Бразили: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п →Истори |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
3-мĕш йĕрке:
NationName=República Federativa do Brasil|
FlagTitle=[[Бразили ялавĕ]]|
PicFlag=[[Ӳкерчĕк:
LctCn=[[Ӳкерчĕк:
CoA=[[Ӳкерчĕк:
CoATitle=[[Бразили гербĕ]]|
LNGs=[[португали чĕлхи]]|
CapCn=[[Бразилиа]]|
BigCity=[[Сан-Паулу]], [[Рио-де-Жанейро]], [[Салвадор (хула)|Салвадор]], [[Белу-Оризонти]], [[Форталеза]], [[Бразилиа]]|
TitleGl=[[Бразили президенчĕсем|Президент]]|
PrezName=[[Дилма Руссефф]]|
17-мĕш йĕрке:
SqAll=8 514 877|
YearP=2010|
NasPop=192 572 039|<ref>[http://www.ibge.gov.br/english/ Brazil 2009 Estimate] IGBE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística.</ref>|
NasPlot=22|
NasNum=
Valuta= [[Бразили реалĕ|Реал]] (код BRL, 986)|
GTOt=-02|
GTDo=-04|
GimnName=[[Бразили патшалăхĕн гимнĕ
Domen=
Tel=55
}}
'''Бразили''', официаллă ячĕ '''Бразили Федеративлă Республики''' ([[португал чĕлхи|порт.]] República Federativa do Brasil) —[[Кăнтăр Америка|Кăнтăр Америкăри]] халăх шучĕпе те çĕр лаптăкĕпе те чи пысăк патшалăхĕ.{{Audio|Pt-br-República Federativa do Brasil.ogg|listen}} Материкăн тĕп тата тухăç енĕсене йышăнать. Шĕкĕр хули — [[Бразилиа]].
== Географи ==
[[Ӳкерчĕк:Iguacu-001.jpg|thumb|200px|left|[[Игуасу]] шывсикки]]
[[Ӳкерчĕк:Beira-mar em Fortaleza.jpg|thumb|250px|left|[[Форталеза]] хулинчи пляж ([[Сеара]] штачĕ)]]
Çурçĕртен кăнтăра — 4320 çм, тухăçран анăçа — 4328 км. Бразили [[Француз Гвиани]]пе, [[Суринам]]пе, [[Гайана|Гайанăпа]], [[Венесуэла|Венесуэлăпа]], [[Колумби]]пе, [[Перу]]па, [[Боливи]]пе, [[Парагвай]]па, [[Аргентина|Аргентинăпа]], [[Уругвай]]па чикĕсем тытать. Типçĕр чиккисем тăршшĕ 16 пин çм яхăн. Тухăçра [[Атлантика океанĕ]], унăн шывĕсенче темиçе утрав (чи палли — [[Фернанду-ди-Норонья]]). Тинĕс çыранĕсĕн вăрăммăшĕ — 7,4 пин çухрăм.
Çĕр лаптăкĕ (утравсемпе) 8512 пин çм².
