Чӑваш алфавичӗ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
59-мĕш йĕрке:
=== Кун-çулĕ ===
{| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" style="border:1px solid #666; vertical-align:baseline; border-collapse:collapse; text-align:center;"
|+ Чăваш сăмахĕсене çырнă чухне усă курмалли кириллица сасă паллисен таблиц (фонетика транскрипципе)<ref>{{статья
| автор = Н. П. Петров
| пуçелĕк = Чăваш алфавичĕ
| каçă =
| чĕлхе =
| кăларăм авторĕ =
| кăларăм = Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР
| тĕс =
| вырăн = М.
| издательство = «Наука»
| çул = 1972
| том =
| страницăсем = 199—201
| isbn =
}}</ref>
|- style="background:#eee;"
! width="120" | Авторĕ паллă мар<br />1769 çул
! width="120" | Н. И. Золотницкий<br />1867 çул
! width="120" | И. Я. Яковлев<br />В. А. Белилин<br />1872 çул
! width="120" | И. Я. Яковлев<br />В. А. Белилин<br />1872 çул
! width="120" | И. Я. Яковлев<br />1873 çул
! width="120" | Н. И. Ашмарин<br />1910 çул
! width="120" | <br />1949 çултанпа
! width="120" | Фонетика транскрипцийĕ<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA Wikipedia:IPA</ref><ref>[http://www.omniglot.com/writing/chuvash.htm Omniglot — writing systems and languages of the world. Chuvash language and alphabet]</ref>
! width="120" | Тĕслĕхсем
|-
| А а
| А а
| А а
| А а
| А а
| А а
| А а
| [ a ]
| ала
|-
|
|
| Ъ ъ
| Ъ ъ
| Ӑ ӑ
| Ӑ ӑ
| Ӑ ӑ
| [ ə ]
| ăшă
|-
| Б б
| Б б
| Б б
|
|
|
| Б б
| [ b ]<br />[ p̬ ] (b)
| баобаб<br />
|-
|
|
| Б̀ б̀
|
|
|
|
| *[ bʲ ]<br />*[ p̬ʲ ] (bʲ)
| <br />
|-
| В в
| В в
| В в
| В в
| В в
| В в
| В в
| [ ʋ ]<br />[ ʋː ]
| ăвă<br />ăвăн
|-
|
|
| В̀ в̀
|
|
|
|
| *[ ʋʲ ]
|
|-
| G g
| Г г
| Г г
|
|
|
| Г г
| [ g ] (k̬)
| газ
|-
|
|
| Г̀ г̀
|
|
|
|
| [k̬ʲ] (gʲ)
|
|-
| Г г
| Г̇ г̇
| Ҕ ҕ
|
|
|
|
| [ x̬ ] (ɣ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Voiced_velar_fricative ɣ]</ref>)
|
|-
|
|
| Ҕ̀ ҕ̀
|
|
|
|
| [ x̬ʲ ] (ɣʲ)
|
|-
| Д д
| Д д
| Д д
|
|
|
| Д д
| [ t̬ ] (d)
| домен
|-
|
|
| Д̀ д̀
|
|
|
|
| [ t̬ʲ ] (dʲ)
|
|-
| Е е
| Е е
| Е е
| Е е
| Е е
| Е е
| Е е
| [ je ]<br />[ʲe]
| евĕк<br />
|-
| IÔ
| Йо
|
|
|
|
| Ёё
|[jo]<br />[ʲo]
|-
|
|
| Ь ь
| Ь ь
| Ӗ ӗ
| Ӗ ӗ
| Ӗ ӗ
| [ɘ] (ɘ~ø)
| ӗҫ
|-
| Жж
| Жж
| Жж
|
|
| Жж
| Жж
| [ ʂ̬ ] (ʐ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Voiced_retroflex_fricative ʐ]</ref>)
| журнал
|-
|
|
| Ж̀ж̀
|
|
|
|
| [ ʂ̬ʲ ] (ʐʲ)
|
|-
| Зз
| Зз
| Зз
|
|
|
| Зз
| [ s̬ ] (z)
| завод, зоопарк
|-
|
|
| З̀з̀
|
|
|
|
| *[ s̬ʲ ] (zʲ)
|
|-
| Ии
| Ии
| Ии
| Ии
| Ии
| Ии
| Ии
| [ i ]<br />[ ɨ ]
| ир<br />савни, грамматика
|-
| Іі
| Ii
|
|
|
| Іі
|
| [ ɨ ]
| революци
|-
| Йй
| Йй
| Йй
| Jj
| Йй
| Йй
| Йй
| [ j ]<br />[ jː ]
| йăва, ейĕл<br />ийя
|-
| Кк
| Кк
| Кк
| Кк
| Кк
| Кк
| Кк
| [ k ]<br />[ kː ]<br />[ kʲ ] (c)<br />[ kʲː ]<br />[ k̬ ] (g)<br />[ k̬ʲ ] (gʲ, ɟ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Voiced_palatal_plosive ɟ]</ref>)
| кăк<br />акка<br />кĕрĕк<br />лекке<br />ака<br />пĕкĕ
|-
|
|
| К̀к̀
|
|
