Пурлăх хисепĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот хушрĕ: hsb:Přirodna ličba
Xqbot (Сӳтсе яв | хушни)
п робот хушрĕ: br:Kevan naturel; косметические изменения
1-мĕш йĕрке:
'''Пурлăх хисепĕсем''' — шутлав ĕçĕнче йĕркеллĕ пулса тухакан [[хисеп]]сем.
 
Пурлăх хисепĕсене икĕ майлă палăртаççĕ:
9-мĕш йĕрке:
Çуклă тата тулли мар хисепсем — пурлăх хисепĕсем пулмаççĕ.
 
Пурлăх хисепĕсен нумайлăхне çапла палăртаççĕ <math>\mathbb{N}</math>.
 
Пурлăх хисепĕсен нумайлăхĕсен шучĕ вĕçĕ-хĕррисĕр — кирек епле пурлăх хисепрен пысăкраххи тупăнать.
15-мĕш йĕрке:
== Пеано аксиомисем ==
 
<math>X</math> хисепе ун ''хыççăнхи'' хисепе палăртма лартакан <math>S</math> [[функци]]не кĕртĕпĕр.
 
# <math>1\in\mathbb{N}</math> (<math>1</math> пурлăх хисепĕ пулать);
23-мĕш йĕрке:
# <math>\nexists x\in\mathbb{N}\ (S(x) = 1)</math> ('''1''' кирек епле пурлăх хисепĕ хыççăн пулмасть);
 
# Эхер <math>S(b)=a</math> тата <math>S(c)=a</math>, çапла <math>b=c</math> (эхер пурлă хисеп <math>a</math> хыççăнах <math>b</math> хисеп хыççăнхи пекех, çаплах <math>c</math> хыççăн та пулать пулсан, ĕнтĕ <math>b=c</math>) пулать;
 
# '''[[Пĕтĕмлĕ индукцийĕн аксиоми|Индукци аксиоми]]'''. Пултăр <math>P(n)</math> — хăш-пĕр пĕр выранлă [[предикат]], параметăра —
30-мĕш йĕрке:
:: <math>P(1)</math> тата <math>\forall n\ пулсан; (P(n)\Rightarrow P(S(n))) </math>, çапла пулать<math>\forall n\;P(n)</math>
 
:: ('''Эхер''' хăш <math>P</math> çирĕлетни <math>n=1 </math> (''индукци бази'') тĕрĕс шутланать тата кирек епле <math>n</math> чух тата <math>P(n)</math> тĕрĕс пулсан, <math>P(n+1)</math> '' та тĕрĕс пулĕ (индукциллĕ ăнкарту)'', '''ĕнтĕ''' <math>P(n)</math> тĕрĕс кирек епле <math>n</math>) пурлăх хисепĕсемшĕн.
 
=== Асăрхаттарни ===
Хăш чух, ют çĕр чĕлхисенчен куçарнă кĕнекесенче, пĕрремĕш тата виççĕмĕш аксиомăсенче <math>1</math> -на <math>0</math> çине яраççĕ.
 
Çак чух вара «нуль» хисепе пурлăх хисепĕ вырăнне хумалла.
40-мĕш йĕрке:
Вырăс литературинче яланах нуль хисепе пурлăх хисепĕсен шутĕнчен кăларнă <math>0\notin\mathbb{N}</math>, пурлăх хисепĕсен нумайлăхĕ, нульпе пĕрли <math>\mathbb{N}_0</math> палăртаççĕ.
 
Енчен те пурлăх хисепĕсен палăртăвне нуль кĕртнĕ пулсан, вара пурлăх хисепĕсен нумайлăхне çапла çыраççĕ <math>\mathbb{N}</math>, нульсăр <math>\mathbb{N}^*</math>.
 
== Теориллĕ-нумайлăхлă палăрту ==
71-мĕш йĕрке:
* '''[[Хутламалли]]'''. Хутланакан * Хутланакан = Хутласа хуни
 
* '''[[Степĕне хăпартни]]''' <math>a^b</math>, ăçта ''a'' — степĕнĕн тĕпĕ, ''b'' — степĕнĕн кăтартăвĕ. Эхер тĕпĕ тата кăтартăвĕ пурлăхлă, ĕнтĕвĕçĕмлĕ хисепĕ те пурлăхлă пулать.
 
* '''Кăларни'''. Сахалланаканĕ <math>-</math> Кăлараканĕ = Уйрăлăвĕ.
120-мĕш йĕрке:
[[be-x-old:Натуральны лік]]
[[bg:Естествено число]]
[[br:Kevan naturel]]
[[bs:Prirodan broj]]
[[ca:Nombre natural]]