Википеди

Цезий: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
п робот хушрĕ: tl:Sesyo
Santăr (Сӳтсе яв | хушни)
12 882 тӳрлетӳ
пТӳрлетӗве ӑнлантарман
31-мĕш йĕрке:
Цезин пĕтĕм тăварĕсем (нитрат, хлорид, бромид, фторид, йодид, хромат, манганат, перхлорат, хлорат, азид, цианид, карбонат тата ытти те) шывра лайăх ирĕлĕççĕ. Перхлорат, сурьмянойодид сахал ирĕлнине кура ăна цези тастама тата туса кăларма усă кураççĕ. Питĕ хастар пулсан та азотпа çыхăнмасть (вăйлă хăртсен те). Азидпа нитридне тума тӳрремĕн мар
майсемпе усă кураççĕ.
Цези гидооксичĕ шывра ирĕлтесен питĕ вăйлă щелочь тата электричество питĕ лайăх иртерет. Çăра CsOH растворĕ пӳлĕм ашшинчех кантăка ирĕлтерет. Ăшăпа ирĕлтернĕ CsOH [[тимĕр]], [[кобальт]], [[никельникĕль]], [[платина]], [[корунд]]па ZrO<sub>2</sub> пăсать тата [[кĕмĕл]]пе [[ылтăн]]а вăраххăн çĕмĕрет (кислород пулсан птĕ хăвăрт). [[Роди]]пе ун хăшпĕр хутăшĕсем кăна ирĕлтернĕ CsOH тĕреклĕ.
 
=== Хутăшĕсем ===
38-мĕш йĕрке:
== Усă курни ==
=== Фотоэлементсем, фотоумножительсем ===
Цезин электрон тухас ĕç чи пĕчĕк пулнă май фотоэлементсенче усă кураççĕ. Унта [[сурьма]], [[кальци]], [[бари]], [[алюмини]] е [[кĕмĕл]]пе тунă хутĕшсемхутăшĕсем каяççĕ. Цезиллĕ фотоэлементсем аякри ультрафиолетран пуçласа аякри инфракрасный диапазончен ĕçлеççĕ.
=== Ионизацилекен пайăркасене виçесси ===
CsI монокристаллĕсенчен сцинтиляци детекторĕсем туса вĕсене ионизацилекен пайăркасене виçме атом техникинче, геологинче, медицинăра, космос тĕпчевĕсенче усă кураççĕ.
45-мĕш йĕрке:
Цези бромичĕпе йодичĕ ятарлă опиткăра кантăк тума усă кураççĕ (çĕрле курмалии хатĕрсем, прицелсем, тăшман техникипе чĕрĕ вăйне курма).
=== [[Çутă хатĕрĕсем]] ===
Электротехникăра цезие çктатаканçутатакан пăрăхсем тума усă кураççĕ, ăна валли цирконипе е тăхланпа çыхăнтарса хатĕрлеççĕ.
=== Катализаторсем ===
Рутени-цези-кăмрăк катализаторĕпе цези-рубиди катализаторĕсем анлă усă кураççĕ. ВĕвенеВĕсене [[аммиак]], кӳкĕрт йӳçĕкĕ, бутибутил спирчĕ, кăткă йӳçĕкĕ тата ытти реакцисенче усă кураççĕ.
=== Химилле ток çăлкуçĕсем ===
Цези никĕсĕ çинче топливо элеменчĕсем валли хытă электролит туса усă кураççĕ (цези алюминачĕ).
=== [[Изотоп|Изотопĕсем]] ===
Радиохастар цезий-137 (Т <sub>1/12</sub> 30 çул) изотоп гамма-дефетоскопинче, виçекен техникăра, курăнматкурăнман материалсен шайне виçме; медицина хатĕрĕсене, эмелсене, апат-çимĕçе стерилизацилеме, рак чирне сыватма усă кураççĕ.
Цези-137 тата изотопла ăшă çăлкуçĕсем тума пулăшать (хăвачĕ 1,27 Вт/см³).<br />
Цези-133 атом сехечĕ тунă çĕрте кирлĕ.
58-мĕш йĕрке:
[[Ӳкерчĕк:DSC858777.JPG|thumb|333 px|Цезий металĕ (99,99999 %) ампулăра.]]
Цези [[гафни]], [[тантал]], [[берилли]], [[рени]], платиноидсемпе, [[кадми]], [[теллур]]па пĕрле питĕ сахал управлă элементсен шутне кĕрет. Тĕнчери управĕ 180 пин тонна яхăн (цези оксидне шутласан), питĕ сапаланнă. Çавăнпа хакĕ питĕ пысăк. Çулталăка 9 тонна патне кăлараççĕ, промăçлăх вали 85 тонна кирлĕ. Кирлĕлĕхĕ кашни çул ӳсет.
[[Канада|Канадă]]ри Берник-Лейкра (кăнтăр-хĕвелтухăç Минатоба) тĕнчери цезин 70% вырнаçнă. [[Намиби]]пе [[Зимбабве]]ре те поллуцит кăлараççĕ. Раççейра мăн управсем КольскиКола çурутравĕнче, Хевелтухăç Саянра тата [[Байкал]] леш енче пур.
Промăçлăх валли питĕ таса (99,9—99,999 %) цези кирлĕ. Ăна хатĕрлеме сахал пасем илсе цези азидне вакуумра салатаççĕ (сирпĕнес хăрушлăх пур).
Химилле питĕ хастар пулнипе ятарлă кантăкран хатĕрленĕ савăтсенче аргон е водород ăшĕнче упраççĕ (ахаль лаборатори кантăкне пăсать).
75-мĕш йĕрке:
 
== Каçăсем ==
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Cs/key.html Цези, Webelements çинче]
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb055.htm Цезий хими элеменчĕсен библиотекинче]
 
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Цезий»