1809
|Бассейн лаптăкĕ = 322000
|Бассейн = /Баренц тинĕсĕ
|юханшыв бассейнĕ =
|Шыв тăкакĕ = 4 100
|Виçнĕ вырăн = устье
|Шыв пуçламăшĕ =[[Çурçĕр Урал]]
|Шыв пуçламăшĕн вырнаçăвĕ =
|Шыв пуçламăшĕн çӳллĕшĕ = 630
|s_lat_dir = N |s_lat_deg =62.19883 |s_lat_min =|s_lat_sec =
|s_lon_dir = E |s_lon_deg =59.43333 |s_lon_min = |s_lon_sec =
|Шыв вăрри = [[Печорская губа]]
|Шыв вăррин вырнаçăвĕ =
|Шыв вăррин çӳллĕшĕ =0
|m_lat_dir = N |m_lat_deg =68.3075 |m_lat_min = |m_lat_sec =
|m_lon_dir =E |m_lon_deg =54.41667 |m_lon_min = |m_lon_sec =
|Юханшыв тайлăмĕ =
|Патшалăх = Раççей
|Регион = Коми Республики / Ненец автономлă округĕ
|Commons = Pechora River
}}
 
'''Печора''' — Раççей территоринчи юханшыв. [[Коми Республики ]], [[ Ненец автономлă округĕ]]<ref name='РФГМ'>{{cite journal|title=Центральный реестр России Государственного водного кадастра и Гидротехнических сооружений.}}</ref> территорипе юхать. Юханшыв [[Печорская губа]] юханшыва юхса кĕрет. Юханшыв тăршшĕ 1809 км, бассейн лаптăкĕ 322000 км2.
== Гидрологи ==
Юханшыв [[Çурçĕр Уралĕ]]нче, Коми республикин кăнтăр-тухăçĕнче пуçланать, малтан ытларах кăнтăр-анăçалла чупать. Çăлкуçĕнчен пуçласа [[Унья (юханшыв)|Унья]] юханшывпа пĕрлешиччен Печора ту çинчи евĕрлĕ. Якши поселокĕ патĕнче (Волостница шывĕсем юхса кĕнĕ çĕртре) çурçĕрелле пăрăнать те Печора айлăмĕпе [[Усть-Уса]]ччен юхать. [[Уса (юханшыв)|Уса]] кӳлмекне иртсен анăçалла çаврăнать. Шыв сарăлăвĕн анлăшĕ кунта 2&nbsp;çм çитет, айлăмра ейу улăхĕсем пулаççĕ. [[Усть-Цильма]] (после впадения рек [[Пижма (приток Печоры)|Пижмы]] и [[Цильма (река)|Цильмы]]) çĕрĕнче Печора каллех çурçĕрелле таврăнать, кунта анлă ейусем чылай çырма-çатрасемпе вакланнă.
 
== Асăрхавсем ==
Тĕп юпписем — [[Унья (юханшыв)|Унья]], [[Северная Мылва (юханшыв)|Северная Мылва]], [[Лемъю (юханшыв)|Лемъю]], [[Кожва (юханшыв)|Кожва]], [[Лыжа (юханшыв)|Лыжа]], [[Ижма (юханшыв)|Ижма]], [[Пижма (юханшыв)|Пижма]],[[Вель юханшыв)|Вель]], [[Цильма (юханшыв)|Цильма]], [[Сула (юханшыв)|Сула]](сулахаййисем); [[Илыч (юханшыв)|Илыч]], [[Щугор (юханшыв)|Щугор]], [[Уса (юханшыв)|Уса]], [[Ёрса]], [[Лая (юханшыв)|Лая]], [[Шапкина (юханшыв)|Шапкина]] (сылтăммисем).
{{асăрхавсем}}
 
== Каçăсем ==
Кӳлмекĕнчен 130&nbsp;çм иртсен Печора иккĕне пайланать — тухăççи (Мăн Печора) тата анăççи (Кĕçĕн Печора). Аяларах, [[Нарьян-Мар]] тĕлĕнче, юханшыв сарăлса 45&nbsp;çм анлăш юпленчĕк вăрри туса хурать те Печора тутине [[Печора тинĕсĕ|Печора тинĕсне]] юхса кĕрет.
* [http://www.mnr.gov.ru/ РФ çутçанталăк ресурсĕсемпе экологи министерстви]
 
{{hydro-stub}}
Тулли шывланать ака вĕçĕнче — çу пуçламăшĕнче, вăтам юхăмĕнче — çу варринче, аялтарах — çĕртме пуçламăшĕнче. Çуллапа хĕлле — [[межень]]. Çуллахи межень — утă варринчен çурлаччен, часах çумăр ейĕвĕсемпе таткаланать. Шывăн вăтам хăвăртлăхĕ кӳлмекре 4100&nbsp;м³/ç. Юпа уйăхĕн вĕçĕнче пăрпа витĕнет; пăртан тасалма çӳлтен тытăнать, пăр таткисем çӳлтен арканма тытăнаççĕ, пăр иртнĕ чух хупăрланаççĕ.
{{Тĕрĕслемен юханшыв}}
 
[[Категори:Коми Республикин юханшывĕсем]] [[Категори: Ненец автономлă округĕн юханшывĕсем]]
Карапсем [[Троицк-Печорск]]а çити çӳреме пултараççĕ, çуркуннепе кĕркунне — [[Усть-Унья]] таран. Тинĕс карапĕсем Нарьян-Мара (110&nbsp;çм кӳлмекрен) çити хăпараççĕ.
 
[[ru:Печора (река)]]
== Экономика ==
Пулă промăçлăхĕ аталаннă ([[сёмга]], [[сиг]], [[ряпушка]]).
 
Печора çумĕнче [[чул кăмрăкĕ]]н, [[нефть]] тата [[çутçанталăк газĕ]]н управĕсене тупнă.
 
Печора çинчи чарăну вырăнĕсем (пристанĕсем) — [[Нарьян-Мар]], [[Усть-Цильма]], [[Печора (хула)|Печора]].
 
== Вуламалли ==
* Гунн Г. П., Печора — золотые берега, М., 1972;
* Пыстин М., «Печора» Экономико-географический очерк, Сыктывкар, 1974.
* Е. A. Martel, «Les abimes, les eaux souierraines, les cavernes, les sources, la spelaeologie» (B., 1884),
* Fr. Kraus, «Hohlenkunde» (B., 1894).
 
{{Раççей юханшывĕсем}}
 
[[Категори:Раççей юханшывĕсем]]
[[Категори:Коми республики]]
[[Категори:Ненец автономи округĕ]]