ГУЛАГ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п Викификация
п Викификация
1-мĕш йĕрке:
{{пĕлтерĕшсем|Гулаг (рок-ушкăн)}}
 
'''Главное управление исправительно-трудовых лагерей, трудовых поселений и мест заключения''' ('''ГУЛаг''') — [[СССР]] [[СССР шалти ĕçсен халăх комиссариачĕ|НКВД]], [[СССР ШĔМШӖМ|шалти ĕçсен министерствин]], [[СССР юстици министерстви|юстици министерствин]] 1934—1960 çулсенче ĕçлĕх-тӳрлетӳ лагерĕсен системине ([[ĔТЛӖТЛ]]) ертсе пынă уйрăм пайĕ, СССР [[Сталин репрессисем|политика репресси]] системин паллă органĕ.
 
== Кун-çулĕ ==
11-мĕш йĕрке:
[[Ӳкерчĕк:ЧисленностьЗаключенныхНКВД1939.png|thumb|400px|НКВД лагĕрĕсене хупнăскерсен йышĕ, 1939 çулхи кăрлачăн 1-мĕше тĕлне<ref> [http://libereya.ru/public/repressii.html Игорь Пыхалов. КАКОВЫ МАСШТАБЫ «СТАЛИНСКИХ РЕПРЕССИЙ»?] Архивный источник: ГАРФ, ф.9414, оп.1, д.1155, л.20-22.</ref>]]
Системăна пинсемлĕ лагерь уйрăмĕпе пункчĕ, 425 колони, çаплах 2.000 ытла ятаркомендатурăллă 53 лагерь кĕнĕ<ref>[http://bibliotekar.ru/gulag/13.htm ГУЛАГ. История создания]</ref>. Пурĕпе 30.000 ытла хупмалли вырăн шутланнă<ref>[http://www.memo.ru/history/nkvd/gulag/maps/ussri.htm Карта ГУЛАГа]</ref><ref>[http://www.memo.ru/history/nkvd/gulag/maps/pre.htm Пояснения к разделу Карта ГУЛАГа]</ref>
ГУЛАГ пĕтĕм ĕçлĕх-тӳрлетӳ лагерĕсен ([[ĔТЛӖТЛ]]) системине тытса тăнă. Палăрах хăшпĕр ĔТЛӖТЛ:
* [[Акмола Тăван çĕршыва сутнăскерсен арăмĕсен лагерĕ]] ([[АЛЖИР]])
* [[Бамлаг]]
17-мĕш йĕрке:
* [[Безымянлаг]]
* [[Беломор-балти каналĕ|Белбалтлаг]]
* [[Воркутлаг]] (Воркута ĔТЛӖТЛ)
* [[Вятлаг]]
* [[Дальлаг]]
26-мĕш йĕрке:
* [[Дубравлаг]]
* [[Инталаг]]
* [[Карлаг|Караганда ĔТЛӖТЛ (Карлаг)]]
* [[Кизеллаг]]
* [[Котлас ИТЛ]]
32-мĕш йĕрке:
* [[Кулойлаг]]
* [[Локчимлаг]]
* [[Норильлаг|Норильсклаг]] ([[Норильлаг|Нориль ĔТЛӖТЛ]])
* [[Озерлаг]]
* [[Пермь лагерĕсем]]
50-мĕш йĕрке:
* [[Ягринлаг]]
 
Маларах асăннă кашни ĔТЛӖТЛ шутне темиçе лагерь пункчĕ (тепĕр май хăй лагерĕсем) кĕнĕ. Уйрăмах [[Колыма (ГУЛАГ)|Колымара]] ĕçлесе пурăнма йывăр пулнă
<ref>[http://www.personal.psu.edu/users/w/x/wxk116/sjk/kolyma.html Станислав Ж. Ковальский «Колыма — земля золота и смерти» (англ.)]</ref>.
 
== ГУЛАГ статистики ==
[[Ӳкерчĕк:СоставЗаключенныхИТЛ апрель 1940.png|thumb|400px|Состав заключённых ĔТЛӖТЛ (ĕçлĕх-тӳрлетӳ лагерĕсене) хупнăскерсем, айăпланă статьясемпе (1940 ç., ака, 1) <ref>Игорь Пыхалов. КАКОВЫ МАСШТАБЫ «СТАЛИНСКИХ РЕПРЕССИЙ»? http://libereya.ru/public/repressii.html 25. ГАРФ, ф.9414, оп.1, д.1155, л.26-27.</ref>]]
 
[[Ӳкерчĕк:ЧислоОсужденныхЗаКонтрреволюционныеПреступления.png|thumb|400px|Революцие хирĕçлĕ е урăх питĕ хăрушăллă патшалăха хирĕçлĕ киревсĕр ĕç тунăшăн 1921—1953 çулсенче хупнăскерсен йышĕ<ref>ГАРФ, ф.9401, оп.1, д.4157, л.201-205; В. П. Попов. Государственный террор в советской России. 1923—1953 гг.: источники и их интерпретация // Отечественные архивы. 1992, № 2. С.28. http://libereya.ru/public/repressii.html</ref>]]