Паасонен Хайкки: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

'''Хайкки Паасонен''' ([[финн чĕлхи|финн.]] ''Heikki Paasonen''), — [[финнФинн-угрукăр чĕлхисем|финн-угр чĕлхисен]] паллă тĕпчевçи, [[фольклорист]] тата [[этнограф]]. [[1865]] çулхи [[кăрлач, 2|кăрлачăн 2]] çуралнă, [[1919]] çулхи [[çурла, 24|çурла уйăхĕн 24]] вилнĕ.

Финн-угр чĕлхисене тĕпченипе пĕрлех [[чăваш чĕлхи]]пе те интересленнĕ. Икĕ хутчен [[чăвашсем]] патĕнче пулса чĕлхепе [[этнографи]] тата фольклор материалĕсене пухнă. [[Мордва чĕлхисем|Мордва чĕлхисенчи]] тĕрĕк сăмахĕсене ятарлă тĕпченĕ, вĕсем хушшинче 20 ытла авалхи чăваш [[сăмах]]не çырса кăтартнă. Тĕпчевçĕ шухăшĕпе, ку сăмахсем мордва чĕлхисене [[XIII ĕмĕр]]ччен кĕрсе çирĕпленме пултарнă.

Хайкки Паасонен чăваш лексикине пухса 1958[[1950]] çулта чăвашла-венгрла-нимĕçле словарь пичетлесе кăларнă. [[Турккă чĕлхи|Турккăлла]] куçарса [[Стамбул]]та пичетлесе кăларнă. Хăй вăхăчĕшĕн ку питех те паллă тата пуян [[словарь]] шутланнă, унпа тĕпчев ĕçĕсенче сахал мар чĕлхеçĕ усă курнă. Тĕслĕхрен, [[Джон Крюгер]] хăй ''Chuvash Manual'' чăвашла вĕренмелли кĕнекере Паасонен пухнă чăваш юмахĕсене, ваттисем каланине тăтăшах усă курать. Паасонен хăй пухнă материала та, çав вăхăтра пичетленсе тухнă сăмахсăрсемпе [[кĕнеке]]сенчен илнĕ сăмахсене те кĕртнĕ. Вĕсен пĕлтерĕшĕсене те, [[этимологи]]не те çырса кăтартнă, çавна пула словарь пĕлтерĕшĕпе пахалăхĕ, унашкал ытти ĕçсемпе танлаштарсан, пысăк пулни тӳрех курăнать. Словарьте пурĕ вçĕ пин сăмаха яхăн, вĕсене пурне те каярахпа [[Ашмарин Николай Иванович|Н.И.Ашмарин]] хăйĕн 17 томлă «Чăваш сăмахĕсен кĕнекине» кĕртнĕ.