|
'''Пахтат'''<ref>{{кĕнеке|автор={{s|Ашмарин Н. И.}}|пуçелĕк=Чăваш сăмахĕсен кĕнеки|том=9—10|страницăсем=147|isbn=5-7361-0039-8}}</ref> ({{lang-ar|بغداد}}) — [[Ирак]]ăн тĕп хули, [[Пахтат (мухафаза)|Пахтат]] мухафазин административлă тĕпĕ.
== Çутçанталăк никĕсĕ ==
[[Ӳкерчĕк:Swords of qadisiyah.jpg|thumb|right|<center>«Çĕнтерӳ аллисем» — Пахтат символĕ</center>]]
БагдадПахтат [[Ирак]]ăн варринчех, [[Тигр (юханшыв)|Тигр]] хĕрринче, [[Дияла (юханшыв)|Дияла]] юхса кĕнĕ çĕртрен инçех мар вырнаçнă. Çанталăк климачĕ хулара тата тулашĕнче [[Субтропик климачĕ|субтропиклă]] тата [[Вăтаçĕр тинĕс климачĕ|вăтаçĕртинĕслĕ]]. Кăрлачри сывлăшăн вăтам температури +10 градус, утăра — +34 градус. Çулти вăтам нӳрĕклĕх — 160 - 180160–180 мм. Нӳрĕк раштав-кăрлачра чылай ӳкет. Çу тапхăрĕ: çу—юпаçу-юпа: ун чух БагдадраПахтатра чи шăрăх типĕ çанталăк тăрать (чи вĕри сывлăш, утăра +43 градус пулнă), çумăр сайра çăвать. Хĕл сезонĕ раштав-пушра; сывлăш +18 градусран ăшăрах тăмасть.
Çу-çĕртме уйăхĕсенче çурçĕр-анăç çилĕ вĕрет, БагдадраПахтатра тата таврашĕнче часах [[тусан тăвăлĕ|тусанпа]] [[хăйăр тăвăлĕ]] алхасать.
== Халăх йышĕ, челхе, тĕн ==
[[АПШ]] Ирака хирĕç вăрçă ([[2003]]) пуçличчен БагдадраПахтатра 5.1 млн ытла çын пурăннă. Халĕ çын хирĕçӳре вилнипе, урăх хулана е ют çĕре ттухсатухса кайнипе халăх йышĕ самаях ӳкĕннĕ, анчах та тĕрĕс хыпар пама май çук.
Этнос енчен хула халăхĕ шутĕнче ытларах [[арапсем]] (75 %), çаплах [[куртсем]], [[турккăсем]], [[ассирисем]], [[эрменсем]], [[еврейсем]] тата урăххисем те. Патшалăх чĕлхи — [[арап чĕлхи]], [[курт чĕлхи]] те анлă саралнă, унăн статусĕ официаллă шутланать. Тĕне тытса пыракан çынсем хушшинче БагдадраПахтатра [[Шиитсем|шиит]] тата [[Суннитсем|суннит]] йӳнлĕ [[Ислам|мăсăльмансем]] (90 % ытла), [[Христос тĕнĕ|христианлăхпа]] [[Иуда тĕнĕ|иудаисăма]] йĕркипе пурăнакан та чылай.
== Хулан кун-çулĕ ==
[[Ӳкерчĕк:1973 Baghdad mosque.jpg|thumb|right|<center>Ирак тĕп хулин пĕр мечĕтĕ</center>]]
Хула çĕр вырăнĕнче, историксем палăртнипе, пирĕн эрăччен XIX—XVIII ĕмĕрсенче пурăну вырăнĕсем пулнă. БагдадаПахтата хăйне [[762]] çулта Тигр шывĕн анăç çыранĕнче никĕс хунă.
=== XXI ĕмĕр ===
== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
* {{кĕнеке|автор={{s|Густерин П. В.}}|пуçелĕк=Города Арабского Востока|вырăн={{М.}}|издательство=Восток—Запад|çул=2007|страница=352|isbn=978-5-478-00729-4}}
== Каçăсем ==
{{CommonsCommonscat-inline|Bagdad|БагдадПахтат}}
* [http://www.worldhistory.com/wiki/B/Baghdad.htm БагдадПахтат хулин кун-çулĕ: иллюстрацисемпе карттăсем.]
* [http://lexicorient.com/e.o/baghdad05_img.htm БагдадПахтат фотоӳкерчĕкĕсем.]
* [http://www.baghdadbulletin.com/ Хула хаçачĕн электронлă версийĕ, акăлчанла.]
* [http://www.rambler.ru/news/world/iraq/565573351.html Статья: Багдад перегородили «берлинские стены»]
* {{Книга:Густерин П.В.: Города Арабского Востока|2007}}
{{АзириАзин тĕп хуласемхулисем}}
[[Категори:Пахтат|*]]
| 