Йӗрке 39 ⟶ 40:
== Климачĕ ==
[[Ӳкерчĕк:River in the Amazon rainforest.jpg|thumb|220px|left|Амазонка вăрманĕнчи юханшыв]]
Бразилишĕн шăрăх çанталăк çывăхрах пулать. Уйăхри вăтам температура: +16 — +29 °C; çӳллĕ тухăçри вăтам температур утăра: +12 — +14 °C; шăнтнисем те пулаççĕ. [[Амазони]]н анăçĕнче климачĕ экваторлă нӳрĕклĕ (нӳрĕксем 2000—3000 мм пĕр çулта, уйăхĕн вăтам температура амплитудисем: 2—3 °С, Амазонин тухăçĕнче тата унăн çумĕнчи пологих склонах [[Гвиана якатăвĕ|Гвиана]] тата Бразили якатăвĕсен — субэкваторлă типлĕхлĕ 3-4 уйăхлăх тапхăрĕсем (1500—2000 мм нӳрĕксем, тинĕс хĕрринче 3000 мм пĕр çулта). [[Бразили якатăвĕ]]н тĕпĕнче тата [[Пантанале]]ре — субэкваторлă нӳрĕ климачĕ (пĕр çулта 1400—2000 мм нӳрĕксем) температурăн пысăк амплитудисем (45—50 °С çитиччен); якатăвĕн çурçĕр-тухăçрĕнче нӳрĕксен шайĕ çулта 500 мм тата сахалтарах пулать, çумăрсем сайра хутра пĕрмаях мар çăваççĕ: çак çĕрсенче типлĕхсем тăраççĕ. Тухăç чиккинче климачĕ тропиклă пассатлă, шăрăх та нӳрĕклĕ, кĕске типлĕхлĕ сезонĕ пулать. Якатăвĕн кăнтăрĕнче пĕрмай нӳрĕклĕ, тропиклă климат Паран платти çинче тата субтропиклă — тухăçри çӳллĕх çĕрсенче.
== Истори ==
[[Ӳкерчĕк:Independencia RMoreaux.jpg|thumb|left|160px|[[1822]] çулхи авăн уйăхĕн 7-мĕшĕ. Бразили императăрĕ [[Педру I ( Бразили императăрĕ)|Педру I]] Португалине пăхăнманнине пĕлтерет]]
== Административлă пайлану ==
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner " style="width:402px;">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg{{!}}border|width={{{width|400}}}|float={{{float|none}}}}}
{{Image label small|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|400}}}|text=''[[Атлантика океанĕ|<span style="color: #333366;">Атлантика<br />океанĕ</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|400}}}|text=''[[Лăпкă океан|<span style="color: #333366;">Лăпкă<br />океан</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|400}}}|text=[[Çурçĕр регионĕ (Бразили)|Çурçĕр рег.]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|400}}}|text=[[Çурçĕр-хĕвелтухăç регионĕ(Бразили)|Çурçĕр-хĕвелтухăç рег.]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|400}}}|text=[[Тĕп-хĕвеланăç регионĕ (Бразиля)|Тĕп-хĕвеланăç рег.]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|400}}}|text=[[Кăнтăр-хĕвелтухăç регионĕ (Бразиля)|Кăнтăр-хĕвелтухăç рег.]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|400}}}|text=[[Кăнтăр регионĕ (Бразили)|Кăнтăр регионĕ]]}}
{{Image label small|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|400}}}|text=[[Акри (Бразили штачĕ)|Акри]]}}
{{Image label small|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|400}}}|text=[[Амазонас]]}}
{{Image label small|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|400}}}|text=[[Пара (штат)|Пара]]}}
{{Image label small|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|400}}}|text=[[Рорайма]]}}
{{Image label small|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|400}}}|text=[[Амапа]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|400}}}|text=[[Рондони]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|400}}}|text=[[Токантинс]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|400}}}|text=[[Мараньян]]}}
{{Image label small|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|400}}}|text=[[Баия]]}}
{{Image label small|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|400}}}|text=[[Пиауи]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|400}}}|text=[[Сеара]]}}
{{Image label small|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|400}}}|text=[[Риу-Гранди-ду-Норти]]}}
{{Image label small|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|400}}}|text=[[Параиба]]}}
{{Image label small|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|400}}}|text=[[Пернамбуку]]}}
{{Image label small|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|400}}}|text=[[Алагоас]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|400}}}|text=[[Сержипи]]}}
