Туçи Çармăс районĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Budelberger (Сӳтсе яв | хушни)
п «Мари Элĕн Туçи мари районĕ» статья ятне маларах куçаракан страница пулнă «Мари Элĕн Туçи Мари районĕ» çине улăштарнă: Correct Chuvash.
Budelberger (Сӳтсе яв | хушни)
пТӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке:
[[Ӳкерчĕк:Mary El map.png|thumb|320px|Мари Эл республики.]]
 
'''Туçи Мари районĕ''' ([[Çармăс чĕлхи{{lang-mhr|Çармăсла]] Кырык марыКурыкмарий район}}) — [[Мари Эл]]ĕн кăнтăр-хĕвеланăç енче вырнаçнă [[район]]. [[Чăваш Енĕн Муркаш районĕ]]пе юнашар вырнаçнă. Администраци [[Чикмĕ]] хулинче вырнаçнă.
 
Район лаптăкĕ — {{çм²|1730}} е {{га|173000||В}}.
12-мĕш йĕрке:
 
== Тавралăхĕ ==
'''Туçи мари районĕ''' [[Мари Эл]] республикин кăнтăр-анăçенче вырнаçнă, [[Мари Элĕн ЮринЮра районĕ|Юринпа]] [[Мари Элĕн Килемар районĕ Марий Эл|Килемар районĕсемпе]], анăçра [[Чулхула облаçĕ]]н, [[Чулхула облаçĕн Воротын районĕ|Воротын районĕпе]], кăнтăр енче [[Чăваш Ен]]пе чикĕ тытать. Районăн чылай пайĕ [[Атăл]]ăн сылтăм çыранĕнче, хăш çĕрĕсем Атăлпа [[Ветлуга (юханшыв)|Ветлугăн]] сулахай енче выртаççĕ.
 
== Халăхĕ ==
Ту Мари районĕнче {{çын|28400}} пурăнать. 14 ял тăрăхĕ, 242 хула-ял. Халăхăн 70% ял хуçалăхĕнче ĕçлет.
 
20-мĕш йĕрке:
 
== Этеплĕхĕпе çутĕçĕ ==
Туçи мари чĕлхи Мари Эл республикинче патшалăх статусĕнче шутланать. Пĕрремĕш литература ĕçĕсене çак чĕлхепе ХVIII[[XVIII ĕмĕрĕнĕмĕр]]ĕн вĕçĕнче хайланă. Вĕсене Чун-чĕмлĕх Православи шкулĕсенче [[Хусан]]па [[Чулхула]]ра вĕренекенсем çырнă. [[ 1767]] çулта пичетленĕ сăвви халиччен упранса юлнă. Ăна ода стилĕпе II Кĕтерне арăм-патша Хусана пыни пирки ăсталанă.
 
[[1821]] çулта Петербург хулинче туçи мари чĕлхипе пĕрремĕш Евангели пичетрен тухать.
Туçи мари чĕлхин пĕрремĕш грамматики [[1844]] çулта [[Финлянди]]ре тухать. Унăн автăрĕ [[ Матиас Алексантери Кастрен]] ([[1813]]–[[1852]]).
Ăна латтинла çырнă. [[ХIХ ĕмĕр]]те туçи мари чĕлхинче букварьсемпе чиркӳ кĕнекисене хатĕрленĕ. Кедров букварĕ ([[1867]]) чи чапли шутланать.
 
[[1866]] çулта Лондонра Матвей Евангелине туçи мари чĕлхипе пичетленĕ, ăна эстун тĕпчевçи Видеманн куçарнă. Çав çултах Мари Элпе [[Эстони]] литература кĕтесĕсенче кĕнекен 140 çуллă юбилейне палăртнă.
 
== Истори ==
Района [[1921]]|1921 çулхи]] [[кăрлач, 15|кăрлачăн 15-мĕшĕнче]] йĕркеленĕ.
 
==Культура==
46-мĕш йĕрке:
[[Категори:Мари Эл районĕсем]]
 
<!--Other languagesInterwikis-->
[[pl:Rejon gornomarijski]]
[[ru:Горномарийский район Марий Эл]]