Эрмен чĕлхи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот улăштарчĕ: ceb:Pinulongang Armenyanhon |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
1-мĕш йĕрке:
{{Чĕлхе
| çемье = индии-европа
| ят = Эрмен чĕлхи
| тăван ят = {{unicode|Հայերեն լեզու}} [hayeren lezu]
| патшалăхсем = [[Эрмени]] тата 60 çершыва яхăн {{çăлкуç}}
| регионсем =
| калаçакансем = 8~9 млн.{{çăлкуç}}
| рейтинг =
| категори = [[Еврази чĕлхисем]]
| классификаци = [[инди-европа чĕлхе çемьи|Инди-европа çемьи]]
: [[Палеобалкан чĕлхисем|Палеобалкан турачĕ]]
:: [[Грек-фриги-эрмен чĕлхисем|Грек-фриги-эрмен ушкăнĕ]]
::: [[Фригио-эрмен чĕлхисем|Фриги-эрмен ушкăн пайĕ]]
| алфавит = [[эрмен алфавичĕ|эрмен]]
| официаллă чĕлхе = [[Эрмени]], [[Туçи Карабах Республики]]
| ГОСТ 7.75–97 = арм 055
| ISO1 = hy
| ISO2 = arm (B); hye (T)
| ISO3 = hye
}}
{{Инди-европейсем}}
'''Эрмен чĕлхи''' ({{lang-hy|Հայերեն լեզու}}) — инди-европа чĕлхисен çемйин тухăç пайне кĕрет, çак ушканăн урăх чĕлхисемпе те çывăх шутланать (балти, славян, иран). Вĕсем хушшинче [[эрмен алфавичĕ|аваллă çурулăхли]] пулать.
Эрмен [[алфавит]]не [[Месроп Маштоц]] [[405]]—[[406]] çç туса хунă ( [[Эрмен çырулăхĕ]]).
Йӗрке 99 ⟶ 122:
|}
Вуншар аваллăх литературăпа çыру палăкĕсем пирĕн куна эрмен куçарăвĕпе çитрĕç, вĕсем ĕретĕнче [[Зенон]], [[Евсевий Кесарийский]], [[Аристид]], [[Филон Александрийский]], [[Иоанн Златоуст]] тата чылай ытти çыравçăсен ĕçĕсем, çаплах [[Аристотель]]пе [[Платон]] ĕçĕсене эрмен чĕлхине куçарнисене автăр çырнине чи çывăххи тесе шутлаççĕ.
=== Эрмен чĕлхин тĕпчев кун-çулĕ ===
[[Ӳкерчĕк:Qerakanutyun.jpg|right|thumb|М.Себастаци хатĕрленĕ эрмен чĕлхи грамматики, Венеци, 1730 çул.]]
Эрмен чĕлхин пĕрремĕш тĕпчевçи [[Маштоц Месроп|Месроп Маштоц]] ([[361]]—[[440]]) шутланать, вăл [[405]]—[[406]] çулсенче [[эрмен алфавичĕ|эрмен алфавитне]] хайлать.
[[V ĕмĕр|V]] пуçламăшĕнче — [[VI ĕмĕр|VI]] вĕçĕнче эрмен чĕлхине [[Фраки Дионисийĕ]] ([[пирĕн эрăччен II ĕмĕр|п.э.II]]—[[пирĕн эрăччен I ĕмĕр|п.э. I]] ĕмĕрсем) çырнă ''«Грамматика ӳнерне»'' куçарнă, çак ĕнтĕ эрмен чĕлхине тĕпчес ĕçĕн çĕнĕ тапхăрĕ пулать.
=== Эрмен чĕлхипе кĕнеке пичетлени тата периодика кăларăмĕсем ===
[[Ӳкерчĕк:Tagharan1513.jpg|thumb|right|220px|«Тагаран» («Юрă пуххи»), [[1513]] çул, Венеци]]
{{main|История армянского книгопечатания}}
[[Ӳкерчĕк:Agop meghapart.jpg|left|thumb|[[Акоп Мегапарт]]]]
..
<center>
<gallery>
Ӳкерчĕк:TomarGrigoryan.jpg|[[Григори календарĕ]], Рим, [[1584]] çул
Ӳкерчĕк:HarantsVarq.jpg|«Житие отцов», Джульфа, [[1641]] çул
Ӳкерчĕк:Girk_ashkharhats.jpg|«Книга миров», Амстердам, [[1668]] çул.
Ӳкерчĕк:Arhest_hamaroghutyan.jpg|«Математика», Марсель, [[1675]] çул
</gallery>
</center>
<center>
<gallery>
Ӳкерчĕк:MovsesKhorenatsi.jpg|«История Армении» [[Мовсес Хоренаци|Мовсеса Xоренаци]], Амстердам, [[1695]] год
Ӳкерчĕк:Jashots.jpg|[[Апракос]], Венеци, [[1686]]-[[1688]] çç.
Ӳкерчĕк:Girk_vipasanutyan.jpg|«История Армении» [[Агатангелос]]а, Константинополь, [[1709]] год
Ӳкерчĕк:VorogaytParats.jpg| Ш. Шаамирянăн Эрмени [[конституци]]йĕ, Мадрас, [[1773]] çул
</gallery>
</center>
==Антропонимика==
{{main|Эрмен ячĕ}}
== Вуламалли ==
| |||