Википеди

Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
п Viktor переименовал страницу СССР в ССРП
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
{{пĕтернĕ патшалăх|ят=СССР
|официаллă ячĕ=СоциализмлăСоциаллă Совет Республикисен СоюзĕПĕрлешĕвĕ
|оригинал ячĕ=Союз Советских Социалистических Республик
|çулсем=1922-1991
6-мĕш йĕрке:
|герб=Soviet coat of arms.png
|карта=LocationUSSR.png
|патшалăх чĕлхи=пулман, анчах та вăл шайра [[вырăс чĕлхи]] пулнăшутланнă
|тĕп хула=Мускав
|пулса тăнă=саланса кайнă
21-мĕш йĕрке:
|телефон префиксĕ=+7 (халĕ [[Раççей]] усă курать)
}}
'''СоциализмлăСоциаллă Совет Республикисен СоюзĕПĕрлешĕвĕ''' (кĕскен: СССРССРП, вырăсларан {{lang-ru|''Союз Советских Социалистических Республик''}}), — [[1922]]-[[1991]] çулсенче пулнă нумай халăхлă [[социализм]]лă [[патшалăх]]. ▼
 
▲'''Социализмлă Совет Республикисен Союзĕ''' (кĕскен: СССР, вырăсларан ''Союз Советских Социалистических Республик''), — [[1922]]-[[1991]] çулсенче пулнă нумай халăхлă [[социализм]]лă [[патшалăх]].
 
== Пĕрлешӳ ==
[[Ӳкерчĕк:USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png|мини|CCCР тытăмĕ]]Ку пĕрлешӳ СоюзĕПĕрлешĕве 15 [[СоциализмлăСоциаллă Совет Республики]]нчен тăнăкĕнĕ:
* [[Эрмен ССРĕССР]]
* [[Азербайджан ССРĕССР]]
* [[БелоруссиБеларуç ССРĕССР]]
* [[Эстони ССРĕССР]]
* [[Грузи ССРĕССР]]
* [[Казах ССРĕССР]]
* [[Кăркăс ССРĕССР]]
* [[Латви ССРĕССР]]
* [[Литва ССРĕССР]]
* [[Молдави ССРĕССР]]
* [[Раççей СФСРĕСФСР]]
* [[Таджик ССРĕССР]]
* [[Туркмени ССРĕССР]]
* [[Украина ССРĕССР]]
* [[Узбек ССРĕССР]]
 
== СССРССРП территори пайланăвĕ ==
{{main|СССРССРП административлăадминистрациллĕ-территоритерриториллĕ пайланăвĕ}}
Совет СоюзĕнПĕрлешĕвĕн пĕтĕммĕнпур территориитерриторин лаптăкĕ [[1991]] çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.
[[Ӳкерчĕк:Площади республик Советского Союза.png|мини|400px|Республикăсен лаптăкĕ]]
Чи малтанах, СССРССРП йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă ([[раштав, 301922]] çулхи [[1922раштав, 30|раштавăн 30-мĕшĕнче]]), СССРССРП шутнейышне кĕнĕ:
* '''[[Раççей Совет ФедеративлăФедерациллĕ Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Украина Совет Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Белоруси СоветБеларуç Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Кавказ лешьен Социаллă ФедеративлăФедерациллĕ Совет Республики]]'''.
 
 
[[1940]] çулта СССР-а йышне [[Карел-Финн ССРĕССР|Карел-Финн]], [[Молдави ССРĕССР|Молдави]], [[Литва ССРĕССР|Литва]], [[Латви ССРĕССР|Латви]] тата [[Эстон ССРĕССР]] кĕнĕ.
 
[[1956]] çулта [[Карел-Финн ССРĕ|Карел-Финн республикине]] [[РСФСР]] шутĕнчи [[Карели АССРĕ]] çине улăштарнă.
 
[[1991]] çулхи [[авăн, 6|авăнăн 6-мĕшĕнче]] [[СССР Патшалăх Канашĕ]] СССР йышĕнчен [[Литва ССРĕССР|Литва]], [[Латви ССРĕССР|Латви]] тата [[Эстон ССРĕССР|Эстони]] тухнине йышăнать.
 
