Википеди

Енĕш Нăрваш: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
п Викификация
Xqbot (Сӳтсе яв | хушни)
24 264 тӳрлетӳ
п робот кăларса пăрахрĕ: de:Enesh-Narvash улăштарчĕ: en:Yanshikhovo-Norvashi; косметические изменения
1-мĕш йĕрке:
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:1em; background:#f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
| align="center" | [[ImageӲкерчĕк: Chuvash gerb.png|100px|Чăваш Ен гербĕ]]
| align="center" | [[ImageӲкерчĕк:Flag of Chuvashia.svg|100px| Чăваш Ен ялавĕ]]|
|---- bgcolor="#b9e4FF"
! bgcolor="#b9e4FF" | [[Чăваш Ен гербĕ|Гербĕ]]
39-мĕш йĕрке:
'''Енĕш Нăрваш''', — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Тăвай районĕ|Тăвай районĕнчи]] [[ял]].
 
== Истори ==
Енĕш Нăрваш [[1563]] çулта Тимеш (Тăвай) ялĕнчен уйрăлса никĕсленнĕ. [[1565]] çулта кун çути курнă ""Писцовой тата мишавай"" кĕнекинче çапла çырнă: ""''Деревня новая, в ней три двора, что поставили ту деревню Тимяшевские чуваши Янших да Охметка, да Кебяк на порозшей мордовской земле у государева оброчные деревни - у Норваши вверх речки Норваши - за хорошевскими полями. Тому два года и живут в той деревне Янших с товарищи''"".
 
Тĕрле çулсенче ял ятне тĕрлĕрен каланă. Яла пуçлакансем çырма хĕрринче ларнăран ăна Çĕнĕ Çырма, Çĕнĕ ял тенĕ пулмалла. 1781-1782 çулсенче д.Янтиково (Синь Сирма) тесе çырни пур. 1859 çулта - Нăрваш çырминчи Аслă Нăрваш ялĕ тенĕ. 1867 çулхи карттă çинче - ""Норваш, 403 двора"" тесе палăртнă. 1898 çулта ялта чиркӳ туса лартнă хыççăн ăна Енĕш Нăрваш сали (вырăсла село Яншихово-Норваши) тесе калама та, хут çине çырма та тытăннă.
 
[[1927]] çулчен ял [[Çĕрпӳ уесĕ]]н [[Тăвай вулăсĕ|Тăвай вулăсне]] кĕнĕ.
48-мĕш йĕрке:
[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Канаш районĕ|Канаш районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[пуш, 1|пуш уйăхĕн 1]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Тăван районĕ|Тăвай районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 20|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Канаш районĕ|Канаш районне]] кĕнĕ. [[1965]] çулхи [[чӳк, 3|чӳк уйăхĕн 3]] хыççăн хальхи вăхăтчен [[Чăваш Енĕн Тăвай районĕ|Тăвай районне]] кĕрет.
 
{| class=""standard collapsible""
|-
!Çулсем||Хронологи таблици
88-мĕш йĕрке:
|1927||Вулав çурчĕ уçăлнă
|-
|1930||Ял халăхĕн мăн пухăвĕнче ""Енших"" ятлă колхоз тума йышăннă
|-
|1930||Колхоза ""Красная Чувашия"" ят панă
|-
|1933||Колхоза пĕрремĕш трактор ""Фродзон"" илсе килнĕ
|-
|1934||Колхоз пĕрремĕш автомобиль туяннă
125-мĕш йĕрке:
|}
 
== Статистика ==
{| border=1 class=""standard collapsible""
!Çулсем||Кил-çурт шучĕ||Халăх йышĕ
|-
186-мĕш йĕрке:
|}
 
== Çутĕç ==
[[Ӳкерчĕк:enesh_shkul.jpg|right|Енĕш Нăрвашри вăтам шкул]]
1871 çулхи октябрь пуçламĕшĕнче Енĕш Нăрвашра Николай Максимович Богородицкий пуп тăрăшнипе чиркӳ прихучĕн шкулĕ уçăлнă. Октябрĕн 12-мĕшĕнче пирвайхи уроксем пулаççĕ. Шкула 30 ар çын ача çӳреме пуçланă.
Паллă датăсем
{| class=""standard collapsible""
|-
!Çулсем||Хронологи таблици
206-мĕш йĕрке:
|1920||Енĕш Нăрваш шкулĕ çумĕнче ликбез уçăлнă.
|-
|1932||Енĕш Нăрвашри шкула ""Ялти хресчен çамрăкĕсен шкулĕ"" ята панă.
|-
|1935||Ялти хресчен çамрăкĕсен шкулĕнчен çичĕ çыл вĕренмелли шкул туса хунă.
220-мĕш йĕрке:
|1975||Икĕ хутлă шкул çурчĕ çумне кирпĕчрен тĕртсе спорт залĕ купаланă.
|-
|1990||Шкул районта чи малтан ""БК-0010-01"" компьютер туяннă.
|-
|1991||Ялти историпе асăну музейне ""Халăх музейĕ"" ята панă.
|-
|1991||Енĕш Нăрваш шкулĕн 120 çулхи юбилей.
237-мĕш йĕрке:
|}
 
== Музей ==
[[Ӳкерчĕк:enesh_musey.jpg|right|Енĕш Нăрвашри музей]]
Ялти музея, ""Историпе асăну музейĕ"" ят парса, 1990 çулхи декабрĕн 21-мĕшенче уçнă. Музей И.Я.Яковлев тăрăшнипе 1903 çулта туса лартнă шкул çурчĕнче вырнаçнă.
Историпе асăну музеĕнче çакăн пек пӳлĕмсем ĕркеленĕ:
: - этнографипе ял пурнăçĕ;
250-мĕш йĕрке:
: - музей фондчĕн хранилищи.
 
1991 çулхи майăн 28-мĕшĕнче Енĕш Нăрвашри историпе асăну музейне ""Раççей Федерацийĕн халăх музейĕ"" ята панă. Халĕ вăл ""Енĕш Нăрваш историпе асăну халăх музейĕ"" ятлă.
 
Музейра пурĕ 5316 экспонат. Вĕсен шучĕ кунсеренех хутшăнса пырать.
 
== Паллă çыннисем ==
* [[Данилов Дмитрий Данилович]], [[литература]] [[критик]]ĕ, [[вĕрентекен]].
* [[Кузьмина Вера Кузьминична]], [[актриса]].
263-мĕш йĕрке:
* [[Хумма Çеменĕ]], [[çыравçă|çыравçи]], [[сăвăç]]и, [[драматург]]ĕ, [[тăлмач]]ĕ.
 
== Каçăсем ==
* [http://enesh.info Ял сайчĕ]
 
270-мĕш йĕрке:
[[Категори:Чăваш Енри Тăвай районĕн ялĕсем]]
 
[[en:EneshYanshikhovo-NarvashNorvashi]]
[[de:Enesh-Narvash]]
[[ru:Яншихово-Норваши]]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Енĕш_Нăрваш»