Кремний

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

{{{1}}}
Атом номерĕ	{{{2}}}
Ансат япалалăхăн курăмĕ	{{{3}}}
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	{{{4}}} а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	{{{5}}} пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	{{{6}}} кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	{{{7}}}
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	{{{8}}} пм
Ион радиусĕ	{{{9}}} пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	{{{10}}}
Электрод потенциалĕ	{{{11}}}
Оксидлав капашĕсем	{{{12}}}
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	{{{13}}} г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	{{{14}}} Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	{{{15}}} Вт/(м·K)
Шăрану температури	{{{16}}} K
Шăраннин пайлавла ăшши	{{{17}}} кДж/моль
Вĕрев температури	{{{18}}} K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	{{{19}}} кДж/моль
Моль калăпăшĕ	{{{20}}} см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	{{{21}}}
Решетке периочĕ	{{{22}}} Å
c/a танлашăнни	{{{23}}}
Дебай температури	{{{24}}} K

Si	14
28,0855
[Ne] 3s2 3p2
Кремни

Si символпа палăртаççĕ (лат. Silicium).

Истори

1811-мĕш çулта Франци ăсчахĕсем Гей-Люссак Жозеф Луи тата Тенар Луи Жак уйăрнă.

Ячĕ пулни

1825 год-мĕш çулта швеци химикĕ Йёнс Якоб Берцелиус фторлă кремнипе SiF₄ кали металне хутшăнтарса таса кремни уйăрнă. Çĕнĕ элемента «силици ( лат. silex — вут чул сăмахран). Вырăсла «кремни» ятне раççей химикĕ Германом Гесс 1834-меш çулта кĕртнĕ . ( ав.гр. κρημνός — «ту».

Физика пахалăхĕсем

Кремнин чĕнтĕр тытăмĕ

Кремни чĕнтĕр тытăмĕ кĕвер чул пекех, кубла гранĕпе центăрланă. Анчах атомсем хушши пысăкрах пулнă май кристалĕн çирĕплĕхе сахалрах.

Применение

1993-мĕш çулхи STMicroelectronics фирмăн 62E40 Микроконтроллерĕ. Кантăкĕ хыçĕнче кремни кристалĕ çинчи электричество схеми курăнать

Техника кремнийĕ:

1. металургинче чĕртавар (йĕс, силумин); шăранчăксен пахалăхне улăштарма хушаççĕ (трансформатор хурçисем) ;
2. тасатнă (литературăра «umg-Si») тата поликристал кремние тумалли чĕртавар;
3. силан тумалли чĕртавар;
4. хăшпĕр чухне техника кремнипе тата тимĕрпе шăранчăкне (ферросилици) хирте водород тума усă кураççĕ;
5. хĕвел батарейисем тума.

Каçăсем

• Кремни Webelements сайтра
• Кремни хим элеменчĕсен вулавăшĕнче

Вуламалли

• Самсонов. Г. В. Силициды и их использование в технике. Киев, Изд-во АН УССР, 1959. 204 стр. с илл.
• Алёшин Е. П., Алёшин Н. Е. Рис. Москва, 1993. 504 стр. 100 рис.