Элĕкри И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкул: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
{{Шкул
| Ячĕ = Элĕкри И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкул
| Ӳкерчĕк = Alek school.jpg
| Йыхрав =
| Никĕсленĕ = [[1853]]
18-мĕш йĕрке:
|}}
 
'''Элĕкри И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкул''' — [[Чăваш Ен]]ĕнĕнчи [[Элĕк районĕ]]н [[администраци центрĕ]]нче — [[Элĕк]] чиркӳллĕ ялĕнче вырнаçнă вăтам пĕлу паракан шкул.
 
== Кун-çулĕ ==
 
[[Ӳкерчĕк:Alek school.jpg|thumb|Элĕк вăтам шкулĕн элемĕ]]
Элĕкри вăтам шкула [[1853]] çулта уçнă. Элĕк вулăсĕн 34 ялĕсемшĕн (вулăсра 3917 арçын тата 3983 хĕрарăм пурăннă) ку вара патшалăхăн пĕртен-пĕр шкулĕ пулнă, патшалăх пурлăх министерстви шайĕнче шутланнă. [[1854]] — [[1872]] çулсенче çак училищĕн хăй çурчĕ те пулман, урокĕсене чиркӳ хурал çурчĕнче эрнере 2-3 хутчен пачăшкă вĕрентнĕ. [[1872]] çулта училищĕне Çутĕç Министерствин икĕ класслă училищине куçарнă. Çакăн хыççăн çеç пĕчĕк икĕ хутлă çурт туса лартнă. Шкулта тăватă вĕренӳ пӳлĕмĕ пулнă. Революци хыççăн çурчĕ çунса каять. [[1888]] çулхи [[авăн, 1]] тĕлне: 1-мĕш классра 34 арçын ачапа 7 хĕрача, 2-мĕш классра 29 арçын ача вĕреннĕ. Пĕтĕмпе училищĕре 73 арçын ачапа 7 хĕрача, вĕсенчен вырăссем — 19 арçын ача, 2 хĕрача, чăвашсем — 54 арçын ачапа 5 хĕрача вĕреннĕ.
 
Çак вĕренекенсем шкула [[Етĕрне уесĕ]]н темиçе вулăсĕсенчен ([[Элĕк вулăсĕ|Элĕк]] , Устинь, [[Ассакасси вулăсĕ|Ассакасси]]; ТинсаринскойТинсарин, [[Шăмат вулăсĕ|Шăмат]], [[Нурăс вулăсĕ|Нурăс]], [[Хучăш вулăсĕ|Хучăш]], Байсубак, Мало-Яуш) çӳренĕ. Çапла ĕнтĕ, икĕиккĕ класслă училище 30-40 çухрăм радиуслăрадиус анлăш территоринетерриторие пĕлӳ панă.
 
Архив хучĕсем тăрăх, Элĕк вулăсĕн 11 ялĕсенчен 1886 çулта шкулта 29 арçын ачапа 4 хĕрача вĕреннĕ — 529 хĕрарăм шутĕнчен 1 хĕрача, 27 арçын шутĕнчен -1 арçын ача çеç вĕреннĕ.
 
[[1875]] çулта Хусан вĕрентӳ округĕнтăрăхĕн чăваш шкулĕсен инспекторĕ Иван Яковлевич Яковлев шкулсене тĕрĕсленĕ. Халăх çутĕç министерствин сакăр шкулĕнче [[1876]] çулта вĕренсе тухакансен виççĕмĕш пайне çеç (104 ачаран 34) училище пĕтерни пирки хутпа (свидетельство) тивĕçтернĕ; çак начар ĕçсене палăртса И.Я. Яковлев çырнă:
<blockquote>" Эти неуспешно окончившие курс учения в училищах нередко являются какими-то безжизненными, притупленными. Ответы их бывают неосмысленны. В Чурачикском училище таких учеников нашлось десять. Священник и учитель отзывались о них как о дураках, идиотах, что напрасно ждать от них толковых ответов. Нет сомнения, что эти притупленные ученики - " дураки", как же мне называли, результат неудачного обучения. До тех пор, пока не будет учителей, должным образом подготовленных к исполнению своих обязанностей и знающих язык своих учеников, в чувашских школах всегда будет повторяться это явление".</blockquote>
[[Image:‎‎Музей_аликово.jpg‎‎|thumb|И. Я. Яковлев чухне туса лартнă шкул çурчĕ — халĕ Элĕк районĕн музейĕ]]
 
Элĕк вулăсĕн шкулĕнче И.Я.Яковлев шкул çурчĕ пĕчĕк пулнине, хушма çĕрĕ питĕ сахаллине палăртнă. Çавăнпа ĕнтĕ вăл çĕнĕ шкул тума хушать. Вулăс хресченĕсен пухăнăвĕнче шкул валли 0,5 га çĕр уйăрса параççĕ. Хресченсем хăйсен ирĕкĕпех çурт тума укçа пуçтараççĕ. Шкул çуртне тăвас вăхăта И.Я. Яковлев В.Н. Орлова, хастар та пултаруллă пулнăскерне, шкул ертӳçи пулма хушса лартнă. Ултă класслă шкулпа икĕ хутлă çуртпа учительсен флигельне [[1898]] çулта хута янă.
 
[[Ӳкерчĕк:Alikovo school.JPG|thumb|Элĕкри вăтам шкулăн кивĕ (иккĕмĕш) çурчĕ]]
И.Я. Яковлев часах Элĕк шкулне килсе çӳренĕ, экзаменсене хутшăннă, меллĕ канашсем панă. Хăйпе пĕрле вăл В.И. Ленинăн ашшĕне - [[Ульянов Илья Николаевич|И.Н. Ульянова]] та илсе килнĕ. Çавăнпа ĕнтĕ халĕ Элĕкри вăтам шкул И.Я. Яковлев ятне мăнаçлă йăтса пырать. Революци хыççăн Элĕк училищи тĕрлĕ тĕслĕ шкул шайĕнче: аслă пуçламăш училищи, 2-мĕш ступеньлĕ шкул ([[1918]]-[[1921]] çулсем), коллективизаци тапхăрĕнче Элĕкри сакăрçул шкулĕ колхоз çамрăкĕсен шкулĕ пулать. Шкул ертӳçи пулса ИВАНОВ И.И. ([[Урмай]] ялĕнчен) ĕçлет. Çак çулсенче Золотов А.И., Трофимов А.Т., Кузьмин Ф.К., Осипова А..И., Семенова А.Ф. тата ыттисем вăй хурса ачасене пĕлӳ панă. 1934 çулта ЭКÇШ-не вăтам шкул шайне кĕртеççĕ. Шкулта пĕлӳ пухнă çынсем Тăван çĕршывăн çĕрĕсенче ĕçлеççĕ.
 
== Шкулăн тава тивĕçлĕ ĕçченĕсем ==
 
* [[Ларионов Никита Ларионович]] — чăваш çыравçи, сăвăçĕ, спорт ăсти.
* [[Лебедева Людмила Ивановна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.