[[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25-мĕшĕнче]] [[СССР президенчĕ]] [[Горбачёв Михаил Сергеевич|М. С. Горбачёв]] ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.
 
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="sortable"
|+ СССР административлăадминистрациллĕ-территоритерриториллĕ пайланăвĕ
|-
! style="background:#efefef;" |виçе
Йӗрке 96 ⟶ 94:
| [[Минск]]
|-
|'''[[Узбек ССРĕССР]]'''
| 449,6
| 10581
Йӗрке 104 ⟶ 102:
| [[Ташкент]]
|-
|'''[[Казах ССРĕССР]]'''
| 2715,1
| 12129
Йӗрке 112 ⟶ 110:
| [[Алматы|Алма-Ата]]
|-
|'''[[Грузи ССРĕССР]]'''
| 69,7
| 4548
Йӗрке 120 ⟶ 118:
| [[Тбилиси]]
|-
|'''[[Азербайджан ССРĕССР]]'''
| 86,6
| 4660
Йӗрке 128 ⟶ 126:
| [[Баку]]
|-
|'''[[Литва ССРĕССР]]'''
| 65,2
| 2986
Йӗрке 136 ⟶ 134:
| [[Вильнюс]]
|-
|'''[[Молдави ССРĕССР]]'''
| 33,7
| 3368
Йӗрке 144 ⟶ 142:
| [[Кишинёв]]
|-
|'''[[Латви ССРĕССР]]'''
| 63,7
| 2262
Йӗрке 152 ⟶ 150:
| [[Рига]]
|-
|'''[[Киргиз ССРĕССР]]'''
| 198,5
| 2652
Йӗрке 160 ⟶ 158:
| [[Бишкек|Фрунзе]]
|-
|'''[[Таджик ССРĕССР]]'''
| 143,1
| 2579
Йӗрке 168 ⟶ 166:
| [[Душанбе]]
|-
|'''[[АрмянЭрмен ССРĕССР]]'''
| 29,8
| 2194
Йӗрке 176 ⟶ 174:
| [[Ереван]]
|-
|'''[[ТуркменТуркмени ССРĕССР]]'''
| 488,1
| 1914
Йӗрке 184 ⟶ 182:
| [[Ашгабат|Ашхабад]]
|-
|'''[[ЭстонЭстони ССРĕССР]]'''
| 45,1
| 1285
Йӗрке 202 ⟶ 200:
 
== Халăх ==
{{main|СССРССРП халăхĕ}}
[[Ӳкерчĕк:Ethnic map USSR 1941.jpg|мини|400px|справа|СССРССРП нацийĕсем]]
СССРССРП республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:
 
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="sortable"
Йӗрке 263 ⟶ 261:
| 10260
|-
|[[Узбек ССРĕССР]]
| 4366
| 4660
Йӗрке 277 ⟶ 275:
| 20708
|-
|[[Казах ССРĕССР]]
| 5565
| 6037
Йӗрке 305 ⟶ 303:
| 5464
|-
|[[Азербайджан ССРĕССР]]
| 2339
| 2314
Йӗрке 319 ⟶ 317:
| 7137
|-
|[[Литва ССРĕССР]]
|
|
Йӗрке 347 ⟶ 345:
| 4366
|-
|[[Латви ССРĕССР]]
|
|
Йӗрке 361 ⟶ 359:
| 2681
|-
|[[Киргиз ССРĕССР]]
| 864
| 1002
Йӗрке 375 ⟶ 373:
| 4422
|-
|[[Таджик ССРĕССР]]
| 1034
| 1032
Йӗрке 389 ⟶ 387:
| 5358
|-
|[[Армян ССРĕССР]]
| 1000
| 881
Йӗрке 403 ⟶ 401:
| 3376
|-
|[[Туркмен ССРĕССР]]
| 1042
| 998
Йӗрке 417 ⟶ 415:
| 3576
|-
|[[Эстони ССРĕССР]]
|
|
Йӗрке 450 ⟶ 448:
СССР арканса кайни çинчен [[1991]] çулхи [[раштав, 8|раштавăн 8-мĕшĕнче]] пĕлтернĕ. Вăл кунах [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ|Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне]] (ППП) йĕркеленĕ. [[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25]]-[[раштав, 26|26]]-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем [[Раççей]] патшалăхне куçнă.
 