{{Image label small|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|400}}}|text=[[Мату-Гросу]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|400}}}|text=[[Мату-Гросу-ду-Сул|Мату-Гросу<br />-ду-Сул]]}}
{{Image label small|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|400}}}|text=[[Бразили Федераци округĕ]]}}
{{Image label small|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|400}}}|text=[[Гояс]]}}
{{Image label small|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|400}}}|text=[[Минас-Жерайс]]}}
{{Image label small|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|400}}}|text=[[Сан-Паулу (штат)|Сан-Паулу]]}}
{{Image label small|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|400}}}|text=[[Рио-де-Жанейро (штат)|Рио-де-Жанейро]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|400}}}|text=[[Эспириту-Санту]]}}
{{Image label small|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|400}}}|text=[[Парана (штат)|Парана]]}}
{{Image label small|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|400}}}|text=[[Санта-Катарина]]}}
{{Image label small|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|400}}}|text=[[Риу-Гранди-ду-Сул]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|400}}}|text=''[[Аргентина|<span style="color: #C0C0C0;">Аргентина</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|400}}}|text=''[[Боливи|<span style="color: #C0C0C0;">Боливи</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|400}}}|text=''[[Чили|<span style="color: #C0C0C0;">Чили</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|400}}}|text=''[[Колумби|<span style="color: #C0C0C0;">Колумби</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|400}}}|text=''[[Франци Гвиани|<span style="color: #C0C0C0;">Франци Гвиани</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|400}}}|text=''[[Гайана|<span style="color: #C0C0C0;">Гайана</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|400}}}|text=''[[Парагвай|<span style="color: #C0C0C0;">Парагвай</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|400}}}|text=''[[Перу|<span style="color: #C0C0C0;">Перу</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|400}}}|text=''[[Суринам|<span style="color: #C0C0C0;">Суринам</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|400}}}|text=''[[Уругвай|<span style="color: #C0C0C0;">Уругвай</span>]]''}}
{{Image label small|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|400}}}|text=''[[Венесуэла|<span style="color: #C0C0C0;">Венесуэла</span>]]''}}
{{Image label end}}<div class="thumbcaption clear"> Бразилин хальхи регионсемпе штатсем çине пайланине кăтартакан картти.</div>
</div></div>
Бразили 26 штатпа 1 федераллă округа пайланать.
# [[Акри (штат Бразилии)|Акри]] (Acre)
# [[Алагоас]] (Alagoas)
# [[Амазонас]] (Amazonas),
# [[Амапа]] (Amapá)
# [[Баия]] (Bahia)
# [[Гояс]] (Goias)
# [[Мараньян]] (Maranhão)
# [[Мату-Гросу]] (Mato Grosso)
# [[Мату-Гросу-ду-Сул]] (Mato Grosso do Sul)
# [[Минас-Жерайс]] (Minas Gerais)
# [[Пара (штат)|Пара]] (Pará)
# [[Параиба]] (Paraíba)
# [[Парана (штат)|Парана]] (Paraná)
# [[Пернамбуку]] (Pernambuco)
# [[Пиауи]] (Piauí)
# [[Рио-де-Жанейро (штат)|Рио-де-Жанейро]] (Rio de Janeiro)
# [[Риу-Гранди-ду-Норти]] (Rio Grande do Norte)
# [[Риу-Гранди-ду-Сул]] (Rio Grande do Sul)
# [[Рондония]] (Rondônia)
# [[Рорайма]] (Roraima)
# [[Санта-Катарина]] (Santa Catarina)
# [[Сан-Паулу (штат)|Сан-Паулу]] (São Paulo)
# [[Сеара]] (Ceará)
# [[Сержипи]] (Sergipe)
# [[Токантинс]] (Tocantins)
# [[Эспириту-Санту]] (Espírito Santo)
Унсăр пуçне патшалăха регионсем çине пайлаççĕ.
{{main|Бразили регионĕсем}}
# [[Çурçĕр регионĕ (Бразили)|Çурçĕр регионĕ]]
# [[Çурçĕр-хĕвелтухăç регионĕ|Çурçĕр-хĕвелтухăç регионĕ]]
# [[Тĕп-хĕвеланăç регионĕ (Бразиля)|Тĕп-хĕвеланăç регионĕ]]
# [[Кăнтăр-хĕвелтухăç регионĕ (Бразиля)|Кăнтăр-хĕвелтухăç регионĕ]]
# [[Кăнтăр регионĕ (Бразили)|Кăнтăр регионĕ]]
==Асăрхавсем==
| |||