Бретань: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
46-мĕш йĕрке:
==Тавралăхĕ==
Бретань [[Арморикан массивĕ]]н пайĕ шутланать, çакна пула вăл çутçанталăк енĕпе пĕрле курăнать. Çăк массив тӳрем пулать, унăн çӳллĕшĕ вăтамран, 104 метртан ытла мар. Ку Франци регионсенчен чи авалли шутланать: унăн кун-çулĕ [[палеозой|палеозой эрăчченех]] пуçланнă.
Бретань — çурутрав, [[Атлантика океанĕ]] унăн 4/5 периметр çыранне хупăрлать, тĕрлĕ рельефлă çыран йĕрĕ 3 000 км тăсăлать. Океан семне пула, Бретаньре çемçерех хĕлсем (çулта 27 сивĕ кун [[Сен-Бриё]]ре) тата вăтам шăрăх çусем. Çуркунне ирех пуçланать, пуш уйăхĕнченех, анчах вăраха тăсăлать. Çак чи селĕм тапхăр: [[дрок]] тата утесниксем чечекленеççĕ.
Нӳрĕкĕ сахал ӳкет ([[Роскофф]]: 760 мм), çӳлĕшсенче нумайрах — 1 000 мм ытла. Нӳрĕк сивĕре ӳкет. Çилсем кунта çыран хĕрринче хаяррăн касаççĕ, çурутравăн ăшĕнче вăрмансенче хăвăрт ачашланаççĕ.
Бретань — Франци метрополин чи анăç пайĕ, унăн территоринче [[Уэссан]] утравĕсем тата [[Пуэнт-де-Корсан]] сăмсахĕ (континентри) вырнаçнă.
== Административлă пайланăвĕ ==
Йӗрке 71 ⟶ 78:
| [[Кемпер (город)|Кемпер]] ({{lang-fr|Quimper}}, {{lang-br|Kemper}})
|}
== Символика ==
[[Бретань ялавĕ|Бретань ялавне]] — «Gwenn ha du» (тӳррĕн куçарсан — «шурăпа хĕрлĕ») [[1923]] çулта Морван Маршаль хайланă. Таватă шурă йăрăм бритт регионĕсемпе епископлăхĕсене — Леон ({{lang-fr|Leon}}), Трегор ({{lang-fr|Tregor}}), Корнуай ({{lang-fr|Cornouaill}}), тата Ванн регионне ({{lang-fr|Vannetais}}) пĕлтереççĕ. Пиллĕк хура йăрăм [[галло]]па пуплекен регионсемпе епархисене: Ренн ({{lang-fr|Rennes}}), Нант ({{lang-fr|Nantes}}), Дол ({{lang-fr|Dol}}), Малуин ({{lang-fr|Malouin}}) тата Пентьевр ({{lang-fr|Penthievre}}) кăтартать. [[Юс (геральдика)|Юса]] херцăк ялавĕнчен илнĕ.
Наци гимнĕ: ''[[Бретани гимнĕ|Bro Gozh ma zadou]]'' (Аттесен авалхи çĕрĕ).
Таса пирĕшти: Таса Ив / Sant Erwann / St.Yves Helori. Уяв — [[çу, 19|çăвăн 19-мĕшĕ]].
== Кун-çулĕ ==
{{main|Бретань (истори облаçĕ)}}
[[440]] — [[600]] çулсенче [[Британи утравĕсем|Британи утравĕсенчен]] темиçе хумпа [[бриттсем]] куçса килеççĕ. [[Франксем]]пе вăрçса бретонсем хăйсен ирĕклĕхне сыхлаççĕ, çитес пинçуллăхра Бетань ирĕклĕ херцăклăх пулса тăраь.
=== Вăтам ĕмĕрсем ===
[[Вăтам ĕмĕрсем|Вăтам ĕмĕрсенче]] Бретань [[Франци]]пе [[Англи]] хушшинче явкаланнă. [[1532]] çулта вăл [[Франци]]е кĕрет.
=== Çĕнĕ тата Çĕнĕрех самантсем ===
[[1963]] çулта Бретань никама пăхăнманлăхĕшĕн кĕрешекен [[Бретань ирĕклĕх фрончĕ]] йĕркеленет. [[1964]] çулта Бретань автономишĕн тăракан «[[Демократи Бретонь Пĕрлĕхĕ]]» политика партине туса хунă.
=== Çутçанталăк ===
Арморикăра яланах вăрман ӳснĕ, халĕ ял хуçалăхпа промăçлăх ĕçĕсене пула, вăрман тăрăхĕ сайраланать — çапах та, малтанхи пекех, Бретанин чылай çĕр питне хуплать. [[Броселианд]] вăрманĕ халапсене кĕнĕ.
== Паллă вырăнсем ==
Бретанĕн чи паллă вырăнĕ — Карнак ялĕнчи [[менгир]]сем, вĕсен йышĕ 3000 яхăн. Вĕсене пирĕн эрăччен 6-3 пин çуллăхсенче никĕсленĕ, çавăнпа та вĕсем пирки урăх хыпар çук.
== Кăсăк фактсем ==
| |||