|
|
| [ kʲ ] (c)
|
|-
| Лл
| Лл
| Лл
| Лл
| Лл
| Лл
| Лл
| [ l ]<br />[ lː ]<br />[ lʲ ]<br />[ lʲː ]
| лайăх, ала<br />аллă<br />выля<br />иллюминатор
|-
|
|
| Л̀л̀
| Ԡԡ
| Ԡԡ
| Ԡԡ
|
| [ lʲ ]
|
|-
| Мм
| Мм
| Мм
| Мм
| Мм
| Мм
| Мм
| [ m ]<br />[ mː ]
| мăйăр, ама<br />амма
|-
|
|
| М̀м̀
|
|
|
|
| *[ mʲ ]
|
|-
| Нн
| Нн
| Нн
| Нн
| Нн
| Нн
| Нн
| [ n ]<br />[ nː ]<br />[ nʲ ] (ɲ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Palatal_nasal ɲ]</ref>)<br />[ nʲː ]
| наян, ана<br />вуннă<br />ĕне<br />анне
|-
|
|
| Н̀н̀
| Ԣԣ
| Ԣԣ
| Ԣԣ
|
| [ nʲ ] (ɲ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Palatal_nasal ɲ] </ref>)
|
|-
| Оо
| Oo
| Оо
| Оо
| Оо
| Оо
| Оо
| [ o ]
| океан
|-
| ЬÔ
| Öö
|
|
|
| Ӧӧ
|
| [ ø ]
|
|-
| Пп
| Пп
| Пп
| Пп
| Пп
| Пп
| Пп
| [ p ]<br />[ pː ]<br />[ p̬ ] (b)
| пăр<br />аппа<br />апат
|-
|
|
| П̀п̀
|
|
|
|
| *[ pʲ ]
|
|-
| Рр
| Рр
| Рр
| Рр
| Рр
| Рр
| Рр
| [ r ]<br />[ rː ]
| ара<br />пĕрре
|-
|
|
| Р̀ р̀
|
|
| Þ þ
|
| [ rʲ ]
|
|-
| С с
| С с
| С с
| С с
| С с
| С с
| С с
| [ s ]<br />[ s̬ ] (z)<br />[ sː ]
| сас, ăс<br />асам, усă<br />ассă
|-
|
|
| С̀ с̀
| Ҫ ҫ
| Ҫ ҫ
| Ҫ ҫ
| Ҫ ҫ
| [ ɕ ]<br />[ ɕː ] <br />[ ɕ̬ ]
| çÿç<br />виççĕ<br />уçă
|-
| Тт
| Тт
| Тт
| Тт
| Тт
| Тт
| Тт
| [ t ]<br />[ tː ]<br />[ tʲ ]<br />[ t̬ʲ ] (dʲ)<br />[ tʲː ]<br />[ t̬ ] (d)
| тыт<br />паттăр<br />тив, тевет<br />вĕтĕ<br />тетте<br />атă
|-
|
|
| Т́т́
| Ťт̌
| Ťт̌
| Ťт̌
|
| [ tʲ ]<br />[ t̬ʲ ]
| <br />
|-
| У у
| У у
| У у
| У у
| У у
| У у
| У у
| [ u ]
| усă
|-
|
| Ӳ Ӳ
|
| Ӳ ӳ
| Ӳ ӳ
| Ӳ ӳ
| Ӳ ӳ
| [ y ]
| ӳс
|-
|
|
| Ӱ ӱ
|
|
|
|
| [ y ]
| ӳс
|-
|
|
| Ф ф
| Ф ф
|
| Ф ф
| Ф ф
| [ f ]<br />[ f̬ ] (v)
| штраф<br />шкафа
|-
| Х х
| Х х
| Х х
| Х х
| Х х
| Х х
| Х х
| [ x ]<br />[ xː ]<br />[ xʲ ]<br />[ xʲː ]<br />[ x̬ ] (ɣ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Voiced_velar_fricative ɣ]</ref>)<br />[ x̬ʲ ] (ɣʲ)
| хух<br />аххан<br />хевте<br />ĕххĕм<br />ахах<br />мехел
|-
|
|
| Х̀ х̀
|
|
|
|
| [xʲ]<br />[ xʲ ] (ɣʲ)
| <br />
|-
|
|
|
|
|
|
| Ц ц
| [ ʦ ]<br />[ ʦː ]<br />[ ʦ̬ ] (ʣ)
| цирк<br />революци<br />абзацĕ
|-
| Ч ч
| Чч
| Т́т́
| Ꚋ ꚋ
| Ꚋ ꚋ
| Ч ч
| Ч ч
| [ ʨ ]<br />[ ʨː ]<br />[ ʨ̬ ] (ʥ)
| чун<br />каччă<br />ача
|-
| Дч дч
|
| Д́ д́
|
|
| Ђ ђ
|
| [ ʨ̬ ] (ʥ)
| ача
|-
| Ш ш
| Ш ш
| Ш ш
| Ш ш
| Ш ш
| Ш ш
| Ш ш
| [ ʂ ]<br />[ ʂː ]<br />[ ʂ̬ ] (ʐ<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Voiced_retroflex_fricative ʐ]</ref>)
| шăршлă<br />ăшши<br />ăшă, лаша
|-
|
|
| Ш̀ш̀
|
|
|
|
| *[ ʂʲ ],
|
|-
|
|
|
|
|
|
| Щ щ
| [ ʂʨ ]<br />[ ɕ ]
|
|-
| ъ
|
|
|
|
|
| ъ
|
|
|-
| Ы ы
| Ы ы
| Ы ы
| Ы ы
| Ы ы
| Ы ы
| Ы ы
| [ ɯ ]<br />[ ɨ ]
| ырă<br />çын
|-
| ь
| ь
|
|
|
|
| ь
| [ ʲ ]
|
|-
| Ѣ ѣ
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
| Э э
| Э э
| Е е
| Е е
| Е е
| Е е
| Э э
| [ e ]<br />[ ɛ ]
| этем, элем<br />
|-
| Ю ю
| Ю ю
|
|
|
|
| Ю ю
| [ ju ]<br />[ ʲu ]<br />[ u ]
|
|-
| Я я
| Я я
|
|
|
|
| Яя
| [ ja ]<br />[ ʲa ]<br />[ a ]
|
|}
==Латинница чăваш алфавичĕ==
| |||