Етĕрне уесĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
|||
29-мĕш йĕрке:
* [[Чăваш Сурăм вулăсĕ]]
* [[Элĕк вулăсĕ]]
== Кун-çулĕ ==
[[1723]] çулта Етĕрне усĕнчи подать халăх йышĕ 9,2 пине çитнĕ — 581 хула çынни тата 8,6 пин ял çынни. Çĕр ĕçтешсем хушшинче чылайрахăшĕ патшалăх шайĕнче — 8 пин çын ([[чăвашсем]]); поместье çыннисем — 363 çын ([[вырăссем]]); чиркӳ-мăнастăрьте — 221 çын ([[вырăссем]]).
XVIII ĕмĕрĕн иккĕмĕш çурринче чиркӳ-мăнастăрь çĕр ĕçтешĕсене патшалăх шайне куçарнă. Çапла ĕнтĕ [[1795]] çулта Етĕрне уесĕнче 60,7 пин патшалăх çĕр ĕçтешĕ — 59,7 пин [[чăвашсем|чăваш]], 971 [[вырăссем|вырăс]] тата 15 пин поместье вырăс çĕр ĕçтешĕ шутланнă. 1897 çулхи халăх çыравĕпе, Етĕрне уесĕнче, хуласăр пуçне, 152 пин çын (77,2 пин хĕрарăм, 74,8 пин [[арçын]]), çав шутра 140,3 пин чăваш; 11,6 пин вырăс; 40 тутар; 23 мордва тата урăх халăхсен 13 çынĕ пурăннă. Пĕрлĕлĕх енчен çапла пулнă: 150,8 пин çĕр ĕçтешĕ, 565 чун-чĕм çынĕ, 551 мещанин, 60 хисеплĕ граждан, 52 пайăр тата ăратлă дворянин, 17 купса, 1 касак хĕрĕ, 8 урăх сослови çынни, 7 çын сословине кăтартман (4 ар., 3 хĕр.).
Уесре пурнан чылайрах халăх çĕр ĕçĕпе пурăннă. XVIII ĕмĕрте ([[1774]] çулчен.) уесре 4 эрех юхтарав савут (пурĕ харпăр алăра) ĕçленĕ. Çаплах А. И. Засыпкинăн сăран тăвакан тата çу уçлакан промăçлĕсем пулнă. 1882 çулта кунта 1 эрех юхтарав тата 1 поташный заводы. По данным [[1901]] г., в уезде располагались 1 эрех тăвакан тата 1 çу уçлакан савут, 827 пĕчĕк промăç лаççи (çав шутра 784 [[арман]], çу уçлав и т. п.), 4 больницы, 131 школа.
[[1708]] çулчен '''Етĕрне уесĕ''' тытăмлавлă [[Приказ Казанского Дворца|Приказом Казанского дворца]] территонче шутланнă, 1708 çулта [[Хусан кĕперни]]не кĕнĕ; [[1714]] çулта ăна [[Чулхула кĕперни]]не куçарннă та [[1719]] çулта çак кĕпернен Улатăр провинцине çырса хунă. [[1779]] çулта Етĕрне уесĕ каллех [[Хусан кĕперни]]не таврăннă; 1781—96 çулсенче Хусан наместничественче тăнă; 1796 çулта тепер хут йĕркеленĕ [[Хусан кĕперни]]не йышăннă.
[[1920]] çулхи çĕртмен 24-мĕшĕнче уесе халь çеç йĕркеленĕ [[Чăваш автономи облаçĕ|Чăваш АО]] йышне кĕртнĕ.
[[1925]] çулхи акан 21-мĕшĕнче [[Чăваш АССР]] йышне кĕртнĕ.
[[1927]] çулхи юпан 1-мĕшĕнче Етĕрне уесне пăрахăçласа унăн территоринче [[Етĕрне районĕ]] туса хунă.
== Вуламалли ==
| |||