Цезий: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
пТӳрлетӗве ӑнлантарман |
п робот хушрĕ: war:Caesium; косметические изменения |
||
1-мĕш йĕрке:
{{Элементсен периодикăллă системи2}}
{{Хими_элеменчĕ|Цезий/ Caesium (Cs)<!--Ячĕ-->|55<!--Атом номерĕ-->|питĕ çемçе çыхланакан<br />ылтăн евĕрле сарă-кĕмĕл металл<!-- Внешний вид-->|132,90543<!--Атом виçи-->|267<!--Атом радиусĕ-->|375,5 (3,89)<!-- Ионизаци хăвачĕ-->|[Cs] 6s<sup>1</sup><!--Электрон конфигурацийĕ-->|235<!--Ковалент радиусĕ-->|(+1e) 167<!--Ион радиусĕ-->|0,79<!--Электроотрицательность-->|0<!--Электрод потенциалĕ-->|1<!--Степени окисления-->|1,873<!--Плотность-->|0,241<!--Удельная теплоёмкость-->|35,9<!--Теплопроводность-->|301,6<!--Температура плавления-->|2,09<!--Теплота плавления-->|951,6<!--Температура кипения-->|68,3<!--Теплота испарения-->|70,0<!--Молярный объём-->|кубла калăпăшĕпе центăрланă<!--Структура решётки-->|6,050<!--Период решётки-->|n/a<!--Отношение c/a-->|n/a<!--Температура Дебая-->}}
{| style="text-align: left; background-color: red; width: 100px; height: 100px;" border="0" cellpadding="4" cellspacing="0"
16-мĕш йĕрке:
== Истори ==
[[1860]] çулта [[Германи]]нчи Дюрхеймри минерал çăлĕнчен Р.В.Бунзенпа Густав Роберт Кирхгоф нимĕç химикĕсем спектраллă тĕпчев меслечĕпе тупăçланă. [[
== Ячĕ пулса тухни ==
22-мĕш йĕрке:
== Çутçанталăкра тупăнни ==
Цезин тĕп руди [[поллуцит]], унсăр пуçне
== Физикăпа хими пахалăхĕсем ==
Цезин арканман пĕртен-пĕр 133-мĕш изотоп пур. Ытти изотопĕсем арканма пултараççĕ. Вĕсенчен чи палисем - 134 па 137-мĕшсем, вĕсем [[атом бомби]] сирпĕтсен тата [[атомла реактор]] ĕçленĕ чухне нумай пулаççĕ.
Чн нумай пурăнакан изотпĕ - 135 (<sub>1/2 </sub> - 3 миллион çул.
Цези металĕ шурă-ылтăн тĕслĕ, ылтăн евĕрлĕрех, анчах çутăрах. Çăмăл ирĕлсе кĕмĕл тĕслĕ питĕ чĕрĕ [[шĕвек]] пулать.
Цези металĕ чи химилле хастар метал шутланать. Сывлăпа сирпĕнсе хутшăнать (шыв пăси пурри реакцин хăвăртлăхне ӳстерет). Шывпа, пăрпа (−120
Цезин пĕтĕм тăварĕсем (нитрат, хлорид, бромид, фторид, йодид, хромат, манганат, перхлорат, хлорат, азид, цианид, карбонат тата ытти те) шывра лайăх ирĕлĕççĕ. Перхлорат, сурьмянойодид сахал ирĕлнине кура ăна цези тастама тата туса кăларма усă кураççĕ. Питĕ хастар пулсан та азотпа çыхăнмасть (вăйлă хăртсен те). Азидпа нитридне тума тӳрремĕн мар
майсемпе усă кураççĕ.
57-мĕш йĕрке:
== Тупăшлани, промăçлăхĕ тата управĕсем ==
[[Ӳкерчĕк:DSC858777.JPG|thumb|333 px|Цезий металĕ (99,99999 %) ампулăра.]]
Цези [[гафни]], [[тантал]], [[берилли]], [[рени]], платиноидсемпе, [[кадми]], [[теллур]]па пĕрле питĕ сахал управлă элементсен шутне кĕрет. Тĕнчери управĕ 180 пин тонна яхăн (цези оксидне шутласан), питĕ сапаланнă. Çавăнпа хакĕ питĕ пысăк. Çулталăка 9 тонна патне кăлараççĕ,
[[Канада|Канадă]]ри Берник-Лейкра (кăнтăр-хĕвелтухăç Минатоба) тĕнчери цезин 70% вырнаçнă. [[Намиби]]пе [[Зимбабве]]ре те поллуцит кăлараççĕ. Раççейра мăн управсем Кольски çурутравĕнче, Хевелтухăç Саянра
Промăçлăх валли питĕ таса (99,9—99,999 %) цези кирлĕ. Ăна хатĕрлеме сахал пасем илсе цези азидне вакуумра салатаççĕ (сирпĕнес хăрушлăх пур).
Химилле питĕ хастар пулнипе ятарлă кантăкран хатĕрленĕ савăтсенче аргон е водород ăшĕнче упраççĕ (ахаль лаборатори кантăкне пăсать).
== Вуламалли ==
* Вредные химические вещества. Радиоактивные вещества: Справ. изд. /. Под. ред. В.А.Филова и др. Л.:Химия, 1990. 464 с
* Популярная библиотека химических элементов. Книги 1 и 2, М.: Наука, , 1977.- 588 и 520с.
* Перельман. Ф. М. ''Рубидий и цезий.'' М., Изд-во АН УССР, 1960. 140 стр. с илл.
* Кульварская Б. С., Соболева Н. А., Татаринова Н. В. ''Композиционные соединения щелочных металлов — новые эффективные источники ионов и электронов.'' Изв. АН СССР. Сер. физич.; 1988. Т.52. № 8. С.1509-1512.
75-мĕш йĕрке:
== Каçăсем ==
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Cs/key.html Цези,
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb055.htm Цезий хими элеменчĕсен библиотекинче]
[[Категори:Хими элеменчĕсем]]
[[Категори:Сĕлтĕ металлĕсем]]
Йӗрке 161 ⟶ 162:
[[vi:Xêzi]]
[[wa:Ceziom]]
[[war:Caesium]]
[[yo:Caesium]]
[[zh:铯]]
| |||