Пугачёв Емельян Иванович: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот хушрĕ: ar:بوغاتشيف
Xqbot (Сӳтсе яв | хушни)
п робот улăштарчĕ: ar:إميليان بوغاتشيف; косметические изменения
1-мĕш йĕрке:
'''Емельян Иванович Пугачёв''' ([[1742]] — [[кăрлач, 21|кăрлач, 10 (21)]] [[1775]], [[Мускав]]) — [[тан касакĕсем|тан касакĕ]], Раççейри [[Çĕр ĕçлекенсен 1773—1775 çулсенчи вăрçи|Çĕр ĕçлекенсен 1773—1775 çулсенчи вăрçи]]не ертсе пыраканĕ.
 
== Кун-çулĕпе ĕçĕ-хĕлĕ ==
6-мĕш йĕрке:
 
=== Пăлхав умĕн ===
Емельян Пугачёв Тан облаçĕн Зимовейская [[станица|станицинче]] çуралнă. Ашшĕ — Иван Михайлович Пугачёв, [[1762]] çулта виет, амăшĕ — Анна Михайловна, 1771 çулĕ тĕлне çĕре кĕрет. Пугачёв хушамачĕ Михаил аслашшĕн витлев ятĕнчен — ''Пугачран'' — тухнă. Çемйере, Емельянсăр пуçне, Тементей тата икĕ аппăшĕ — Ульянăпа Хветуç — пулнă.
 
[[1769]] çулта [[Вырăс-турккă вăрçи (1768-1774)|вырăс-турккă вăрçи]] тапрансан Пугачёв Кутейников полковник ушкăнĕнче [[Бендер|Бендерăна]] каять. Бендера [[1770]] çулхи [[авăн, 27|авăн, 16 (27)]] [[Панин Пётр Иванович|граф Панин]] ертсе пынипе çĕнсе илеççĕ, çапăçура хурăнçи Пугачёв палăрать. Çарсене хĕллехи хваттерсене [[Елизаветград]]а [[1771]] çулта тавăрсан, Пугачёв амак çупăрлать («...унăн кăкăр, ура çĕрет»). Полковник Кутейников ăна Тан çине çĕр касак ушкăнĕнче лаша улăштарма хушса ярать. Чире пула Пугачёв каялла таврăнаймасть, çавăнпа та хăйĕн вырăнне «Глазуновская станица (Медведица юханшывĕ çинчи) касакне — Бирюкова — ярать, ăна вăл йĕнерленĕ икĕ ут, саблю, буркă, кăвак çипун, тĕрлĕ апат-çимĕç тата вуникĕ тенкĕ парать». Хăй вара çар тĕп хулине — [[Старочеркасская|Черкасcка]] отставкăна тухма ыйтма çула тухать. Хĕсметрен тухма ăна ирĕк паман, хăй тĕллĕ сипленме сĕннĕ. Пугачёв хăйĕн аппăшне Хветуçе кĕрӳшĕпе Симон Павлова курма [[Таганрог]]а каять. Кĕрӳшĕ юлташĕсемпе хĕсметрен тарас шухăшне пĕлсе Пугачёв пулăшма килĕшет. Тыткăча лексен Павлов мĕнле тарни пирки тĕплĕн каласа парать, вара Пугачёв таркăн çулĕпе утать, темиçе хут ăна тытаççĕ — тухса тарать, [[Тер касакĕсем|Терек]] çине каясшăн тăрмашать, анчах та ăнăçупа тĕл пулаймасть<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Russ/XVIII/1760-1780/Pugachev/Sbornik/framepril1.htm Протокол показаний Е.И. Пугачева на допросе в Моздокской комендантской канцелярии]</ref>.
22-мĕш йĕрке:
 
== Вуламалли ==
[[Ӳкерчĕк:USSR stamp E.Pugachev 1973 4k.jpg|thumb|200px|<small>[[Почтă маркки]] [[СССР]], Çĕр ĕçченĕсен 1773—1775 çç. вăрçин 200-çулĕ тĕлне, Е. И. Пугачёв, [[1973]], 4 [[Пус]] ([[ЦФА|ЦФА]] 4282 каталогĕ, [[Скотт (марккăсен каталогĕ)|Скотт]] 4125)</small>]]
* Буганов В. [http://lib.aldebaran.ru/author/buganov_viktor/buganov_viktor_pugachev/buganov_viktor_pugachev__0.html «Пугачёв»] (биография в серии «[[Жизнь замечательных людей]]»)
* [[Пушкин, Александр Сергеевич|Пушкин А. С.]]. [http://www.lib.ru/LITRA/PUSHKIN/p7.txt История Пугачева] // Пушкин А. С. Собр. соч. в 10 т. Ленинград: Изд-во "Наука, Ленингрю отд., 1978. Т. 8. С. 107—414.
* [[Шишков, Вячеслав Яковлевич|Шишков В. Я.]] [http://www.bestlibrary.ru/catalog/shishk.shtml «Емельян Пугачев (роман)»]
 
42-мĕш йĕрке:
[[Категори:Çичĕ çул вăрçине хутшăннисем]]
 
[[ar:إميليان بوغاتشيف]]
[[be:Емяльян Іванавіч Пугачоў]]
[[bg:Емелян Пугачов]]