=== СССРССРП йĕркелени ([[1922]]—[[1923]]) ===
{{main|СССРССРП йĕркелевйĕркелевĕн килĕшĕвĕ}}
 
=== Вăрçă умĕнхи тапхăр ([[1923]]—[[1941]]) ===
{{main|НЭП|Коллективизаци|СССРССРП индустриализацийĕ|СССРССРП выçлăхĕ (1932—1933)}}
{{main|Сталин Иосиф Виссарионович|Сталинизм|Сталин репрессисем}}
 
[[Ӳкерчĕк:Rubel 1924.png|мини|100px|[[1924]] çулхи 50 пуспапус тата кĕмĕл тенкĕ]]
 
=== Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи ([[1941]]—[[1945]]) ===
Йӗрке 474 ⟶ 472:
{{main|Брежнев Леонид Ильич}}
 
=== Перестройка тата СССРССРП арканăвĕ ([[1985]]—[[1991]]) ===
{{main|Перестройка|СССРССРП арканăвĕ|Август пăтăрмахĕ|БеловежБеловежа килĕшĕвĕ}}
{{main|Горбачёв Михаил Сергеевич}}
 
== СССРССРП экономики ==
{{main|СССРССРП экономики}}
 
== СССРССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем ==
{{СССРССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем}}
{{Совет Çарĕ}}
{{РККА}}
{{Чикĕ çарĕсем}}
{{Шалти çарсем}}
{{Шал çарĕсем}}
{{Граждан хӳтĕлев çарĕсем}}
 
== СССРССРП-ти тĕн ==
{{main|РелигияССРП-ти в СССРтĕн}}
 
== [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]]сем ==
* [[Коккинаки Владимир Константинович]] — авиаци [[генерал-майор]]ĕ.
 
== СССРССРП çинчен юрăсем ==
* [http://ru.youtube.com/watch?v=M7UsNhIoscM&feature=related Back In The U.S.S.R.] [[The Beatles]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=RmDcsZ1z9kI Сделан в СССР] [[Газманов, Олег Михайлович|Олег Газманов]]
Йӗрке 508 ⟶ 506:
{{асăрхавсем}}
 
== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Советсем]]
* [[Раççей территори экспасийĕэкспансийĕ]]
* [[СССРССРП чĕлхисем]]
* [[СССРССРП республикисен йышĕ]]
* [[СССРССРП дипломатиидипломати хутшăнăвĕсем]]
* [[СуверенСуверенлă Патшалăхĕсен ПĕрлĕхĕПĕрлешĕвĕ]]
* [[Советологи]]
* [[Постсовет территорийĕ]]
* [[Совет çынни]]
* [[Совет паспорчĕ]]
* [[ССР СоюзнеПĕрлешĕвне упрас пĕтĕм СоюзПĕрлешӳри референдумĕреферендум]]
* [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ]]
* [[СССР пирки ностальжи]]
Йӗрке 525 ⟶ 523:
== Каçăсем ==
* [http://happynation.su Советский союз: счастливая нация] СССР пурнăçĕ пирки ностальжи сайчĕ
{{Раççей кун-çулĕ}}
{{История России}}
* СССРССРП Конституцийĕ:
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1924.htm 1924 г.]
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1936.htm 1936 г.]
Йӗрке 557 ⟶ 555:
{{СССР темăсенче}}
 
[[Категори:СССРССРП|*]]
[[Категори:1991 çулта çухалнисем]]
[[Категори:Социаллă патшалăхсем]]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Совет_Социализм_Республикисен_Пĕрлешĕвĕ»