Карачай-балкар чĕлхи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Çĕнни: ru:Карачаево-балкарский язык |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
1-мĕш йĕрке:
'''Карачай-палкар''' (карачай, палкар) '''чĕлхи''' — [[тĕрĕк чĕлхисем|тĕрĕк чĕлхисенчен]] пĕри, [[карачайсем|карачайсемпе]] [[палкарсем|палкарсен]] тăван чĕлхи. Кăпчак ушкăнне кĕрет.
[[Карачай-Черкеси]]пе [[Кабарда-Палкари]]ре, [[Вăтам Ази]]ре, [[Турци]]ре, [[Çывăх Тухăç]] çĕршывĕсенче саралнă. [[Раççей]]ре чĕлхепе калаçакан 303 пин çын (2002 ç халăх çыравĕ) пурăнать.
Тĕп диалекчĕсем: литературă - карачай-баксан-чегем («ч»-диалекчĕ) тата тури палкар («ц»-диалекчĕ).
Литературă карачай-палкар чĕлхи карачай-баксан-чегем диалекчĕн никĕсĕнчен хунать. '''''[[Карачай-палкар çырулăхĕ|Çырулăхĕ]]''''' 1920-24 çç. [[арап çырăвĕ]]пе, 1924-36 çç. — [[латтиница|латтиницăпа]], 1936 çултанпа — [[кириллица|кириллицăпа]] çыхăннă.
Карачай-палкар чĕлхи Карачай-Черкесипе («Карачай-Черкеси Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1996) Кабарда-Палкарин («Кабарда-Палкари Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1995) республик патшалăх чĕлхисенчен пĕри шутланать. Пĕрремĕшĕнче вăл карачай (къарачай тил), иккĕмĕшĕнче ăна палкар чĕлхи (малкъар тил) тесе палăртаççĕ.
==Вуламалли==
* Акбаев Ш. Х. Фонетика диалектов карачаево-балкарского языка. Черкесск, 1963.
* Алиев У. Б. Синтаксис карачаево-балкарского языка. М., 1973.
* Аппаев А. М. Диалекты балкарского языка в их отношении к балкарскому литературному языку. Нальчик, 1960.
* Ахматов И. Х. Карачаево-балкарский язык. Синтаксис. Ч. 2. Нальчик, 1992.
* Гочиева С. А. Наречия в карачаево-балкарском языке. Нальчик, 1983.
* Грамматика карачево-балкарского литературного языка. Ч. 1. Фонетика и морфология. М., 1979.
* Грамматика карачаево-балкарского языка. Под ред. Н. А. Баскакова. Нальчик, 1966.
* Грамматика карачаево-балкарского языка. Фонетика. Морфология. Синтаксис. Нальчик, 1976.
* Карачаево-барлкарско-русский словарь. Под ред. Э. Р. Тенишева. М., 1965.
* Къарачай-малкъар тилни грамматикасы. Нальчик, 1970.
* Отаров И. М. Лексикология карачаево-балкарского языка. Нальчик, 1982.
* Русско-карачаево-балкарский словарь. Нальчик, 1970.
* Толковый словарь карачаево-балкарского языка. Т. 1. Нальчик, 1995.
* Урусбиев И. Х. Спряжение глагола в карачаево-балкарском языке. Черкесск, 1963.
* Хабичев М. А. Карачаево-балкарское именное словообразование. Черкесск, 1989.
* Хабичев М. А. Карачаево-балкарское именное формообразование. Черкесск, 1991.
* Хаджилаев Х.-М. И. Очерки карачаево-балкарской лексикологияя. Черкесск, 1970.
* Чеченов А. А. Историческая фонетика карачаево-балкарского языка. М., 1996.
* Чеченов А. А. Проблемы формирования языка карачаевцев и балкарцев. М., 1996..
==Каçăсем==
* [http://in-yaz-book.narod.ru/kar-bal.html Карачай-палкар-вырăс сăмахсарĕ]
* [http://www.mpikbr.ru/mpi/smi/gazet/zaman/zaman.htm Заман] — КПР хаçачĕ
=== Карачай-Палкар чĕлхилĕ сайтсем===
* [http://kcr.narod.ru/karachayk.html Къарачай-Черкес Республика] — Карачай-Черкес Республикин хыпарĕсем, сăмахсарсем, литература тĕслĕхĕсем
* [http://www.karachay.com.tr.tc/ Karacai Balkar] — Турккă сайчĕ, карачай-палкарла, турккăлла тата акăлчанла
* [http://www.geocities.com/karachayli/indexk.html Karachay-Малхар] — Карачай-палкарла/акăлчанла
* [http://www.karachay.com/ Karachay Malxar home page] — Австрали сайчĕ, карачай-палкарла/акăлчанла
* [http://millet.narod.ru/ Millet] — Этносăн кун-çулĕпе этеплĕхĕ — карачай-палкарла/вырăсла
* [http://salpagarov.narod.ru/ Silpagarlani Ahmad] — Кил страници, карачай-палкар алфавичĕн материалĕсем
* [http://www.elbrusoid.org/ www.elbrusoid.org] — карачай-палкар порталĕ.
{{stub}}
{{Тĕрĕк чĕлхисем}}
[[Категори:Кавказ чĕлхисем]]
[[Категори:Раççей чĕлхисем]]
[[Категори:Палкар чĕлхи]]
[[bg:Карачаево-балкарски език]]
[[br:Karachayeg-balkareg]]
[[ca:Karatxai-Balkar]]
[[crh:Qaraçay-Balqar tili]]
[[de:Karatschai-Balkarische Sprache]]
[[en:Karachay-Balkar language]]
[[eo:Karaĉaja-balkara lingvo]]
[[es:Idioma karachayo-bálkaro]]
[[fa:زبان کاراچای-بالکار]]
[[fi:Karatšai-balkaarin kieli]]
[[fr:Karatchaï-balkar]]
[[ja:カラチャイ・バルカル語]]
[[ko:카라차이발카르어]]
[[mk:Карачај-балкарски јазик]]
[[nl:Karatsjai-Balkarisch]]
[[ru:Карачаево-балкарский язык]]
[[sv:Balkariska]]
[[szl:Karačaj-baukarsko godka]]
[[th:ภาษาคาราไช-บัลคาร์]]
[[tr:Karaçay-Balkarca]]
[[zh:卡拉恰伊-巴尔卡尔语]]
| |||