Хантă чĕлхи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот улăштарчĕ: it:Lingua chanty; косметические изменения |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
22-мĕш йĕрке:
}}
'''Хантă чĕлхи''' (кивелнĕ ячĕ '''остя́к''') — [[хантăсем|хантă]] халăхĕн — [[Анăç Çĕпĕр]]ĕн çурçĕрĕнче, [[Обь (юханшыв)|Обьпе]] (унăн вăтам тата анат юхăмĕнче) [[Иртыш (юханшыв)|Иртышăн]] бассейнĕнче пурăнакан аборигенсен чĕлхи. [[2002]] çулхи халăх çыравĕпе, хантăсен йышĕ 28,7 пин çын. Ытларахăшĕ [[Хантă-Манси автономи тăрăхĕ — Югра|Хантă-Мансипе]] (анăç районĕсемсĕр пуçне, унта [[мансисем]] пурăнаççĕ) [[Ямал-Ненец автономии тăрăхĕ|Ямал-Ненец]] автономи тăрăхĕсенче (25,9 пин çын), ыттисем — [[Томь облаçĕ]]н çурçĕр-тухăçĕнче пурăнаççĕ. Хантăсен йышĕ [[XX ĕмĕр]] тăсăлăвĕпе тăнăç пулать, анчах та хантă чĕлхине тăван мар тесе калакан хантăсен шучĕ сахалланса пырать: 1959 çулта 19 410 çын хушшинче вĕсем 77 % пулаççĕ, 1970 — 68,9 % (21 138 çынтан), 1989 вара — 60,5 %. Вырăс чĕлхине пĕлекен (пĕрремĕш е иккĕмĕш тăван чĕлхе вырăнĕнче) хантă йышĕ ӳссе пырать: 70,3 % 1959 çулта, 89,4 % — 1989.
== Диалектсем ==
Хантă чĕлхи питĕ вак диалект уйрăмĕсемпе палăрать. Çапах та, икĕ диалект (пуплев) ушкăнне уйăраççĕ:çурçĕр тата кăнтăр пайсенчен тытăнса тăракан анăç (хăй хантă чĕлхисем), тухăç (е кантык,çапла тухăç хантăсем хăйсене палăртаççĕ). Территорипе хутшăнса кайнă калаçусемпе диалектсем пĕр-пĕринпе çывăх, анчах аякри диалект континуумĕсем анланмалламар уйрăлса тăраççĕ.
== Çырулăхĕ ==
| |||