Венера: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п Bot: Migrating 169 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q313 (translate me) |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
118-мĕш йĕрке:
'''Венера''' — [[Хĕвел системи]]н [[Хĕвел]]тен иккĕмĕш утăмри [[планета]].
Венера — [[шалти планетăсем|шалти планета]], çĕр тӳпинче Хĕвелтен 48° ытларах тармасть. Венера — тӳпере чакăрлăхпа виççĕмĕш объект; ялкăшăвĕпе унтан çутăраххи — Хĕвелпе [[Уйăх (спутник)|Уйăх]]. Этемлĕхе вăл авалтанах паллă пулнă.
Чăвашла ăна ''Шурăмпуç çăлтăрĕ'' теççĕ.
== Пĕрлехи хыпарсем ==
Венерăпа Хĕвел вăтам хушă 108 млн км (0,723 а. в.). Унăн орбити çаврашка патнелле — [[эксцентриситет|эксцентриситечĕ]] 0,0068 тан çеç. Хĕвел тавра çаврăнав тапхăрĕ 224,7 талăка çитет; орбитăри вăтам хăвăртлăхĕ — 35 <big><sup>км</sup>/<sub>с</sub></big>. Эклиптика лаптăклăхĕпе орбита тайлăкĕ хушши — 3,4°.
=== Атмосфера ===
== Çаван пекех пăхăр ==▼
[[File:Venusatmosphere2.GIF|thumb|left|200px|Венера атмосферин тачăлăхĕ ]]
Çĕр патнелле чи çывăх планета пулсан та Венера çийне тĕпчеме анчахрах тытăннă. Планета çийĕ пĕлĕтпе витĕннипе тĕпчеме йывăр. Пĕлĕтсем çук пулсан та, Венера атмосферин тачăлăхĕ витĕр çутă япăх тухать.
Венера атмосфери ытларахăшпе углекислый газпа (96 %) азотран (4 % яхăн) тытăнса тăрать. Шыв пăсĕпе йӳçлек шучĕ питĕ сахал (0,02 % тата 0,1 %). Çийĕнчи [[пусăм]]ĕ 93 атм, температури — 737 К. Çапла вара унта Хĕвел патне иккĕ хутчен çывăхрах Меркури çийĕнчи температурăран хĕрӳрех. Сăлтавĕ — тачă углекислотлă атмосфера тăвакан [[парник эффекчĕ]].
Венера атмосферин тачăлăхĕ шыв тачăлăхĕнчен 14 хутчен сахалтарах. Планета мăран çаврăнать пулин те кăнтăрлахипе каçхи енĕсен температура уйрăмлăхĕ çук — атмосферăн ăшă инерцийĕ çав тери пысăк.
=== Рельеф ===
[[File:Mgn p39146.png|thumb|225px|Венера çийĕнчи кратерсем]]
[[File:Maat Mons on Venus.jpg|thumb|225px|Венера çийĕн ӳкерчĕкĕ, радиолокаци хыпарĕсемпе.]]
=== Климат ===
[[File:Venus2 mag big.png|thumb|225px|Венерăн топографи картти.]]
* [[Венера программи]]
* [[Венера-экспресс]]
* [[Вега (КА)]]
Йӗрке 133 ⟶ 149:
* [[Пионер-Венера-2]]
== Кăсăк фактсем ==
== Каçăсем ==▼
* Хĕвел системине кĕрекен Венера планета чи хĕрӳлли пулать, унăн çийĕнчи вăтам температура 480 °С яхăн, çакна пула тĕпчев ĕçĕсене иртерме хĕн.
▲== Каçăсем ==
* [http://xtronomy.altnet.ru/solarsyst/venus.htm Информация о Венере]
* [http://www.astrogalaxy.ru/050.html Солнечная система. Планеты Солнечной системы. Венера]
| |||