Еврази плитти: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

'''Еврази плитти''' — [[Еврази]] континенчĕн чылай пайне витекен [[литосфера плитти]]. Еврази плиттине [[Индостан]], [[Арави çурутравĕ]] тата тухăç [[Çĕпĕр]] [[Верхоян ту хырçи]]нчен тухăçалла пайĕ кĕмест.

Еврази плиттин анăç пайĕ Вăта Атлантика хысакĕ таран, [[Исланди]] пайне хушса, вырнаçăннă. Çурçĕр енче пысăк шельф, [[Çурçĕр Пăрлă океан|Çурçĕр Пăрлă океанăн]] шыв-çĕр лаптăкне тухакан континенчĕн пассивлă хĕрри, [[Геккель хысакĕ]]пе чикĕленет. Кăнтăр енче пысăк [[континентсен тĕкĕшĕвĕ|хирĕçӳ тăрăхĕ]]: вăл [[Тетис океанĕ]] хупласа тусен ярăмĕ [[Индостан плитти]]пе тĕкĕшĕнсе кайнă хыççăн пулса тăнă.

[[Тухăç-Çĕпĕр платформи]] кăнтăр енчен [[Алтай-Саян хутланчăк облаçĕ| Алтай-Саян хутланчăк]] тата [[Монгол-Охот тăрăхĕ|Монгол-Охотск хутланчăк]] тăрăхĕсемпе чикĕленет. Платформăран çурçĕрелле [[Таймăр тăвĕсем]], унтан уйрăмлă [[Хатанкă|Хатанкă авăнчăкĕ]]. Тухăç енчен Тухăç-Çĕпĕр платформи [[Верхоян хысакĕ]]пе хупăрланнă, вăл ун çине континтăн шельфĕ, [[Çурçĕр-Америка плитти|Çурçĕр Америка континенчĕ]] куçнипе пулса тăнă.

[[Тухăç-Европа платформи]] анăçран [[Дрейзер йĕрĕ]]пе чикĕленнĕ, - пĕрлешĕннĕ ярăмсем, ун хыççăн [[Карпат тăвĕсем]] тата урăх хутланчăк çĕкленĕвĕсем. Кăнтăртан вăл [[Хура тинĕс|Хурапа]] [[Каспи тинĕсĕ|Каçпи]] тинĕсĕсемпе, [[Кавказ]] тăвĕсемпе чикĕленет. Тухăçра платформăн чикки [[Урал тăвĕсем]], вĕсем ăна [[Анăç-Çĕпĕр айлăмĕ]]пе уйрăлса тăраççĕ.

Çак икĕ платформăсем хушшинче вырнаçнă айлăм геологи енчен çĕр витĕмĕн нумай утрав пĕкисем, микроконтиненчĕсем тата урăх террейнĕсем çыпçăнса кайнă икĕ пайĕ пулать, çиелтен вăл хăватлă мезозой тата кайнозой тăприпе хупланнă.

[[af:Eurasiese Plaatplaat]]